Austriacka Partia Ludowa

Austriacka Partia Ludowa (niem. Österreichische Volkspartei, ÖVP) – austriacka partia chrześcijańsko-demokratyczna. Z partii wywodziło się sześciu kanclerzy, a także prezydenci Kurt Waldheim i Thomas Klestil^[1]. ÖVP należy do Europejskiej Partii Ludowej^[2].

Austriacka Partia Ludowa

Österreichische Volkspartei

Państwo	Austria
Skrót	ÖVP
Lider	Christian Stocker
Data założenia	17 kwietnia 1945
Adres siedziby	Wiedeń
Ideologia polityczna	chrześcijańska demokracja
Członkostwo międzynarodowe	Międzynarodowa Unia Demokratyczna, Europejska Partia Ludowa
Grupa w Parlamencie Europejskim	Europejska Partia Ludowa
Barwy	czarna, turkusowa
Strona internetowa

Historia

Ugrupowanie powstało 17 kwietnia 1945^[3], partia stała się kontynuatorką działającej do pierwszej połowy lat 30. Partii Chrześcijańsko-Społecznej^[4]. ÖVP była główną partią rządzącą nieprzerwanie do 1970, w tym od 1966 sprawując samodzielne rządy. Kanclerzami z ramienia Austriackiej Partii Ludowej w tym okresie byli kolejno: Leopold Figl (1945–1953), Julius Raab (1953–1961), Alfons Gorbach (1961–1964), Josef Klaus (1964–1970)^[3].

W 1987 ludowcy powrócili do rządu, współtworząc koalicję rządową z Socjaldemokratyczną Partią Austrii. Przez trzynaście lat jej przedstawiciele sprawowali urząd wicekanclerza. Po wyborach w 1999 ÖVP, która zajęła trzecie miejsce, zdecydowała się na koalicję z Wolnościową Partią Austrii (która uzyskała poparcie wyższe o około 400 głosów). W jej ramach lider konserwatystów Wolfgang Schüssel został powołany na kanclerza. Koalicja z FPÖ, która była określana jako partia ksenofobiczna i nacjonalistyczna, było przyczynkiem do zastosowania przez Unię Europejską sankcji wobec państwa członkowskiego – przez osiem miesięcy pozostałe kraje miały zamrożone stosunki z Austrią^[5]. Sojusz ten nie wpłynął negatywnie na poparcie dla Austriackiej Partii Ludowej, która zdecydowanie wygrała wybory w 2002^[6], dzięki czemu jej lider pozostawał kanclerzem do 2007. Po wyborach z 2006 ÖVP powróciła do roli mniejszego partnera w tzw. wielkiej koalicji z socjaldemokratami.

Koalicja ta funkcjonowała w okresie czterech kolejnych gabinetów kierowanych przez socjaldemokratów. W maju 2017 nowy lider ludowców Sebastian Kurz opowiedział się za przeprowadzeniem przedterminowych wyborów^[7]. Zostały one przeprowadzone w październiku tegoż roku i zakończyły się zwycięstwem ludowców^[6], którzy kilka tygodni później zawiązali porozumienie rządowe z Wolnościową Partią Austrii^[8]. W jego ramach nowym kanclerzem Austrii został przewodniczący ÖVP Sebastian Kurz^[9]. Koalicja rządowa rozpadła się jednak w maju 2019 po ujawnieniu nagrań kompromitujących wicekanclerza i lidera FPÖ^[10]. Konsekwencją było odejście lidera ludowców z funkcji premiera i przedterminowe wybory we wrześniu 2019, które ÖVP ponownie wygrała, zwiększając swoją poselską reprezentację^[11]. Ludowcy zawarli następnie koalicję z Zielonymi^[12], co umożliwiło ich liderowi w styczniu 2020 ponowne objęcie urzędu kanclerza. Sebastian Kurz zrezygnował z funkcji w październiku 2021 w związku z prowadzonym postępowaniem dotyczącym defraudacji funduszy publicznych. Nowym kanclerzem z rekomendacji ÖVP został wówczas Alexander Schallenberg^[13][14].

W grudniu 2021 Sebastian Kurz zapowiedział wycofanie się z działalności politycznej (w tym rezygnację ze stanowisk partyjnych), a Alexander Schallenberg zadeklarował swoją dymisję z funkcji kanclerza^[15]. ÖVP na swojego tymczasowego lidera oraz na przyszłego kanclerza rekomendowała Karla Nehammera^[16], który jeszcze w tym samym miesiącu stanął na czele rządu^[17]. Po wyborach w 2024 nastąpił długotrwałe rozmowy koalicyjne, w trakcie których doszło m.in. do rezygnacji Karla Nehammera z kierowania partią i rządem^[18]. Ostatecznie ludowcy porozumieli się z SPÖ i liberalną partią NEOS, w marcu 2025 nowym kanclerzem został ich przedstawiciel Christian Stocker^[19].

Przewodniczący

• 1945–1945: Leopold Kunschak
• 1945–1952: Leopold Figl
• 1952–1960: Julius Raab
• 1960–1963: Alfons Gorbach
• 1963–1970: Josef Klaus
• 1970–1971: Herman Withalm
• 1971–1975: Karl Schleinzer
• 1975–1979: Josef Taus
• 1979–1989: Alois Mock
• 1989–1991: Josef Riegler
• 1991–1995: Erhard Busek
• 1995–2007: Wolfgang Schüssel
• 2007–2008: Wilhelm Molterer
• 2008–2011: Josef Pröll
• 2011–2014: Michael Spindelegger^[3]
• 2014–2017: Reinhold Mitterlehner
• 2017–2021: Sebastian Kurz
• 2021–2025: Karl Nehammer^[20][21][22]
• od 2025: Christian Stocker^[23][22][24]

Wyniki wyborcze

Wybory do Rady Narodowej

• 1945 – 49,8% – 85 mandatów (z 165)
• 1949 – 40,0% – 77 mandatów
• 1953 – 41,3% – 74 mandatów
• 1956 – 46,0% – 82 mandatów
• 1959 – 44,2% – 79 mandatów
• 1962 – 45,4% – 81 mandatów
• 1966 – 48,4% – 74 mandatów
• 1970 – 44,6% – 78 mandatów
• 1971 – 43,1% – 80 mandatów (z 183)
• 1975 – 42,9% – 80 mandatów
• 1979 – 41,9% – 77 mandatów
• 1983 – 43,2% – 81 mandatów
• 1986 – 41,2% – 77 mandatów
• 1990 – 32,0% – 60 mandatów
• 1994 – 27,6% – 52 mandatów
• 1995 – 28,2% – 53 mandatów
• 1999 – 26,9% – 52 mandatów
• 2002 – 42,3% – 79 mandatów
• 2006 – 34,3% – 66 mandatów
• 2008 – 25,6% – 50 mandatów
• 2013 – 24,0% – 47 mandatów
• 2017 – 31,5% – 62 mandaty^[6]
• 2019 – 37,5% – 71 mandatów^[11]
• 2024 – 26,7% – 51 mandatów^[25]

Wybory do Parlamentu Europejskiego

• 1996 – 29,7% – 7 mandatów (z 21)^[26]
• 1999 – 30,7% – 7 mandatów (z 21)^[27]
• 2004 – 32,7% – 6 mandatów (z 18)^[28]
• 2009 – 30,0% – 6 mandatów (z 17)^[29]
• 2014 – 27,0% – 5 mandatów (z 18)^[30]
• 2019 – 34,6% – 7 mandatów (z 19)^[31]
• 2024 – 24,5% – 5 mandatów (z 20)^[32]