Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Armia Imperium Rosyjskiego
wojska lądowe carskiej Rosji Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Armia Imperium Rosyjskiego, oficjalnie Cesarska Armia Rosyjska (ros. Русская императорская армия, Russkaja imperatorskaja armija, po polsku potocznie armia carska) – wojska lądowe Cesarstwa Rosyjskiego (państwa rosyjskiego w latach 1721–1917). Obok Cesarskiej Floty Rosyjskiej i Cesarskiej Floty Wojenno-Powietrznej Rosji wojska lądowe stanowiły podstawowy rodzaj sił zbrojnych Rosji.
_by_shakko_02.jpg)
Za twórcę nowoczesnego wojska rosyjskiego uważany jest car Piotr I Wielki. To on wprowadził do armii zwyczaje podpatrzone w krajach Europy Zachodniej. Reforma opierała się na działających w Rosji już od wielkiej smuty pułkach obcego wzoru, którymi stopniowo zastępowano nieregularne wojska ziemskie i pułki strzeleckie. W 1699 roku wprowadzono częściowy obowiązek werbunkowy, w 1762 zniesiono obowiązkową służbę wojskową dla szlachty rosyjskiej a w 1874 wprowadzono powszechny obowiązek wojskowy.
Szeregi armii, zależnie od okresu, zasilali nie tylko Rosjanie, ale i Niemcy bałtyccy, Niemcy nadwołżańscy, Serbowie, Kozacy, Kałmucy, Tatarzy, Baszkirzy, Polacy, Litwini, Białorusini, Ukraińcy, Żydzi i inni.
Żołnierze Cesarskiej Armii Rosyjskiej brali udział w licznych działaniach, m.in. w wojnach napoleońskich, wojnie krymskiej, wojnie rosyjsko-japońskiej i I wojnie światowej.
Remove ads
Wielkość armii i służba[1]
Podsumowanie
Perspektywa
Na początku XIX wieku armia imperatora należała do największych w Europie. Pod bronią znajdowało się ok. 450 tys. żołnierzy, z czego 75% stanowiła piechota. W latach 1793–1855 służba wojskowa w Imperium Rosyjskim trwała 25 lat, a w 1855 r. skrócono ją do 15 lat[2]. Dalsze zmiany przyniosła reforma z 1874 r., gdy rozszerzono grupę podlegającą poborowi, ale jednocześnie skrócono czynną służbę do 6 lat w wojskach lądowych i 7 lat we flocie[3][4].
Śmiertelność żołnierzy w armii rosyjskiej była zatrważająca. Szacuje się, że w czasie obowiązywania 25-letniej służby na 17–25 tys. wcielonych do armii do końca tego okresu dożywało ok. 200-300 poborowych. Bynajmniej nie gwarantowało to zwolnienia do domu. Wielu żołnierzy po służbie było przenoszonych do formacji rezerwowych, dzięki temu wojsko rosyjskie zachowywało pod bronią doświadczonych weteranów. Oficjalne czynniki przyznawały, że w czasach panowania Mikołaja I rocznie z powodu ciężkich warunków bytowania umierało 40 tys. żołnierzy rosyjskich. Największa śmiertelność była wśród oddziałów stacjonujących na Kaukazie. W latach 30.–40. XIX wieku praktycznie żaden rosyjski żołnierz nie dożył tzw. nieograniczonego urlopu[5]. Na początku lat 50. XIX wieku armia rosyjska liczyła 938 731 żołnierzy formacji regularnych i 245 850 nieregularnych (głównie kozackich). Obliczenia wskazują, że podczas pierwszych 25 lat panowania Mikołaja I od samych chorób zmarło 1 028 650 żołnierzy[6]. Do czasów reformy wojskowej Dmitrija Milutina w 1874 wojsko rosyjskie nie znało koszar. Niemal półtoramilionowe wojsko rozlokowane było w prymitywnych ziemiankach i lepiankach lub po kwaterach prywatnych[7]. W ramach represji w trakcie i po upadku powstania listopadowego do specjalnych batalionów tzw. kantonistów wcielono dzieci polskie[8].
