Alfred Grenander

Alfred Frederik Elias Grenander (ur. 26 czerwca 1863 w Skövde, zm. 14 marca 1931 w Berlinie) – szwedzki architekt epoki secesji i modernizmu, działający przeważnie w Niemczech, główny architekt stacji berlińskiego metra.

Alfred Grenander

Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1863 Skövde
Data i miejsce śmierci	14 marca 1931 Berlin
Narodowość	szwedzka
Uczelnia	Królewski Instytut Techniczny, Uniwersytet Techniczny w Berlinie
Praca
Projekty	stacje metra w Berlinie

Alfred Grenander: Wejście na stację metra Krumme Lanke

Życiorys

Grenander studiował architekturę na politechnice w Sztokholmie (1881–1885)^[1] i w Wyższej Szkole Technicznej (niem. Technische Hochschule) w Berlinie (1885–1888)^[2], po czym współpracował z Alfredem Messelem (1889–1890)^[1], Wilhelmem Martensem, a następnie z Paulem Wallotem przy wznoszeniu gmachu Reichstagu w Berlinie (1890–1897)^[2]. W maju 1897 ożenił się z Mary Julianą Åwall^[1], z którą miał córkę Signe^[3].

Od października 1897 wykładał rysunek w szkole przy Muzeum Rzemiosła Artystycznego w Berlinie, gdzie w 1901 został profesorem^[1]. Następnie wykładał w Zjednoczonych Szkołach Państwowych Sztuk Wyzwolonych i Pięknych (niem. Vereinigte Staatsschulen für freie und angewandte Kunst)^[2]. W 1902 wstąpił do berlińskiego zrzeszenia artystów Werkring, do którego należeli m.in. August Endell, Albert Gessner i Bruno Möhring^[4]. Do 1903 prowadził własne biuro ze szwagrem Otto Wilhelmem Spaldingiem (1863–1945)^[2] – Firma Spalding & Grenander^[3]. W 1904 kierował wystawą Werkringu na wystawie światowej w Saint Louis^[4]. W 1908 został członkiem Werkbundu^[1].

Od początku historii berlińskiego metra był jego głównym architektem, projektując stacje metra, budynki gospodarcze a nawet wagony pociągów dla Hoch- und Untergrundbahn-Gesellschaft^[2].

Wybrane dzieła

• 1900–1902 – stacja berlińskiego metra Wittenbergplatz^[1]
• 1906–1910 – projekty kiosków^[2]
• 1908 – most Schönfließer (niem. Schönfließerbrücke) w Berlinie^[2]
• 1908–1910 – gmach fabryki Ludwig Loewe & Compagnie Aktiengesellschaft w berlinskiej dzielnicy Moabit^[2]
• 1910–1911 – most Gotzkowsky'ego (niem. Gotzkowskybrücke) w Berlinie^[2]
• 1910–1911 – willa dla Paula Herpicha w Poczdamie (nieistniejąca), znana jako Willa Stalina – w 1945 Józef Stalin mieszkał tu podczas konferencji poczdamskiej^[5][6]
• 1911–1913 – budynek wejściowy stacji Wittenbergplatz w stylu klasycyzmu schinklowskiego^[7]
• 1914–1916 – gmach fabryki Knorr-Bremse w berlińskim Lichtenbergu^[2][3]
• 1923 – stacje centralnego odcinka linii C – płytko położone, dostępne bezpośrednio z ulicy stacje; oszczędny i minimalistyczny wystrój, system kolorystyczny całej linii oparty na zmianie dominującego koloru
• 1923 – kościół gminy szwedzkiej w Berlinie – jedyna budowla sakralna projektu Grenandera^[2]
• 1926–1931 – budynek stacji metra na osiedlu Chata Wuja Toma (niem. Siedlung Onkel Toms Hütte)^[8]
• 1926–1927 – rozbudowa stacji Nollendorfplatz i Hermannplatz^[2] z dekoracją w stylu art déco
• 1928–1930 – stacje linii D i E – modernistyczne, gładkie ściany pokryte jednobarwnymi emaliowanymi kaflami i widoczna, nieozdobiona konstrukcja stalowa słupów, np. Lichtenberg

Odznaczenia

• 1908 – Order Czerwonego Orła IV klasy^[1]

Upamiętnienie

6 czerwca 2009 imieniem Grenandera nazwano plac przed wejściem do stacji metra Krumme Lanke – Alfred-Grenander-Platz^[9].

Galeria projektów Grenandera

• 
  Meble
• 
  Kiosk z prasą
• 
  Most Schönfließer
• 
  Willa Paula Herpicha w Poczdamie
• 
  Projekt stacji metra Olympia-Stadion
• 
  Stacja metra Olympia-Stadion