Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
21 Pułk Artylerii Lekkiej
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
21 Pułk Artylerii Lekkiej (21 pal) – oddział artylerii lekkiej Wojska Polskiego II RP.
Pułk stacjonował w garnizonach: Rzeszów, Kraków i Biała (III dywizjon w Oświęcimiu)[1]. Był organiczną jednostką artylerii 21 Dywizji Piechoty Górskiej. Pod względem szkolenia podporządkowany był dowódcy 5 Grupy Artylerii. Jako datę święta pułkowego przyjęto dzień 25 maja – rocznicę rozpoczęcia formowania pułku[2].
Remove ads
Formowanie i walki
Jednostka sformowana została w lutym 1921 jako 21 pułk artylerii polowej. Początki oddziału związane są z powstaniem w lutym 1920 wywodzącej się z baterii zapasowej z Krakowa nowej baterii zapasowej. Nowa bateria otrzymała z krakowskiej baterii zapasowej i ze zbrojowni warszawskiej sprzęt na jeden dywizjon. Następnie została przeniesiona do Rzeszowa, gdzie sformowała I dywizjon. II dywizjon pułku był organizowany w połowie sierpnia 1920 przy baterii zapasowej 6 pap w Krakowie, a 3 da przy baterii zapasowej 2 pap Leg. w Radomiu. W skład III dywizjonu weszły baterie z ochotniczego 202 pap.
Kawalerowie Virtuti Militari
Ponadto 7 oficerów, 4 podchorążych i 25 szeregowych zostało odznaczonych Krzyżem Walecznych[3].
Remove ads
Pułk w okresie pokoju
Podsumowanie
Perspektywa
.jpg)
29 sierpnia 1922 roku pułk przybył do Krakowa i zajął koszary na Dąbiu[6].
10 maja 1926 w Domu Żołnierza Polskiego dzięki staraniom garnizonowego Komitetu Opieki nad Żołnierzem odbyło się uroczyste pożegnanie pułku z garnizonem krakowskim. Dwa dni później o godz. 9.00 pułk opuścił koszary[7].
31 grudnia 1931 roku na podstawie rozkazu B. Og. Org. 1120 – 18 Org. Ministra Spraw Wojskowych marszałka Polski Józefa Piłsudskiego 21 pap został przemianowany na 21 pułk artylerii lekkiej[8].
Remove ads
Pułk w kampanii wrześniowej
Podsumowanie
Perspektywa
W kampanii wrześniowej pułk walczył w składzie macierzystej 21 Dywizji Piechoty Górskiej.
Symbole pułkowe
Podsumowanie
Perspektywa
Sztandar
4 grudnia 1927 Prezydent RP Ignacy Mościcki zatwierdził wzór sztandaru dla 21 pal[12]. 29 maja 1938 na Błoniach krakowskich, gen. dyw. Juliusz Rómmel wręczył pułkowi sztandar[1].
Sztandar został wykonany zgodnie z wzorem określonym w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach.
Na prawej stronie płata także znajdował się amarantowy krzyż, w środku którego wyhaftowano orła w wieńcu laurowym. Na białych polach, pomiędzy ramionami krzyża, znajdowały się cyfry 21 w wieńcach laurowych[13].
Na lewej stronie płata sztandarowego, pośrodku krzyża kawaleryjskiego znajdował się wieniec taki sam jak po stronie prawej, a w wieńcu trzywierszowy napis „HONOR I OJCZYZNA”. W rogach sztandaru, w mniejszych wieńcach umieszczone były na tarczach:
- w prawym górnym rogu – wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej,
- w lewym górnym rogu – wizerunek św. Barbary,
- w prawym dolnym rogu – godła miast Bielska i Białej,
- w lewym dolnym rogu – odznaka pamiątkowa 21 pal,
na ramionach krzyża kawalerskiego znajdowały się wyhaftowane nazwy i daty ważniejszych bitew pułku:
- na górnym – „Rzeszów 25.V.1920”,
- na dolnym – „Gródek 29.VIII.1920”,
- na lewym – „Kuźnica 23.IX.1920”,
- na prawym – „Granne 20.VIII.1920”[12].
Odznaka pamiątkowa
11 marca 1930 roku minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 21 pułku artylerii polowej[14]. Odznaka o wymiarach 42x42 mm ma kształt krzyża maltańskiego o ramionach pokrytych ciemnozieloną emalią z czarną obwódką, srebrną krawędzią i zakończonymi kulkami. Na środek krzyża nałożona srebrzysta swastyka prawoskrętna z numerem pułku „21”, na skrzyżowanych złoconych lufach armatnich. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w srebrze i emaliowana. Wykonawcą odznaki był Wiktor Gontarczyk z Warszawy[15]. Istniała jednokolorowa wersja żołnierska[16]
Remove ads
Żołnierze pułku
Podsumowanie
Perspektywa
- Dowódcy pułku
- płk art. Romuald Kowalski (do 15 VIII 1922 → Rezerwa oficerów sztabowych DOK V[17])
- płk art. Karol Grodzicki (15 VIII 1922[17] – 2 X 1925 → zastępca szefa artylerii OK V[18])
- ppłk art. Edward d'Erceville (cz.p.o. od VII 1924[19])
- ppłk / płk art. Ignacy Bolesław Hermanowski (od 17 XI 1925[20])
- ppłk / płk art. dr Roman Władysław Odzierżyński (21 III 1928 – 19 VI 1933 → komendant Szkoły Strzelania Artylerii w Toruniu[21])
- ppłk dypl. art. Edward Rudowicz (p.o. VI 1933 – IV 1934)
- płk art. dr Włodzimierz Dembiński (IV 1934)
- płk dypl. Konstanty Kazimierz Ważyński (17 II 1938 – VIII 1939 → dowódca artylerii dywizyjnej 21 DP)
- ppłk Wojciech Pluta (VIII – IX 1939)
- Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku – I zastępca dowódcy)
- ppłk art. Adam Sielicki (15 X 1922[22][23] – 1924 → dowódca 14 dak)
- ppłk kontr. Gerald Vincent (od 15 VI 1924[24])
- ppłk art. Jan Geniusz (1928 – III 1929 → dowódca 6 pap)
- mjr / ppłk art. Ludomir Kryński (IV 1929[25] – XII 1930 → dowódca 5 dak[26])
- ppłk dypl. art. Tadeusz Roman Tomaszewski (XII 1930[27] – X 1932 → szef sztabu DOK V[28])
- ppłk dypl. art. Edward Rudowicz (X 1932[28] – X 1935 → delegat SG przy DOKP Kraków)
Żołnierze 21 pułku artylerii lekkiej - ofiary zbrodni katyńskiej
Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[29] oraz Muzeum Katyńskie[30][c][d].
Remove ads
Uwagi
- Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[10].
- Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940[32].
Remove ads
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads