Związek Komunistów Jugosławii
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Związek Komunistów Jugosławii (ZKJ), Savez Komunista Jugoslavije (SKJ) (w 1919 Socjalistyczna Partia Robotnicza Jugosławii (SPRJ), Socijalistička Radnička Partija Jugoslavije (SRPJ), w latach 1919-1952 Komunistyczna Partia Jugosławii(KPJ), Komunistička Partija Jugoslavije (KPJ)) – partia polityczna istniejąca w latach 1919–1990, sprawująca władzę w Jugosławii w latach 1945–1990. Związek Komunistów Jugosławii został utworzony jako Socjalistyczna Partia Robotnicza Jugosławii w 1919 i od początku był członkiem Międzynarodówki Komunistycznej. W latach 1920–1952 nosił nazwę Komunistyczna Partia Jugosławii (KPJ). Delegalizacja KPJ w 1921 i spory frakcyjne hamowały jego działalność. Aktywność partii wzrosła po objęciu w 1937 kierownictwa przez Josipa Broza Titę. KPJ występowała wtedy przeciw zbliżeniu Jugosławii z III Rzeszą. W zajętej w kwietniu 1941 przez Niemcy i ich sojuszników Jugosławii, KPJ wysunęła hasło powstania narodowego przeciw okupantom i kierowała masowym ruchem wyzwoleńczym. Zorganizowała silne oddziały partyzanckie, które zostały przekształcone później w Wojska Narodowowyzwoleńcze. Po II wojnie światowej przejęła pełnię władzy, eliminując przeciwników politycznych i wprowadzając monopartyjną dyktaturę. W 1948 po ostrym konflikcie J. B. Tity z Józefem Stalinem doprowadziła do zerwania współpracy z innymi partiami komunistycznymi. Współpracę nawiązano ponownie w 1955. Od 1965 Komitet Centralny mieścił się w wieżowcu Ušće Tower w Belgradzie.
Państwo | |||
---|---|---|---|
Skrót |
ZKJ | ||
Data założenia | |||
Data rozwiązania | |||
Ideologia polityczna | |||
Poglądy gospodarcze |
socjalizm rynkowy (klasyczny) | ||
Członkostwo międzynarodowe |
|||
Młodzieżówka |
Savez komunističke omladine Jugoslavije, Savez pionira Jugoslavije | ||
Barwy | |||
|
ZKJ był inicjatorem udziału Jugosławii w ruchu państw niezaangażowanych. Od śmierci Josipa Broza Tity w 1980, funkcję przywódcy ZKJ pełniło Prezydium Komitetu Centralnego ZKJ. Jego przewodniczący wybierany był spośród członków Prezydium na jeden rok. ZKJ samorozwiązała się w styczniu 1990 podczas XIV kongresu tej partii w Belgradzie, u zmierzchu istnienia Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. W miejsce partii w republikach związkowych Jugosławii, a później w niepodległych państwach, powstał szereg partii o charakterze centrolewicowym i socjaldemokratycznym.