Alpy Graickie

Alpy Graickie^[1] (wł. Alpi Graie^[1], fr. Alpes grées, Alpes graies^[1]) – część Alp Zachodnich na granicy Francji (region Owernia-Rodan-Alpy) i Włoch (Dolina Aosty i Piemont). Zachodnia część Alp Graickich jest dorzeczem rzeki Isère i jej dopływu rzeki Arc, natomiast wschodnia część leży w dorzeczu Padu (rzeki: Dora Baltea, Orco i Stura di Lanzo). Najwyższym szczytem pasma jest Mont Blanc (4810 m) w Masywie Mont Blanc. Szczyt ten jest też najwyższym szczytem całych Alp.

Alpy Graickie

Widok ponad lodowcem Glacier du Géant
Kontynent	Europa
Państwo	Włochy  Francja  Szwajcaria[a]
Najwyższy szczyt	Mont Blanc (4810 m n.p.m.)
Jednostka dominująca	Alpy Zachodnie
Położenie na mapie Alp; granice pasma wg SOIUSA[b]
Położenie na mapie Europy Alpy Graickie
45°30′00,0000″N 7°10′00,0000″E

Mont Blanc

Aiguille du Midi

Mont Maudit

Dente del Gigante

Mont Dolent

Grandes Jorasses

Grivola

Aiguille du Dru

Topografia

Partizione delle Alpi

Alpi Graie (22) na mapie Alp z podziałem Partizione delle Alpi Tradycyjny francusko-włoski podział Alp, Partizione delle Alpi, z 1924 (wprowadzony 1926) wymienia Alpy Graickie, jako      Alpi Graie (nr 22)[2]. Alpy Graickie w tej klasyfikacji mają takie same granice, jak wg SOIUSA[2]. Najwyższym szczytem grupy w granicach pasma wg tego podziału jest Mont Blanc.

Przełęcz Col des Montets oddziela Alpy Graickie od Préalpes de Savoie, przełęcz Col du Grand Ferret i rzeka Dora Baltea oddziela je od Alp Pennińskich, przełęcz Colle del Moncenisio oddziela je od Alp Kotyjskich, a rzeka Arc oddziela je od Alp Delfinackich^[2].

SOIUSA

Alpi Graie (7) są grupą (sezione) jednostki dominującej (grande settore) Alpi Nord-occidentali Podział Alp SOIUSA podaje nazwę grupy (sezione)      Alpi Graie (Alpes Grées; kod SOIUSA = I/B-7), które są częścią (grande settore)      Alpi Nord-occidentali (kod SOIUSA = I/B)[2]. Alpy Graickie według tego podziału mają taki sam zasięg, jak w Partizione delle Alpi[2]. Najwyższym szczytem grupy w tej klasyfikacji jest Mont Blanc.

PWN

Przybliżony zasięg Alp Graickich wg PWN Encyklopedia PWN umieszcza Alpy Graickie między dolinami rzek Isère, Dora Riparia i Dora Baltea, pomiędzy Małą Przełęczą Św. Bernarda na północy a przełęczą Fréjus na południu[3]. Najwyższym szczytem grupy w tych granicach jest Gran Paradiso (4061 m n.p.m.)[3].

W porównaniu z zasięgiem podawanym przez Partizione delle Alpi i SOIUSA granice grupy wg PWN nie obejmują na północy Masywu Mont Blanc i Massif du Beaufortain, zaś na południu rozszerzają obszar Alp Graickich o część głównego grzbietu wododziałowego Alp Zachodnich między przełęczami Fréjus i Mont-Cenis^[3].

Podgrupy

Alpy Graickie zwykle dzieli się na:

• środkowe
• zachodnie (z parkiem narodowym Parc national de la Vanoise^[4][5][6])
• wschodnie (z parkiem narodowym Parco Nazionale del Gran Paradiso^[7][5][8])

Podgrupy:

• Masyw Mont Blanc,
• Massif du Beaufortain^[4][5][9],
• Massif de la Lauzière^[4][5],
• Massif de la Vanoise^[4][5][9],
• Massiccio del Gran Paradiso^[7][5],
• Alpi della Grande Sassière e del Rutor^[4][7][5],
• Alpi di Lanzo e dell’Alta Moriana, Alpes de la Haute Maurienne et de Lanzo^[4][7][5].

Najwyższe szczyty:

Mont Blanc 4810 m, Mont Blanc de Courmayeur 4748 m, Mont Maudit 4465 m, Dôme du Goûter 4303 m, Grandes Jorasses 4208 m, Aiguille Verte 4121 m, Gran Paradiso 4061 m, Aiguille de Bionnassay 4051 m, Dente del Gigante 4013 m, Grivola 3969 m, Aiguilles de Trélatête 3940 m, Aiguille d’Argentière 3902 m, Aiguille de Triolet 3870 m, Aiguille du Goûter 3863 m, Grande Casse 3855 m, Aiguille du Midi 3842 m, Grand Capucin 3838 m, Tour Noir 3836 m, Aiguille du Chardonnet 3824 m, Mont Dolent 3823 m, Aiguille des Glaciers 3816 m, Mont Pourri 3779 m, Herbetet 3778 m, Punta di Charbonnel 3760 m, Aiguille du Dru 3754 m, Aiguille de la Grande Sassière 3751 m, Dent Parrachée 3697 m, Torre del Gran San Pietro 3692 m, Uia di Ciamarella 3676 m, Dômes de Miage 3669 m, Grande Motte 3653 m, Roccia Viva 3650 m, Ciarforon 3642 m, Albaron di Savoia 3638 m, Becca di Gay 3621 m, Levanna Centrale 3619 m, Pointe de Ronce 3612 m, Tsanteleina 3606 m, Uia di Bessanese 3604 m, Dôme de l’Arpont 3599 m, Dôme de Chasseforêt 3586 m, Aiguille de Péclet 3566 m,

