Bahauddin Churszyłow

Bahauddin Churszyłow^[a], ros. Багаутдин Хуршилов (ur. 28 maja 1891 we wsi Sogratl w Dagestanie, zm. na początku lat 60. w Londynie) – rosyjski wojskowy (pułkownik) pochodzenia awarskiego, północnokaukaski działacz emigracyjny, pułkownik dyplomowany kontraktowy kawalerii Wojska Polskiego, oficer sztabu II Korpusu Polskiego podczas II wojny światowej

Bahauddin Churszyłow

Багаутдин Хуршилов

B. Churszyłow
pułkownik dyplomowany kontraktowy kawalerii
Data i miejsce urodzenia	28 maja 1891 Sogratl
Data i miejsce śmierci	pocz. lat 60. Londyn
Przebieg służby
Lata służby	1914–1920, 1928–1945
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	Mazowiecka Brygada Kawalerii
Stanowiska	zastępca dowódcy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna domowa w Rosji II wojna światowa
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 28 maja 1891 roku we wsi Sogratl w Dagestanie^[4]. Był starszym bratem Magomeda(inne języki) (1905–1958), pisarza i dramaturga^[10].

12 lipca 1914 roku ukończył szkołę kawaleryjską w Jelizawetgradzie, został mianowany kornetem ze starszeństwem z 6 sierpnia 1913 i wcielony do 16 twerskiego pułku dragonów^[11]. W szeregach tego oddziału walczył podczas I wojny światowej, awansując do sztabsrotmistrza^[12]. W 1918 roku wstąpił do wojsk Białych, walczących na Północnym Kaukazie z bolszewikami. Awansował do stopnia pułkownika.

26 wrześniu 1920 roku objął dowództwo dywizjonu muzułmańskiego, który 1 listopada został przemianowany na dywizjon partyzancki rotmistrza Churszyłowa, a 10 grudnia tego roku na I dywizjon 3 pułku strzelców konnych^[13][14]. 6 lipca 1921 roku zdał dowództwo rotmistrzowi Tadeuszowi Dackiewiczowi^[3][15].

W połowie listopada 1920 roku wraz z oddziałami Białych został ewakuowany z Krymu do Gallipoli. Do 1923 roku przebywał w Stambule. Następnie do 1924 roku uczył się na wyższych kursach wojskowych w Paryżu. W 1928 roku zamieszkał w Warszawie. Pełnił funkcję przedstawiciela wojskowego Ludowej Partii Górali Kaukaskich, prowadząc siatkę szpiegowską na sowieckim Kaukazie i Środkowym Wschodzie. Wszedł w skład Komitetu Centralnego Partii. Wstąpił do Wojska Polskiego jako oficer kontraktowy, otrzymując stopień rotmistrza.

W latach 1930–1932 był hospitantem w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie^[6]. Po zakończeniu nauki otrzymał opinię „bardzo dobry” i w stopniu podpułkownika został przydzielony do 30 pułku piechoty w Warszawie^[16]. W 1933 roku został członkiem „Komisji Języków Północno-Kaukaskich” pod przewodnictwem senatora Stanisława Siedleckiego^[1]. W pracach komisji reprezentował stronę północnokaukaską^[1]. W marcu 1939 roku, w stopniu pułkownika, nadal pełnił służbę w 30 pp na stanowisku dublera dowódcy pułku^[7]. W czasie kampanii wrześniowej walczył na stanowisku II zastępcy dowódcy Mazowieckiej Brygady Kawalerii^[17][9]. W nocy z 23 na 24 września 1939 roku został ranny w walce o Suchowolę^[18].

Po klęsce polskiej armii jesienią 1939 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii. W 1943 roku wszedł w skład sztabu II Korpusu Polskiego, który walczył z Niemcami na froncie włoskim. Nawiązał kontakt z jednym z kolaboracyjnych batalionów Legionu Północnokaukaskiego, w wyniku czego na stronę Polaków przeszła pewna liczba Dagestańczyków. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Londynie. Zmarł na początku lat 60. XX wieku^[19] [b].

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi – 25 maja 1939 „za zasługi w służbie wojskowej”^[5]
• Order św. Stanisława 2 stopnia z mieczami – 18 grudnia 1916^[12]
• Order św. Anny 3 stopnia z mieczami i kokardą – 3 grudnia 1916^[12]
• Order św. Stanisława 3 stopnia z mieczami i kokardą – 25 sierpnia 1915^[12]
• Order św. Włodzimierza 4 stopnia z mieczami i kokardą – 24 czerwca 1915^[12]
• Order św. Anny 4 stopnia z napisem „Za odwagę” – 15 kwietnia 1915^[12]

Uwagi

1. W literaturze polskiej występuje jako: Emir Hassan Bahaaeddin Chursz^[1], Bohajedyn Emir Hassan Chursz vel Churszyłow^[2], Churszyłow^[3], Emir Hassan Chursz Bahaeddin^[4][5], Emir Hassan Hursz Behaedin^[6], Emir Hassan Hursz Bahaedin^[7], Bahaeddin Emir Hassan Chursz^[8], Chursz Bahaeddin vel Emir Hassan^[9].
2. Wg Ludwika Głowackiego zmarł w 1946 w Egipcie^[17].