W ramach reformy Milutina skrócono czas służby wojskowej z 25 do 16 lat, wprowadzono naukę czytania i pisania, ograniczono stosowanie kar cielesnych wobec żołnierzy, po 1864 roku przezbrojono armię na broń gwintowaną odtylcową i zorganizowano okręgi wojskowe. W 1874 roku wprowadzono powszechny obowiązek służby wojskowej[9].
W 1914 armia ta była największą armią czasu pokoju na świecie i liczyła 1 423 000 żołnierzy, przy 180 mln całkowitej liczebności ludności Imperium. Trzy tygodnie po ogłoszeniu mobilizacji, jej liczebność wzrosła do 5 338 000 osób[10]. W latach 1914–1917, w czasie działań prowadzonych w I wojnie światowej armia rosyjska wzięła do niewoli około 2 000 000 żołnierzy. Byli to głównie żołnierze armii austro-węgierskiej[11].
Remove ads
Okręgi wojskowe
Piechota
Podsumowanie
Perspektywa
Dywizje piechoty
Armia carska liczyła 52 dywizje piechoty:
- 45 dywizji armijnych
- 4 dywizje grenadierskie
- 3 dywizje gwardyjskie
Dywizja składała się z 2 brygad po 2 pułki w każdej (wyjątek stanowiła jedna dywizja armijna, w składzie której był jeden dodatkowy pułk – razem 5 pułków).
Brygady strzeleckie
Armia carska liczyła 15 brygad strzeleckich:
- 5 brygad podstawowych strzeleckich
- 3 brygady wschodniosyberyjskie
- 2 brygady zakaukaskie
- 1 brygada fińska (finlandzka)
- 1 brygada gwardyjska
- 1 brygada kaukaska
- 1 brygada kaukaska miejscowa
- 1 brygada turkiestańska
Każda z brygad strzeleckich oraz fińska (finlandzka) składały się z 2 pułków po 2 bataliony, natomiast pozostałe brygady z 4 oddzielnych batalionów, brygada kaukaska miejscowa z drużyn.
Pułki piechoty
Armia carska liczyła 209 pułków piechoty:
- 181 pułków armijnych
- 16 pułków grenadierskich
- 12 pułków gwardyjskich
W skład pułku wchodziły 4 bataliony po 4 kompanie w każdym z nich.
Cała piechota liczyła 945 batalionów, w pułku było około 1900 żołnierzy w czasie pokoju oraz około 4000 podczas wojny.
Rosyjscy piechurzy, schyłek XVIII wieku
Rosyjscy żołnierze z 1827
Biwak wojsk rosyjskich na Placu Saskim w Warszawie w 1861 roku
Odznaka 90 Oneżskiego Pułku Piechoty
Kawaleria
Armia carska liczyła 23 dywizje kawalerii:
- 15 dywizji armijnych (każda po jednym pułku kozackim)
- 4 dywizje kozackie
- 2 dywizje gwardyjskie, w każdej:
- 6 pułków po 4 szwadrony
- po 2 pułki kozackie
- po 1 kozackiej sotni lejb-gwardii
- 1 dywizja dodatkowa
- 1 dywizja kaukaska (w tym jeden pułk kozacki)
A także:
- eskorta cara
- 18 samodzielnych pułków kozackich
- 2 samodzielne brygady kawalerii
- 1 finlandzki dragoński pułk
- 1 nadmorski dragoński pułk
W czasie działań wojennych w pułku było około 1000 żołnierzy i 900 koni.
