Aglomeracja wałbrzyska

Aglomeracja wałbrzyska (aglomeracja sudecka^[1]) – aglomeracja w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim, obejmujące ośrodek ponadregionalny Wałbrzych oraz okoliczne zurbanizowane gminy w powiecie wałbrzyskim, świdnickim, kamiennogórskim i kłodzkim. Aglomeracja skupia obecnie 23 jednostki samorządu terytorialnego^[2].

W zależności od koncepcji i przyjętych kryteriów delimitacji obszarów liczba ludności zamieszkującej aglomerację wynosi od około 0,24 mln do 0,5 mln osób^[2][1][3].

Jednostki samorządu terytorialnego zaliczane do aglomeracji wałbrzyskiej^[2]:

• 11 miast: Kamienna Góra, Lubawka, Nowa Ruda, Radków, Świebodzice, Boguszów-Gorce, Szczawno-Zdrój, Głuszyca, Mieroszów, Wałbrzych, Jedlina-Zdrój
• 2 gminy wiejskie: Kamienna Góra, Nowa Ruda
• 3 wsie: Czarny Bór, Walim, Stare Bogaczowice

W 2013 aglomeracja powiększyła się o 7 gmin: Świdnica – gmina miejska i wiejska, Jaworzyna Śląska, Strzegom, Żarów, Dobromierz i Marcinowice^[2].

Koncepcje aglomeracji wałbrzyskiej

Aglomeracja wałbrzyska według P. Swianiewicza i U. Klimskiej (2002)

W 2005 r. Paweł Swianiewicz oraz Urszula Klimska wyznaczyli obszar aglomeracji wałbrzyskiej obejmującej Wałbrzych oraz 11 gmin. Obszar ten w 2002 r. zamieszkiwało 251 tys. osób. Przy wyznaczaniu aglomeracji przeprowadzono delimitację obszarów przyległych, uwzględniając saldo migracji w latach 1998–2002, gęstość zaludnienia (w 2002 r.), współczynnik zatrudnienia związany z natężeniem dojazdów^[4].

Według tej koncepcji obszar aglomeracji wałbrzyskiej obejmuje powierzchnię 917,37 km², który w 2010 r. zamieszkiwało 244,1 tys. osób^[5].

Gminy aglomeracji wałbrzyskiej według P. Swianiewicza i U. Klimskiej

Gmina	Liczba ludności (2010-12-31[5]) [osób]	Powierzchnia (2010-01-01[6]) [km²]	Gęstość zaludnienia [osób/km²]
Wałbrzych	120197	84,70	1419,09
Boguszów-Gorce	16064	27,02	594,52
gmina Dobromierz	5420	85,93	63,07
gmina Głuszyca	9065	62,12	145,93
Jedlina-Zdrój	5057	17,45	289,8
gmina Mieroszów	7476	76,06	98,29
gmina Stare Bogaczowice	4203	87,29	48,15
gmina Strzegom	26546	144,65	183,52
Szczawno-Zdrój	5598	14,74	379,78
gmina Świdnica (wiejska)	15950	207,84	76,74
Świebodzice	22890	30,43	752,22
gmina Walim	5697	79,14	71,99
(aglomeracja) Razem Σ	244163	917,37	266,16

Aglomeracja sudecka według J. Paryska

W 2008 r. Jerzy Parysek przedstawił, że trzonem „aglomeracji sudeckiej” jest Wałbrzych, a w skład aglomeracji zaliczyć należy kiedyś silnie ze sobą powiązane: Szczawno-Zdrój, Świebodzice, Boguszów-Gorce, Walim, Kamienną Górę, Mieroszów, Świdnicę, Dzierżoniów, Bielawę, Pieszyce, Nową Rudę i inne mniejsze miejscowości. Według jego opracowania obszar aglomeracji zamieszkiwało 0,5 mln osób^[1].

Obszar funkcjonalny Wałbrzycha według ESPON

Według programu ESPON obszar funkcjonalny Wałbrzycha (FUA, ang. Functional Urban Area) w 2002 r. zamieszkiwało 248 tys. osób^[3]. Publikacja podaje jedynie liczbę mieszkańców aglomeracji, nie przedstawiając zarazem jego zakresu obszarowego.

Współpraca samorządów

Od 1991 r. istnieje Wałbrzyski Związek Wodociągów i Kanalizacji z siedzibą w Wałbrzychu, do którego należą samorządy: m. Boguszów-Gorce, gm. Czarny Bór, gm. Głuszyca, m. Jedlina-Zdrój, gm. Marciszów, gm. Stare Bogaczowice, m. Szczawno-Zdrój, m. Świebodzice, gm. Walim, m. Wałbrzych^[7]. Związek międzygminny przyjął sobie za zadanie zaopatrzenie w wodę, odbiór i oczyszczanie ścieków na terenie gmin członkowskich.

Do gmin położonych wokół Wałbrzycha dociera komunikacja miejska, organizowana w imieniu gmin przez Zarząd Dróg, Komunikacji i Utrzymania Miasta w Wałbrzychu^[8].

Zobacz też

• Powiat kamiennogórski
• Powiat kłodzki
• Powiat świdnicki
• Powiat wałbrzyski
• Sudecki Okręg Przemysłowy