Wojewodowie ruscy

Województwo ruskie – jednostka administracyjna Korony Królestwa Polskiego w okresie I Rzeczypospolitej, prowincja małopolska, istniejące w latach 1434–1772. Województwo powstało na mocy przywileju króla Władysława II Jagiełły. Stolicą województwa był Lwów, sejmiki generalne województwa odbywały się w Sądowej Wiszni.

Wojewodowie województwa ruskiego Królestwa Polskiego i I Rzeczypospolitej

Monarcha	#	Wojewoda	Portret	Herb	Lata sprawowania urzedu	Lata życia
Władysław II Jagiełło/ Władysław III Warneńczyk	1	Jan Mężyk z Dąbrowy[a] Jan Mężyk z Dąbrowy h. Wadwicz[1]			1432/13 grudnia 1433 – 22 lutego 1437[2]	ok. 1370 – 1437
Władysław III Warneńczyk/ Kazimierz IV Jagiellończyk	2	Piotr Odrowąż ze Sprowy i Zagórza Piotr Odrowąż ze Sprowy i Zagórza h. Odrowąż			2 października 1437 – 6 września 1450[2]	zm. 6 września 1450[2], w bitwa pod Krasną w Vaslui
Kazimierz IV Jagiellończyk	3	Andrzej Odrowąż Andrzej Odrowąż ze Sprowy h. Odrowąż[3]			15 maja 1451 – 11 marca 1465/1 maja 1465[2]	zm. 1 maja 1465[2]
	4	Stanisław z Chodcza Stanisław Chodecki h. Ogończyk[4]			21 czerwca 1465[2]/ w marcu 1466[5] – 10 stycznia 1474/pomiędzy 28 stycznia a 11 sierpnia 1474[2]	zm. pomiędzy 28 stycznia a 11 sierpnia 1474[2]
	5	Spytek z Jarosławia Spytek Jarosławski h. Leliwa[6]			18 marca 1474 – 2 lipca 1479[7]	ok. 1436 – 1519
	6	Jan Odrowąż ze Sprowy Jan Odrowąż ze Sprowy h. Odrowąż[3]			19 listopada 1479 – 21 marca 1485[7]	zm. 21 marca 1485[7]
Kazimierz IV Jagiellończyk/ Jan I Olbracht	7	Jan z Pilczy Jan z Pilczy, Pilecki h. Leliwa[8]			7 czerwca 1485 – 1 czerwca 1496[7]	ok. 1405 – 1476
Jan I Olbracht	8	Mikołaj Tęczyński[b] Mikołaj Tęczyński h. Topór[9]			11 maja 1497 – 16 sierpnia 1497/przed 14 grudnia 1498[7]	zm. przed 14 grudnia 1498[7]
	9	Jakub z Buczcza Jakub Buczcki h. Abdank[10]			6 maja 1499 – 1 kwietnia 1501/przed 2 sierpnia 1501[7]	zm. przed 2 sierpnia 1501[7]
Aleksander Jagiellończyk/ Zygmunt I Stary	10	Jan Amor z Tarnowa Jan Amor Tarnowski h. Leliwa[11]			14 lutego 1502 – 2 marca 1507[7]	zm. między 18 maja a 16 października 1514
Zygmunt I Stary	11	Stanisław Kmita Stanisław Kmita h. Szerniawa[12]			24 marca 1507 – 2 lutego 1511/przed 18 marca 1511[7]	ok. 1450 – przed 18 marca 1511
	12	Jan Odrowąż ze Sprowy Jan Odrowąż ze Sprowy h. Odrowąż[3]			5 maja 1511 – 20 czerwca 1513/pomiędzy 23 czerwca a 31 lipca 1513[7]	zm. pomiędzy 23 czerwca a 31 lipca 1513[7]
	13	Otto z Chodcza Otto Chodecki h. Ogończyk[4]			pomiędzy 12 lutego a 5 marca 1515 – 2 kwietnia 1527[13]	przed 1474 – 12 marca 1534, Komarno
	14	Jan Amor Tarnowski Jan Amor Tarnowski h. Leliwa[11]			2 kwietnia 1527 – 20 października 1535[13]	1488, Tarnów – 16 maja 1561, Wiewiórka
	15	Jan Tęczyński Jan Tęczyński h. Topór[11]			24 października 1535 – 9 stycznia 1537[13]	1492 – między 8 –21 lipca 1541
	16	Stanisław Odrowąż ze Sprowy[c] Stanisław Odrowąż ze Sprowy h. Odrowąż[14]			6 września 1537 – 9 września 1542/przed 11 marca 1543[13]	zm. przed 11 marca 1543[13]
	17	Stanisław Odrowąż ze Sprowy Stanisław Odrowąż ze Sprowy h. Odrowąż[14]			11 marca 1543 – 30 września 1544/przed 7 marca 1545[13]	1509 – przed 7 marca 1545[13]
Zygmunt I Stary/ Zygmunt II August	18	Piotr Firlej Piotr Firlej h. Lewart[15]			15 kwietnia 1545 – 1 września 1553[13]	zm. 1 września 1553[13]
