Berżniki

Berżniki – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie sejneńskim, w gminie Sejny na Pojezierzu Suwalskim^[4][6].

Integralne części wsi Berżniki^[4][6]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
1011945	Liszkowo Duże	część wsi
1011951	Liszkowo Małe	część wsi

Berżniki

wieś
Kościół Wniebowzięcia NMP w Berżnikach
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	sejneński
Gmina	Sejny
Liczba ludności (2011)	231[1][2]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	16-500[3]
Tablice rejestracyjne	BSE
SIMC	0767902[4]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sejny Berżniki
Położenie na mapie Polski Berżniki
Położenie na mapie województwa podlaskiego Berżniki
Położenie na mapie powiatu sejneńskiego Berżniki
54°04′55″N 23°27′50″E[5]

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Berżniki

Dawniej miasto królewskie lokowane w 1551 roku przez Bonę Sforzę^[7], położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym berżnickim w powiecie grodzieńskim województwa trockiego^[8]. Zdegradowane po 1810 roku^[9].

Historia

• I połowa XV wieku – najstarsze dane dotyczące miejscowości^[10]
• I połowa XVI wieku – założenie dworu przez Jurewicza Paca
• 1547–1557 – założenie miasta przez królową Bonę
• 1559 – prawa miejskie
• koniec XVI wieku – siedziba starostwa niegrodowego
• II połowa XVII wieku – zniszczenie miasta podczas wojen szwedzkich
• 1795 – w zaborze pruskim
• 1807 – w Księstwie Warszawskim
• po 1810 – utrata praw miejskich
• 1815 – w Królestwie Polskim
• 1919 – w granicach Polski
• 22 sierpnia 1920 – rozegrała się tu bitwa niemeńska – druga co do ważności i wielkości w czasie wojny polsko-sowieckiej, przesądziła o ostatecznym kształcie polskiej granicy wschodniej
• W 1929 r. była tu siedziba gminy Berżniki, powiat Suwałki. Mieszkało tu 323 osoby. Majątek ziemski posiadał tu Wiktor Czarkowski (58 mórg), Stanisław Leszczyński wraz z Bolesławem Skorupskim (842), Dominik Wołągiewicz (65). Była jedna piwiarnia, dwa sklepy spożywcze i jeden z wyrobami tytoniowymi. We wsi było trzech cieśli, kołodziej, trzech kowali, krawiec i stolarz^[11].
• W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Berżniki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Zabytki

Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są następujące obiekty^[12]:

• zespół kościoła parafialnego (nr rej.: 12 z 17.02.1979):
  • drewniany kościół parafialny Wniebowzięcia NMP z 1819
  • dwie dzwonnice drewniane, połowa XIX w.
  • dwie kaplice murowano-drewniane, połowa XIX w.
  • ogrodzenie z bramą, koniec XIX w.
  • plebania drewniana, początek XX w. (nr rej.: 113 z 29.04.1958)
• cmentarz rzymskokatolicki, 1. połowa XIX w. (nr rej.: 678 z 26.08.1989)
• klasycystyczna kaplica cmentarna, ob. Kaplica Pamięci Narodowej, 1846 (nr rej. A-77 z 22.04.2004)
• cmentarz wojenny żołnierzy niemieckich i rosyjskich z I wojny światowej (nr rej.: 324 z 10.03.1983)

Inne obiekty:

• granitowy pomnik o kształcie krzyża Virtuti Militari ku czci poległych w tzw. boju sejneńskim 22–23 sierpnia 1920, postawiony w 2001
• na cmentarzu pomnik poświęcony żołnierzom armii poległym w litewskiej w bitwie niemeńskiej w 1920
• pomnik ku czci 20 Polaków straconych przez hitlerowców w 1944
• pomnik przyrody: jesion wysokości 18 m (za cmentarzem)
• wzgórze zamkowe, pozostałość po zamku królowej Bony^[13]

Przejście graniczne

W okresie międzywojennym stacjonowała tu strażnica Korpusu Ochrony Pogranicza^[14].

Znajduje się tutaj także drogowe przejście graniczne na Litwę w kierunku Kopciowa.

Osobny artykuł: Przejście graniczne Berżniki-Kapčiamiestis.

Osoby związane z Berżnikami

• Marian Piekarski (1927–1946) – urodzony w Berżnikach żołnierz AK, AKO i WiN, ofiara represji stalinowskich^[15].

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Berżnikach