Zofia Teofila Daniłowiczówna

Zofia Teofila z Daniłowiczów Sobieska (ur. 1607 w Żurowie, zm. 27 listopada 1661 w Żółkwi) – córka wojewody ruskiego Jana Daniłowicza i Zofii z Żółkiewskich, córki hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Matka króla Jana III Sobieskiego.

Zofia Teofila Daniłowiczówna

Portret Teofili Sobieskiej, autorstwa nieznanego malarza z ok. 1652-1661.
Sas
Rodzina	Daniłowiczowie herbu Sas
Data i miejsce urodzenia	1607 Żurów
Data i miejsce śmierci	27 listopada 1661 Żółkiew
Ojciec	Jan Daniłowicz
Matka	Zofia Żółkiewska
Mąż	Jakub Sobieski
Dzieci	Marek Sobieski Jan III Sobieski Katarzyna Sobieska Anna Rozalia Sobieska

Życiorys

W 1623 wraz z matką Zofia i babką Reginą z Herburtów odparła napad Tatarów na Olesko, stając na czele służby zamkowej. 16 maja 1627 poślubiła na zamku w Olesku podczaszego koronnego Jakuba Sobieskiego. Wniosła w posagu majątki należące niegdyś do Żółkiewskich i część dóbr Daniłowiczów, jak również dwa domy w Warszawie i komplet kosztowności rodzinnych. Po ślubie małżonkowie zamieszkali w należącym do Jakuba Złoczowie. Po kilku latach przenieśli się jednak do rezydencji w Żółkwi. Z małżeństwa z Jakubem doczekała się siedmiorga dzieci:

• Marka – starostę krasnostawskiego,
• Jana – późniejszego króla polskiego,
• Zofię (ur. 19 marca 1630, zm. w dzieciństwie),
• Katarzynę – żonę Władysława Dominika Zasławskiego i Michała Kazimierza Radziwiłła,
• Annę Rozalię – benedyktynkę we Lwowie,
• Stanisława (ur. 29 marca 1638, zm. w dzieciństwie),
• Stanisława (ur. 16 września 1641, zm. w dzieciństwie).

Prowadziła surową politykę małżeńską wobec swoich dzieci. W 1652 zapobiegła małżeństwu swego syna Jana, zakochanego w pannie Orchowskiej, będącej córką ochmistrza Pawła Orchowskiego. Nie tolerowała również związku syna z Marią Kazimierą d’Arquien. Podobnie postępowała wobec córki Katarzyny, na której wymusiła małżeństwo z wojewodą krakowskim Władysławem Dominikiem Zasławskim-Ostrogskim. Teofila była również osobą niezwykle pobożną. Fundowała liczne kościoły i klasztory, a marcu 1653 udała się na kilkuletnią pielgrzymkę do Włoch.

Teofila zmarła w Żółkwi, gdzie w lutym 1662 została pochowana w kościele dominikanów. W czerwcu 1946 szczątki Teofili zostały wywiezione z Żółkwi i przewiezione do Lublina. Ostatecznie w 1983 zostały złożone w krypcie pod kaplicą Matki Boskiej Różańcowej przy kościele Św. Trójcy w Krakowie.

Bibliografia

• Baczyński J., Jan Sobieski do dwudziestego roku życia, Kijów 1884, s. 108–109. (Cyfrowa Biblioteka Cyfrowa Polona)
• Łoski J., Jan Sobieski, jego rodzina, towarzysze broni i współczesne zabytki, Warszawa 1883, s. 9–10. (Cyfrowa Biblioteka Cyfrowa Polona)
• Korzon T., Dola i niedola Jana Sobieskiego, Kraków 1898, Tablica VIII. (Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa)
• LeszekL. Podhorodecki LeszekL., Sobiescy herbu Janina, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1981, s. 41–68, ISBN 83-205-3234-5, OCLC 830203288.
• Skrzypietz A., Narodziny i śmierć dzieci w rodzinie Sobieskich, [w:] S. Achremczyk (red.), Między barokiem a oświeceniem. Radości i troski dnia codziennego, Olsztyn 2006, s. 281.

Linki zewnętrzne

• Teofila Sobieska, matka króla – artykuł Hanny Widackiej.
• Raptularz Teofili Sobieskiej: „Jakom szła za mąż i jako się moie dzieci rodziły”

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000403286040
• VIAF: 299937399
• GND: 1033987360
• PLWABN: 9810685722005606
• NUKAT: n2009040785