Zygmunt II August	19	Mikołaj Sieniawski Mikołaj Sieniawski h. Leliwa[16]			18 listopada 1553 – 28 stycznia 1569/przed 6 maja 1569[13]	1489 – przed 6 maja 1569[13]
Zygmunt II August/ Henryk III Walezy	20	Jerzy Jazłowiecki z Buczacza Jerzy Jazłowiecki h. Abdank[17]			ok. 3 września 1569 – 8 marca 1575/wiosną 1575[13]	zm. wiosną 1575[13]
Stefan Batory	21	Hieronim Sieniawski[d] Hieronim Sieniawski h. Leliwa[16]			10 maja/28 czerwca 1576 – 11 sierpnia 1582/przed 15 sierpnia 1582[18]	zm. przed 15 sierpnia 1582[18]
Stefan Batory/ Zygmunt III Waza	22	Stanisław Żółkiewski[e] Stanisław Żółkiewski h. Lubicz[19]			26 listopada 1585 – 25 lipca 1588[18]	zm. 25 lipca 1588[18]
Zygmunt III Waza	23	Mikołaj Herburt Mikołaj Herbut h. Herbut[20]			25 listopada/7 października 1588 – 2 marca 1602/przed 25 czerwca 1602[18]	zm. przed 25 czerwca 1602[18]
	24	Stanisław Golski Stanisław Golski h. Rola[21]			10 stycznia 1604 – 19 sierpnia 1612/przed 6 października 1612[18]	zm. przed 25 czerwca 1612[18]
	25	Jan Daniłowicz Jan Daniłowicz h. Sas[22]			13 kwietnia 1613 – 24 kwietnia 1624/przed 19 maja 1628[18]	zm. przed 19 maja 1628[18]
Zygmunt III Waza/ Władysław IV Waza	26	Stanisław Lubomirski Stanisław Lubomirski h. Szerwina bez krzyża[23]			8 lutego 1629 – 19 stycznia 1638[24]	1583 – 17 czerwca 1649
Władysław IV Waza	27	Konstanty Wiśniowiecki Konstanty Wiśniowiecki h. (własnego) Korybut[25]			1638 – 31 maja 1641	1564 – 31 maja 1641
Władysław IV Waza/ Jan II Kazimierz Waza	28	Jakub Sobieski Jakub Sobieski h. Janina[26]			8 czerwca 1641 – 4 kwietnia 1646[24]	5 maja 1591, Żółkiew – 23 czerwca 1646, Żółkiew
Jan II Kazimierz Waza	29	Jeremi Michał Korybut Wiśniowiecki Jeremi Michał Korybut Wiśniowiecki h. Korybut[25] ukr. Єремі́я-Миха́йло Корибут-Вишневе́цький Zwany Jaremą lub Młotem na Kozaków			4 kwietnia 1646 – 20 sierpnia 1651[24]	17 sierpnia 1612, Łubnie[27] – 20 sierpnia 1651[24], pod Pawołoczą
	30	Stanisław Lanckoroński Stanisław Lanckoroński h. Zadora[28]			30 grudnia 1651 – 23 sierpnia 1656/przed 19 lutego 1657[24]	1590 – przed 19 lutego 1657[29][24]
	31	Stefan Czarniecki Stefan Czarniecki h. Łodzia[30]			3 marca 1657 – 22 lipca 1664[24]	1599, Czarnca – 16 lutego 1665[31], Sokołówka
Jan II Kazimierz Waza/ Michał Korybut Wiśniowiecki/ Jan III Sobieski	32	Stanisław Jan Jabłonowski Stanisław Jan Jabłonowski h. Prus III[32]			21 lipca 1664 – 30 stycznia 1692[24]	3 kwietnia 1634, Łucza k. Jabłonowa – 2 kwietnia 1702, Lwów[33]
Jan III Sobieski/ August II Mocny	33	Marek Matczyński Marek Matczyński h. Jastrzębiec[34]			30 stycznia 1692 – 10 lutego 1697[24]	1631 – 10 lutego 1697[24]
August II Mocny/ Stanisław Leszczyński/ August II Mocny	34	Jan Stanisław Jabłonowski Jan Stanisław Jabłonowski h. Prus III[35]			24 września 1697 – 28 kwietnia 1731[36]	1669 – 28 kwietnia 1731[36], Lwów
August II Mocny/ Stanisław Leszczyński/ August III Sas/ Stanisław August Poniatowski	35	Aleksander August Czartoryski August Aleksander Czartoryski h. Pogoń Litewska[30]			12 listopada 1731 – 4 kwietnia 1782[36]	9 listopada 1697, Warszawa – 4 kwietnia 1782[36]
Stanisław August Poniatowski	36	Stanisław Szczęsny Potocki Stanisław Feliks (Szczęsny) Potocki h. Pilawa[37]			10 maja 1782 – 16 czerwca 1788[36]	20 lutego 1751, Tartaków/Krystynopol – 14 marca 1805, Tulczyn
	37	Jan Kicki Jan Kicki h. Gozdawa[38]			4 lutego 1791 – 1792/koniec XVIII w.[36]	zm. pod koniec XVIII w.[36]