Punta d’Arnas 3560 m, Monte Emilius 3559 m, Croce Rossa 3546 m, Aiguille du Tour 3542 m, Aiguille de Polset 3538 m, Rocciamelone 3537 m, Punta Chalanson 3530 m, Punta Tersiva 3513 m, Grande Traversière 3496 m, Testa del Rutor 3486 m, Aiguille du Grépon 3482 m, Grande Aiguille Rousse 3482 m, Roc du Mulinet 3469 m, Aiguille Pers 3451 m, Aiguille des Grands Charmoz 3445 m, Aiguille du Tacul 3438 m, Pointe de la Sana 3436 m, Pointe de l’Échelle 3432 m, Punta Fourà 3410 m, Punta delle Sengie 3408 m, Granta Parey 3387 m, Pointes de la Glière 3386 m, Punta di Galisia 3345 m, Pointe de la Traversière 3338 m, Pointe de Méan Martin 3337 m, Punta Lavina 3308 m, Roche Chevrière 3282 m, Ormelune 3278 m, Pointe d’Orny 3274 m, Signal du Mont Iseran 3241 m, Pointe de la Rechasse 3223 m, Grande Assaly 3174 m, Rosa dei Banchi 3164 m, Becca di Nona 3142 m, Torre d’Ovarda 3075 m, Punta Pousset 3046 m, Roignais 2995 m, Uia di Mondrone 2964 m, Monte Unghiasse 2939 m, Pierra Menta 2714 m, Monte Colombano 1658 m, Monte Musinè 1150 m,

Najwyżej położone przełęcze:

Col de la Brenva (4333 m), Col de Triolet (3691 m), Col d’Argentière (3516 m), Col de la Grande Rousse (3500 m), Col de Talefre (3484 m), Col de Gebroulaz (3470 m), Col de Monel (3428 m), Col de Miage (3376 m), Col du Géant (3371 m), Col du Grand Paradis (3349 m), Col du Charforon (3331 m), Col de Teleccio (3326 m), Col du Chardonnet (3325 m), Col de Lauzon (3301 m), Col du Bouquetin (3300 m), Col St-Grat (3300 m),

Col du Tour (3280 m), Fenêtre de Saleinaz (3264 m), Col de l'Herbetet (3257 m), Col du Collerin (3202 m), Col du Grand Etret (3158 m), Col de Bassac (3153 m), Col du Carro (3140 m), Col d'Arbole (3137 m), Col de la Goletta (3120 m), Col de Rhêmes (3101 m), Col de la Grande Casse (3100 m), Col de Sea (3083 m), Col de l'Autaret (3070 m), Col de Girard (3044 m), Col Rosset (3024 m), Col d’Arnas (3014 m).

Turystyka

W Alpach Graickich znajdują się znane ośrodki turystyczne:

• Ceresole Reale (Włochy),
• Courmayeur (Włochy),
• Tignes (Francja),
• Val d’Isère (Francja),
• Chamonix (Francja).

Schroniska:

Rifugio del Goûter – 3817 m, Rifugio des Cosmiques – 3613 m, Rifugio Torino – 3375 m, Rifugio Quintino Sella – 3363 m, Rifugio del Trient – 3170 m, Rifugio di Tête Rousse – 3167 m, Rifugio Francesco Gonella – 3071 m, Rifugio dei Grands Mulets – 3051 m, Rifugio degli Angeli al Morion – 2916 m, Rifugio Vittorio Raffaele Leonesi – 2909 m, Rifugio Cà d’Asti – 2854 m, Rifugio Gabriele Boccalatte e Mario Piolti – 2803 m, Rifugio Federico Chabod – 2750 m, Rifugio Vittorio Emanuele II – 2732 m, Rifugio Bartolomeo Gastaldi – 2659 m, Rifugio Ernesto Tazzetti – 2642 m, Rifugio Luigi Cibrario – 2616 m,

Rifugio città di Chivasso – 2604 m, Rifugio Cesare Dalmazzi al Triolet – 2590 m, Rifugio des Evettes – 2590 m, Rifugio Monzino – 2590 m, Rifugio Vittorio Sella – 2584 m, Rifugio des Conscrits – 2580 m, Rifugio Sogno di Berdzé al Péradzà – 2526 m, Rifugio Arbolle – 2507 m, Rifugio Alberto Deffeyes – 2494 m, Rifugio Pian della Ballotta – 2470 m, Rifugio Gian Federico Benevolo – 2287 m, Rifugio Paolo Daviso – 2280 m, Rifugio Guglielmo Jervis – 2250 m, Rifugio dell’Averole – 2210 m, Rifugio Elisabetta Soldini Montanaro – 2195 m, Rifugio Dondena – 2192 m, Rifugio Città di Cirié – 1850 m.

Uwagi

1. Część Alp Graickich, w zasięgu tego pasma według Partizione delle Alpi i SOIUSA, leży w szwajcarskim kantonie Valais.
2. Także według Partizione delle Alpi z 1924.