Aleksiej Szczusiew

Aleksiej Wiktorowicz Szczusiew, ros. Алексей Викторович Щусев (ur. 26 września^?/8 października 1873 w Kiszyniowie, zm. 24 maja 1949 w Moskwie) – rosyjski architekt, jeden z głównych przedstawicieli radzieckiego modernizmu. Jest uważany za projektanta, który położył most pomiędzy stylem imperialnej Rosji a stalinowskim monumentalnym klasycyzmem (stalinowskim empire) oraz radzieckim socrealizmem.

Aleksiej Szczusiew

Алексей Викторович Щусев

Aleksiej Szczusiew na mołdawskim znaczku pocztowym
Data i miejsce urodzenia	8 października 1873[1] Kiszyniów
Data i miejsce śmierci	24 maja 1949[1] Moskwa
Zawód, zajęcie	architekt
Odznaczenia

Jednymi z jego pierwszych prac były projekty soboru Trójcy Świętej w Ławrze Poczajowskiej, cerkwi Sergiusza z Radoneża na Kulikowym Polu oraz monasteru Świętych Marty i Marii w Moskwie, który zaprojektował na zlecenie rodziny carskiej. Szczusiew zaprojektował również odbudowany z ruin sobór św. Bazylego w Owruczu. Jego projekty prawosławnych obiektów sakralnych noszą wyraźny wpływ architektury staroruskiej regionów nowogrodzkiego i pskowskiego^[2].

Najbardziej znanymi pracami Szczusiewa są Dworzec Kazański w Moskwie^[2][3], budynek Hotelu Moskwa^[3], cerkiew Chrystusa Zbawiciela, św. Katarzyny i św. Serafina z Sarowa w San Remo^[4][5], gmach siedziby organów bezpieczeństwa na Łubiance^[3] oraz Mauzoleum Lenina na placu Czerwonym w Moskwie^[3] (najpierw drewniane, potem kamienne).

Mauzoleum Lenina

Osobny artykuł: Mauzoleum Lenina.

Pierwsza wersja Mauzoleum Lenina została zaprojektowana przez Szczusiewa w ciągu zaledwie trzech dni – od 21 do 24 stycznia 1924 roku^[6][7]. Już 27 stycznia 1924 na placu Czerwonym w Moskwie można było podziwiać tymczasowe, drewniane mauzoleum^[7]. W trakcie opracowywania projektu drugiej, również drewnianej, wersji mauzoleum Szczusiew ponownie eksperymentował z zastosowaniem kolumn różnych typów i wysokości. W ostatecznym projekcie konstrukcja schodkowa osiągnęła najwyższy poziom. Ostateczny projekt mauzoleum mógł budzić skojarzenia z piramidą schodkową faraona Dżesera w Sakkarze z 2650 roku p.n.e. oraz grobowcem króla perskiego Cyrusa II Wielkiego w Pasargade z VI wieku p.n.e.^[8][9] Trzecia, ostateczna wersja mauzoleum, którą możemy obecnie oglądać na placu Czerwonym w Moskwie, została zaprojektowana i wybudowana w latach 1929–1930 przez grupę architektów pod kierownictwem Szczusiewa. Forma architektoniczna w znacznym stopniu opierała się na drugim projekcie. Konstrukcja grobowca została zbudowana z żelbetu, ściany wykonano z cegieł, całość została obłożona granitem i wykończona marmurem, labradorem oraz malinowym kwarcytem^[10].

Działalność w Moskiewskim Towarzystwie Architektonicznym

W latach 1922–1929 pełnił Szczusiew funkcję przewodniczącego Moskiewskiego Towarzystwa Architektonicznego^[3][11][1].

Nagrody i odznaczenia

Aleksiej Szczusiew jest czterokrotnym laureatem Nagrody Stalinowskiej (w 1941, 1946, 1948 oraz 1952 – pośmiertnie)^[12]. Odznaczony został także Orderem Lenina oraz wieloma innymi orderami i medalami.

Galeria

• 
  Mauzoleum Lenina
• 
  Hotel Moskwa
• 
  Dworzec Kazański w Moskwie
• 
  Budynek siedziby organów bezpieczeństwa na Łubiance w Moskwie
• 
  Cerkiew Chrystusa Zbawiciela w San Remo