9 Armia (III Rzesza)

9 Armia (niem. 9. Armee) – jedna z niemieckich armii, uczestniczyła w agresji na Francję i ataku na Związek Radziecki.

Ten artykuł dotyczy 9 Armii (III Rzesza). Zobacz też: 9 Armia – inne armie z numerem 9.

9 Armia

9. Armee

Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1940
Rozformowanie	1945 (kapitulacja)
Dowódcy
Pierwszy	Adolf Strauß
Ostatni	Theodor Busse
Działania zbrojne
II wojna światowa agresja na Francję 1940 atak na ZSRR 1941 bitwa pod Moskwą 1941 operacja Bawół 1943 operacja Bagration 1944 tłumienie powstania warszawskiego 1944 bitwa o Wzgórza Seelow 1945 walki w kotle pod Halbe 1945
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	lądowe
Formacja	Wehrmacht
Podległość	Grupa Armii B → Grupa Armii A → Grupa Armii Środek→ Grupa Armii Wisła[1]

Historia

9 Armia została utworzona 15 maja 1940 roku na bazie sztabu OB Wschód^[2]. W tym samym roku uczestniczyła w agresji na Francję (Grupa Armii B i A), po jej zakończeniu została przerzucona do okupowanej Polski. Niemniej, była planowana do użycia w operacji desantowej na Wielką Brytanię, do której jednak nie doszło^[3]. W 1941 roku wzięła udział w ataku na Związek Radziecki, walcząc na terytorium ZSRR do 1944 roku, głównie w składzie Grupy Armii „Środek”. Uczestniczyła m.in. w ataku na Moskwę. W czasie walk z Armią Czerwoną, została rozbita na Białorusi^[4] w trakcie operacji Bagration^[5]. Skład wyjściowy 9 Armii uległ zniszczeniu w 70%, w tym zniszczenia lub rozbicia doznały dwa dowództwa korpusów i siedem dywizji^[6].

Po podporządkowaniu dowództwu: IV Korpusu Pancernego SS, XXXIX Korpusu Pancernego i VIII Korpusu Armijnego, w lipcu 1944 obsadziła pozycje wokół Warszawy^[7]. Uczestniczyła w tłumieniu powstania warszawskiego. Ofensywa rozpoczęta 12 stycznia 1945 roku przez Armię Radziecką zmusiła ją do odwrotu z Warszawy. W kwietniu walczyła w bitwie o wzgórza Seelow, z których się wycofała. Po okrążeniu w kotle pod Halbe została zniszczona z końcem kwietnia 1945 roku przez wojska 1 Frontu Białoruskiego i 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej^[4].

Dowódcy armii

• gen. płk Johannes Blaskowitz (do 29 maja 1940)
• gen. płk Adolf Strauß (30 maja 1940 – 14 stycznia 1942)
• marsz. Walther Model (15 stycznia 1942 – 23 maja 1942 ranny)
• gen. Albrecht Schubert (od 23 maja 1942)
• gen. płk Heinrich von Vietinghoff (do 1 grudnia 1942)
• marsz. Walther Model (1 grudnia 1942 – 3 listopada 1943)
• gen. płk Josef Harpe (4 listopada 1943 – 20 maja 1944)
• gen. piechoty Hans Jordan (20 maja 1944 – 26 czerwca 1944)
• gen. wojsk pancernych Nikolaus von Vormann (27 czerwca – 31 sierpnia 1944)
• gen. wojsk pancernych Smilo von Lüttwitz(inne języki) (1 września 1944 – 19 stycznia 1945)
• gen. piechoty Theodor Busse (od 19 stycznia 1945 do kapitulacji)^[8]

Struktura organizacyjna

Jednostki armijne: 307 Wyższe Dowództwo Artylerii, 582 Komendantura Tyłów, od 1942: 532, 511 pułk łączności i 531 Armijne Dowództwo Zaopatrzenia.

Skład w czerwcu 1940 roku:

• XXXII Korpus Armijny
• XVIII Korpus Armijny
• XXXXIII Korpus Armijny
• 88 Dywizja Piechoty
• 96 Dywizja Piechoty

Skład w grudniu 1941 roku:

• XXIII Korpus Armijny
• VI Korpus Armijny
• XXVII Korpus Armijny

Skład w czerwcu 1944 roku^[9]:

• XXXV Korpus Armijny
• XXXXI Korpus Armijny
• LV Korpus Armijny

Skład w marcu 1945 roku:

• CI Korpus Armijny
• XI Korpus SS
• V Korpus SS
• 10 Dywizja Grenadierów Pancernych