Alojzy Nikodem Fizia

Alojzy Nikodem (Aleksy^[1][a][2][3], Aleksander) Fizia (ur. 1 czerwca 1888 w Krzyżowicach, zm. 29 stycznia 1927 w Zakopanem)^[b] – polski działacz narodowy i patriotyczny^[4], powstaniec śląski, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na powiat pszczyński w I powstaniu śląskim^[5], przyjaciel Stanisława Krzyżowskiego i Jana Kędziora^[6].

Alojzy Nikodem Fizia

Aleksy Fizia w czerwcu 1922
Data i miejsce urodzenia	1 czerwca 1888 Krzyżowice
Data i miejsce śmierci	29 stycznia 1927 Zakopane
Przebieg służby
Lata służby	1919–1922
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	POW G.Śl. na pow. pszczyński
Stanowiska	komendant POW (1919)
Główne wojny i bitwy	powstania śląskie
Odznaczenia

Grób Aleksego Fizi na cmentarzu Wszystkich Świętych w Pszczynie

Życiorys

Urodził się w 1888 w miejscowości Krzyżowice (województwo śląskie) koło Pszczyny. Przed I wojną światową był działaczem oraz członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dziedzicach^[7], a w 1919^[8] (lub w 1920^[9]) został założycielem oraz wieloletnim prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Pszczynie^[10][11]. Należał też do współzałożycieli Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” w Pszczynie (w 1907)^[7][12] i Towarzystwa Czytelni Ludowych na powiat pszczyński (w 1911)^[7][11].

W styczniu^[13] lub lutym^[14][5] 1919 przystąpił do tworzącej się w powiecie pszczyńskim Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, w której objął funkcję dowódcy w trakcie walk w I powstaniu śląskim^[6][5][15].

Po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski został prezesem pszczyńskiego Związku Powstańców Śląskich i Związku Obrony Kresów Zachodnich. Był także skarbnikiem Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz członkiem Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji. Pracował jako kierownik sklepu „Rolnik” w Pszczynie^[4].

Jego uroczysty pogrzeb odbył się w Pszczynie 2 lutego 1927^[11].

Odznaczenia

• Krzyż Niepodległości z Mieczami^[3]
• Krzyż Walecznych
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi (i inne^[5])

Upamiętnienie

W Pszczynie jedną z ulic nazwano imieniem Aleksandra Fizi^[16].

Uwagi

1. W tej publikacji (Pierwsze powstanie śląskie 1919 roku i powstańcy z Nowego Bierunia i okolicy, „Szkice Archiwalno-Historyczne”, nr 18, Archiwum Państwowe w Katowicach, 2021) Edward Długajczyk pisze na s. 89, że to Jan Ludyga-Laskowski przerobił Aleksego Fizię na Alojzego.
2. Te daty są na jego nagrobku.