Antoni Jahołkowski

Antoni Jahołkowski (ur. 1 lipca 1931 w Radomiu, zm. 1 września 1981 we Wrocławiu) – polski aktor teatralny i filmowy, teoretyk teatru, pedagog i aktor Teatru Laboratorium.

Antoni Jahołkowski

Data i miejsce urodzenia	1 lipca 1931 Radom
Data i miejsce śmierci	1 września 1981 Wrocław
Zawód	aktor, pedagog

Życiorys

W 1952 rozpoczął studia na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Przerwał je dla szkoły aktorskiej, której ostatecznie nie dokończył normalnym trybem. Występował jako aktor estradowy w Teatrze Rapsodycznym, następnie Rozmaitości w Krakowie^[1]. Wystąpił w filmie Jadą goście jadą... w 1962^[2]. W 1963 w trybie eksternistycznym ukończył studia na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie.

Aktor w Teatrze Laboratorium

Od 1959 występował w Teatrze 13 Rzędów i Teatrze Laboratorium Jerzego Grotowskiego w Opolu, następnie we Wrocławiu – aż do samorozwiązania teatru. Brał udział we wszystkich przedstawieniach zespołu. W czasie prób nad Akropolis, gdy członkowie teatru prowadzili konkretne treningi w zakresie umiejętności aktorskich, Jahołkowski kierował ćwiczeniami ze śpiewu i muzyki. Od Studium o Hamlecie wyspecjalizował się w postaciach racjonalistów i władców (np. Król w Księciu Niezłomnym oraz Szymon-Piotr w Apocalypsis cum figuris), będących antagonistami postaci ofiarniczych (kreowanych zazwyczaj przez Ryszarda Cieślaka).

W latach 70. brał udział w działaniach parateatralnych (m.in. Special Project), współpracował przy realizacji staży z cyklu Acting Therapy Zygmunta Molika, należał także do zespołu realizującego Drzewo Ludzi^[3].

Prowadził staże parateatralne i wykłady z metody aktorskiej, m.in. na uniwersytetach amerykańskich (Nowy Jork, Hamilton, 1977), staże i warsztaty twórcze, na przykład w Berkeley (1977), Turynie, Winterthur, Monachium, Aarhus (1980/1981). W 1981 zagrał w Teatrze Laboratorium główną rolę w quasi-spektaklu Thanatos polski. Inkantacje w reżyserii Ryszarda Cieślaka^[4]. Choroba i śmierć Antoniego Jahołkowskiego spowodowała zaprzestanie prac przy Thanatosie polskim^[4].

Kariera teatralna

dramat	autor	rola	reżyser	teatr	miejsce	data premiery
Jadzia wdowa	Ryszard Ruszkowski	Kucharz	Jerzy Bujański	Teatr Rozmaitości	Kraków	22 kwietnia 1959
Orfeusz	Jean Cocteau	Azrael, Protokulant	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	10 sierpnia 1959
Kain	George Byron	Adam	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	30 stycznia 1960
Kabaret Błażeja Sartra	Adam Kurczyna	Staruszek III, Kelner	Zygmunt Molik	Teatr 13 Rzędów	Opole	15 maja 1960
Misterium buffo	według Władymira Majakowskiego		Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	31 lipca 1960
Siakuntala	według Kālidāsy	Wesołek, Rybak	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	13 grudnia 1960
Turyści	Estrada Publicystyczna		Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	1 kwietnia 1961
Dziady	Adam Mickiewicz		Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	18 czerwca 1961
Pamiętnik śląski	Estrada Publicystyczna		Zygmunt Molik	Teatr 13 Rzędów	Opole	9 lipca 1961
Idiota	według Fiodora Dostojewskiego	Rogożyn	Waldemar Krygier	Teatr 13 Rzędów	Opole	21 października 1961
Kordian	Juliusz Słowacki	Dozorca (Prezes)	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	13 lutego 1962
Akropolis	Stanisław Wyspiański	Anioł II[5]	Jerzy Grotowski, Józef Szajna	Teatr Laboratorium 13 Rzędów	Opole	10 października 1962
Tragiczne dzieje doktora Fausta	Christopher Marlowe	Mefisto	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium 13 Rzędów	Opole	23 kwietnia 1963
Studium o Hamlecie	na tekstach Williama Shakespeare’a i Stanisława Wyspiańskiego		Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium 13 Rzędów	Opole	kwiecień 1964[6]
Akropolis (V wersja)	Stanisław Wyspiański	Izaak-Strażnik	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium	Wrocław	17 maja 1967
Ewangelie próba otwarta[7]		opoka	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium	Wrocław	1967
Książę Niezłomny	Juliusz Słowacki	Król	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium	Wrocław	19 marca 1968
Apocalypsis cum figuris	Jerzy Grotowski	Szymon Piotr	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium	Wrocław	19 lipca 1968
Thanatos polski. Inkantacje	na motywach Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego (roboczy tytuł Po Dostojewsku[8]) z tekstami wierszy Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Rafała Wojaczka i Reny Mireckiej, w układzie Ryszarda Cieślaka[4]		Ryszard Cieślak	Teatr Laboratorium	Wrocław	próby z publicznością, oficjalny pokaz 28 lutego 1981[4]

Źródło^[9]