Uwagi

1. Pierwszą jego pewną i pełną datą jest wzmianka spod 13 grudnia 1433, Urzędnicy województwa ruskiego XIV – XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K, Przyboś, Wrocław 1987, s. 158.
2. Informacja podana przez Kaspra Niesieckiego w jego Herbarzu polski na temat śmierci M. Tęczyńskiego podczas wyprawy bukowieńskiej za Jana I Olbrachta jest nieprawdziwa. Również błędna jest widomość nt. sprawowania urzędu wojewody ruskiego przez Jana Fredrę (w spisie, w artykule wcześniej widniał Andrzej Fredo), gdyż nie znajduje ona potwierdzenia źródłowego, Urzędnicy województwa ruskiego XIV – XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K, Przyboś, Wrocław 1987, s. 159.
3. W publikacji K. Maleczyńskiego, pt. Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy w latach 1352–1783 autor połączył dwóch Stanisławów w jednego Stanisława Odrowąża, Urzędnicy województwa ruskiego XIV – XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K, Przyboś, Wrocław 1987, s. 160.
4. Hieronim Sieniawski w 1575, wówczas jeszcze kasztelan kamieniecki, został wybrany przesz szlachtę ruską podczas sejmiku w Wiszni (31 grudnia) jako nowy wojewoda ruski. Działanie to podyktowane wielką potrzebą jaką były zagrożenia bezkrólewia, wywołane ucieczką Henryka III Walezego do Francji, a także potrzebą udania się pospolitego ruszenia pod wodzą wojewody do Warszawy. Jego elekcja miała zostać potwierdzona podczas zjazdu w Andrzejowie (1 lutego 1576) i króla elekta (Stefana Batorego), Urzędnicy województwa ruskiego XIV – XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K, Przyboś, Wrocław 1987, s. 161.
5. W Herbarzu polski Kaspra Niesieckiego pojawia się wzmianka jakoby w 1586 wojewodą ruskim miał być Mikołaj Lanckoroński nie znajduje poświadczenia w źródłach, Urzędnicy województwa ruskiego XIV – XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K, Przyboś, Wrocław 1987, s. 161.