Rena Mirecka

Rena Mirecka, właśc. Irena Kądziołka^[1] (ur. 27 lutego 1934^[2] we Francji^[3][1], zm. 27 sierpnia 2022 we Wrocławiu^[4]) – polska aktorka teatralna, teoretyk teatru, pedagog i aktorka Teatru Laboratorium, poetka.

Rena Mirecka

Imię i nazwisko	Irena Kądziołka
Data i miejsce urodzenia	27 lutego 1934 Francja
Data i miejsce śmierci	27 sierpnia 2022 Wrocław
Zawód	aktorka
Odznaczenia

Życiorys

Urodziła się we Francji w 1934, w rodzinie robotniczej. W 1939 przyjechała do Polski. W 1952 ukończyła Państwowe Liceum Administracyjno-Handlowe w Brzesku i rozpoczęła studia na Wydziale Handlowym Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie. W 1953 zdała egzaminy do Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie^[1], którą ukończyła w 1957^[1][3], studiowała m.in. u Haliny Gallowej. Na ostatnim roku studiów przybrała pseudonim Mirecka (wystąpiła pod nim po raz pierwszy 9 grudnia 1956 jako Celia w przedstawieniu dyplomowym Jak wam się podoba Williama Shakespeare’a). W sezonie teatralnym 1957/1958 była zatrudniona w zespole Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Imprez Teatralnych i Widowiskowych w Krakowie^[1]. Od 1959 występowała w Teatrze 13 Rzędów i Teatrze Laboratorium Jerzego Grotowskiego w Opolu, a następnie we Wrocławiu do rozwiązania Teatru w 1984, występowała we wszystkich przedstawieniach Teatru. Prowadziła staże parateatralne i wykłady z metody aktorskiej^[1].

Od listopada 1972 do lutego 1973 w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie wraz ze Zbigniewem Cynkutisem i aktorami Teatru (z Jadwigą Jarmuł, Barbarą Koziarską, Urszulą Rydzewską i Zbigniewem Górskim) przygotowała zdarzenie teatralne Jałowa według Yermy Federica Garcii Lorki^[5](premiera 16 lutego 1973). W styczniu i lutym 1974, w tym samym teatrze i również we współpracy z Cynkutisem pracowała nad zdarzeniem Arka (od września do grudnia).

W roku 1979 należała do zespołu realizującego przedsięwzięcie parateatralne Drzewo ludzi^[6], a w 1981 roku wzięła udział w ostatnim dziele scenicznym zrealizowanym przez członków zespołu Teatru Laboratorium Thanatos polski. Inkantacje w reżyserii Ryszarda Cieślaka, jako teksty wykorzystano jej wiersze^[7] w Teatrze Laboratorium. Choroba i śmierć Antoniego Jahołkowskiego spowodowała zaprzestanie prac przy Thanatosie polskim^[7].

Na początku lat 90. XX wieku zamieszkała na Sardynii, gdzie wraz z grupą przyjaciół założyła International Centre of Work Prema Sãyi. Na podstawie doświadczeń z Teatru Laborartorium prowadziła warsztaty parateatralne i spotkania. W 1993 z Ewą Benesz założyła International Centre of Work Prema Sãyi na Sardynii^[1], kontynuowała w następnych latach prace parateatralne, należące głównie do cyklu NO IT’S THE FLIGHT. Współpracuje nadal z Instytutem Jerzego Grotowskiego^[8].

W 2006 otrzymała nagrodę Golden Graal^[9]. 12 stycznia 2009 z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego odebrała Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[10]. W 2017 roku 29 marca z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru otrzymała medal Zasłużony dla Wrocławia, które w imieniu miasta wręczył Jacek Sutryk, dyrektor Departamentu Spraw Społecznych UMW.

Pochowana na Cmentarzu Świętej Rodziny^[11].

Parateatr Reny Mireckiej

Rena Mirecka czasie prac warsztatowych w Teatrze Laboratorium była odpowiedzialna za plastykę ruchu^[12]. Gdy parateatr na początku lat 70. dominował w pracy Teatru, ona nie należała do grupy pracującej nad tymi projektami, jednakże oprócz występów w znajdujących się w repertuarze przedstawieniach, prowadziła własne prace warsztatowe i artystyczne. Była współprowadzącą liczne staże i warsztaty najczęściej we współpracy z Cynkutisem i Stanisławem Scierskim (Paryż 1973, Australia, 1974) oraz Antonim Jahołkowskim (Pontedera 1975; Opole 1976). Od 1976 wraz z Zygmuntem Molikiem i Jahołkowskim brała udział w kolejnych warsztatach z cyklu Acting Therapy^[13] (m.in. La Tenaille 1976; Nowy Jork 1977, Hamilton 1977; Lozanna 1977; Berkley 1977; Bordeaux 1978).

Rena Mirecka w swojej pracy parateatralnej wielką uwagę przywiązuje do kompozycji przestrzeni, przedmiotów wyzwalających rozległe skojarzenia oraz barw, inspirujących do działań. Prowadząc warsztaty, artystka dąży do integracji podczas wyjątkowego spotkania w trakcie działań parateatralnych. Wymaga to od uczestników oddania i zaangażowania na wielu poziomach, każdy z współuczestników przygotowuje siebie, bierze udział w procesie pogłębiania struktur pieśni, tańców i działań umożliwiających tę integrację. Podczas pracy z ciałem czerpie z doświadczeń ukształtowanych jeszcze w trakcie pracy w Teatrze Laboratorium, a także rozwijanych i doskonalonych przez siebie gestów, połączonych z wewnętrznymi impulsami. Wszelkie ruchy ciała, ramienia, tułowia, dłoni itp., oraz spojrzenie mają związek z działaniami wewnętrznymi, łączą się z gestami. Ćwiczenia plastyczne i głosowe opierają się na niepowtarzaniu schematycznych ruchów, w tej pracy konieczne jest współdziałanie ze swoim wnętrzem^[14].

Obok specyficznej obecności cielesnej w pracy Reny Mireckiej kluczowe znaczenie ma dźwięk, przede wszystkim śpiew. Mirecka od dawna praktykuje pieśni sakralne. Najczęściej wykonuje mantry hinduskie^[15]. W 2010 roku przy Instytucie im. Jerzego Grotowskiego została powołana Szkoła Reny Mireckiej^[16], w której w latach 2010–2017 aktorka prowadziła KARAWANASUN i SŁOŃCE.

Kariera teatralna

dramat	autor	rola	reżyser	teatr	miejsce	data premiery
Orfeusz	Jean Cocteau	Śmierć	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	10 sierpnia 1959
Kain	George Byron	Ewa	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	30 stycznia 1960
Kabaret Błażeja Sartra	Adam Kurczyn	Wielka Niewiadoma	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	15 maja 1960
Misterium Buffo	według Władymira Majakowskiego	Dama	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	31 lipca 1960
Siakuntala	według Kālidāsy	Siakuntala	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	13 grudnia 1960
Gliniane gołębie – faktomontaż			zespół	Teatr 13 Rzędów	Opole	31 marca 1961
Dziady	Adam Mickiewicz	Zosia	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	18 czerwca 1961
Pamiętnik śląski			Zygmunt Molik	Teatr 13 Rzędów	Opole	9 lipca 1961
Idiota	według Fiodora Dostojewskiego	Nastasja Filipowna	Waldemar Krygier	Teatr 13 Rzędów	Opole	21 października 1961
Kordian	Juliusz Słowacki	Czarownica; Laura	Jerzy Grotowski	Teatr 13 Rzędów	Opole	13 lutego 1962
Akropolis	Stanisław Wyspiański	Rebeka-Kasandra	Jerzy Grotowski, Józef Szajna	Teatr Laboratorium 13 Rzędów	Opole	10 października 1962
Tragiczne dzieje doktora Fausta	Christopher Marlowe	żeński Mefisto	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium 13 Rzędów	Opole	23 kwietnia 1963
Studium o Hamlecie	na tekstach Williama Shakespeare’a i Stanisława Wyspiańskiego	Ofelia	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium 13 Rzędów	Opole	kwiecień 1964[17]
Akropolis (V wersja)	Stanisław Wyspiański	Rebeka-Kasandra	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium	Wrocław	17 maja 1967
Ewangelie próba otwarta[18]		Maria Magdalena	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium	Wrocław	1967
Książę Niezłomny	Juliusz Słowacki	Feniksana	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium	Wrocław	19 marca 1968
Apocalypsis cum figuris	Jerzy Grotowski	Maria Magdalena	Jerzy Grotowski	Teatr Laboratorium	Wrocław	19 lipca 1968
Jałowa – zdarzenie teatralne	Federico García Lorka		Zbigniew Cynkutis	Teatr im. Juliusza Osterwy	Lublin	2 marca 1973
Thanatos polski. Inkantacje	na motywach Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego (roboczy tytuł Po Dostojewsku[19]) z tekstami wierszy Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Rafała Wojaczka i Reny Mireckiej, w układzie Ryszarda Cieślaka[7]		Ryszard Cieślak	Teatr Laboratorium	Wrocław	próby z publicznością, oficjalny pokaz 28 lutego 1981[7]

Źródło^[20].