Antropofit

Antropofit (z gr. ἄνθρωπος ánthrōpos – człowiek, φυτόν phytón – roślina) – gatunek lub inny takson roślin obcego pochodzenia na danym terenie (przybysz, gatunek alochtoniczny). Antropofity występują zarówno na siedliskach wtórnych, sztucznych, powstałych w wyniku działalności człowieka, jak i na siedliskach półnaturalnych i naturalnych. Stopień zadomowienia się antropofitu może zmieniać się w czasie (zadomawianie się), np. gatunek zadomowiony początkowo na siedliskach antropogenicznych może z czasem przenikać do siedlisk półnaturalnych i naturalnych.

Rezeda żółtawa – antropofit, relikt dawnych upraw

Kąkol polny Agrostemma githago – archeofit będący chwastem w uprawach zbóż

Żółtlica drobnokwiatowa Galinsoga parviflora – epekofit pochodzący z Ameryki Południowej (Andy), uciekinier z ogrodów botanicznych, zdziczały na siedliskach antropogenicznych

Klasyfikacja antropofitów

Klasyfikacja względem sposobu napływu

• gatunki introdukowane — wprowadzone celowo przez człowieka
  • relikty dawnych upraw, rośliny niegdyś uprawiane, a obecnie występują tylko jako zdziczałe. Należą tu takie gatunki, jak np. rezeda żółtawa, owies szorstki. Czasami podejmowana jest próba powtórnego wprowadzenia ich do uprawy.
  • rośliny użytkowe obcego pochodzenia, jak np. kukurydza zwyczajna, magnolia gwiaździsta, psianka ziemniak. Stanowią one znaczną część gatunków roślin uprawnych, o ogromnym znaczeniu gospodarczym.
• gatunki zawleczone — gatunki napływowe, dostały się na dany teren na skutek niecelowych działań człowieka

Klasyfikacja geograficzno-historyczna

• metafity — trwale zadomowione we florze
  • archeofity — gatunki zawleczone w czasach przedhistorycznych lub wczesnohistorycznych (do 1500 roku), obecnie utrzymujące się tylko na wtórnych siedliskach. Należą do nich liczne chwasty znane nam z wykopalisk archeologicznych, np. jasnota biała, chaber bławatek.
    • gatunki zawleczone
    • gatunki powstałe pod wpływem działalności człowieka
    • gatunki, które zdołały przetrwać wyłącznie na siedliskach antropogenicznych
  • kenofity — gatunki zawleczone po 1500 roku
    • epekofity — zadomowione na siedliskach synantropijnych (ruderalnych i segetalnych), np. bieluń dziędzierzawa, żółtlica drobnokwiatowa.
    • agriofity — zadomowione na siedliskach naturalnych i półnaturalnych.
      • hemiagriofity — zadomowione na siedliskach półnaturalnych
      • holoagriofity — zadomowione na siedliskach naturalnych
• diafity — niezadomowione trwale
  • efemerofity — gatunki przejściowo zawlekane (przybłędy), np. bodziszek syberyjski, zapłonka żółta
  • ergazjofigofity — przejściowo dziczejące z uprawy, np. gorczyca sarepska.

Antropofity we florze Polski

Według badań Barbary Tokarskiej-Guzik we florze Polski w 2005 r. było 1017 gatunków antropofitów, z czego 460 stanowiły metafity, 511 diafity i 46 gatunki o nieokreślonym statusie. Wśród metafitów było 160 gatunków archeofitów i 300 gatunków kenofitów^[1].

Zobacz też

• klasyfikacja roślin synantropijnych