Rosyjscy kawalerzyści z 1790
Rosyjscy kawalerzyści z 1827
Żołnierz Gwardyjskiego Pułku Kozaków
Żołnierz 2 Sumskiego Pułku Huzarów, 1812
Sztandar 1 Pułku Kozaków Dońskich
Remove ads
Artyleria
Artyleria piesza
- 45 brygad armijnych (jedna brygada armijna artylerii pieszej w każdej dywizji armijnej piechoty)
- 4 brygady grenadierskie
- 3 brygady gwardyjskie
- 7 strzeleckich artyleryjskich dywizjonów (po 3 baterie)
- 7 pułków haubicznych
- 2 pułki turkiestańskie
- fiński (finlandzki) artyleryjski pułk
- górski artyleryjski pułk
- 2 brygady syberyjskie
- dywizjon syberyjski
- dywizjon zabajkalski
W brygadach artylerii pieszej było 6-9 baterii, po 8 armat w każdej.
Artyleria konna
- 23 baterie armijne
- 20 baterii kozackich
- 5 baterii gwardyjskich
- 1 bateria konna górska
Bateria miała po 6 armat. W składzie polowej artylerii były także artyleryjskie pułki.
Remove ads
Wojska inżynieryjne
- 26 batalionów saperskich
- 19 armijnych batalionów saperskich
- 2 bataliony saperskie kaukaskie
- 1 batalion saperski grenadierski
- 1 batalion saperski gwardyjski
- 1 batalion saperski syberyjski
- 1 batalion saperski turkiestański
- 8 batalionów pontonowych
- 7 batalionów kolejowych
- 6 polowych parków inżynieryjnych
- 2 stałe parki inżynieryjne
- 1 szkolny park aeronautyczny
Rosyjskie wojska inżynieryjne, stacjonujące w europejskiej części Rosji oraz na Kaukazie, były zgrupowane w 7 brygad saperskich i 1 brygadę kolejową.
Remove ads
Działania zbrojne
- IV wojna rosyjsko-turecka (1735–1739)
- pacyfikacja powstania chłopów i kozaków pod wodzą Żeleźniaka i Gonty (1768)
- pacyfikacja konfederacji barskiej (1768–1772)
- V wojna rosyjsko-turecka (1768–1774)
- bitwa morska pod Nauplią (27–28 maja 1770)
- bitwa morska pod Czesmą (5–7 lipca 1770)
- bitwa nad Largą (18 lipca 1770)
- bitwa nad Kagułem (1 sierpnia 1770)
- bitwa morska pod Patras (6–8 listopada 1772)
- bitwa pod Kozłudżą (20 czerwca 1774)
- bitwa morska pod Kerczem (1 i 20 lipca 1774)
- tłumienie powstania Pugaczowa (1773–1775)
- wojna polsko-rosyjska 1792
- bitwa pod Mirem (1792)
- bitwa pod Zelwą (1792)
- bitwa pod Zieleńcami (18 czerwca 1792)
- bitwa pod Dubienką (18 lipca 1792)
- bitwa pod Brześciem (23 lipca 1792)
- Bitwa pod Krzemieniem (24 lipca 1792)
- bitwa pod Markuszowem 26 lipca 1792
- insurekcja kościuszkowska (1794)
- bitwa pod Racławicami (4 kwietnia 1794)
- insurekcja warszawska (17–18 kwietnia 1794)
- insurekcja wileńska (22–23 kwietnia 1794)
- bitwa pod Szczekocinami (6 czerwca 1794)
- bitwa pod Maciejowicami (10 października 1794)
- obrona Pragi (4 listopada 1794)
- wojny napoleońskie
- VIII wojna rosyjsko-turecka (1828–1829)
- tłumienie powstania listopadowego (1830–1831)
- wojna krymska (1853–1856)
- tłumienie powstania styczniowego (1863–1864)
- X wojna rosyjsko-turecka (1877–1878)
- wojna rosyjsko-japońska (1904–1905)
- rewolucja 1905 roku
- I wojna światowa (1914–1917)
- rewolucja lutowa (1917)
Remove ads
Stopnie wojskowe
Inne pułki
Orenburski Korpus Kadetów
15 Pułk Strzelców Jego W-ści Króla Czarnogóry Mikołaja I
5 Kargopolski Pułk Dragonów
Orłowski Korpus Kadetów
Remove ads
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads