Bój pod Owruczem (VII 1920)

Bój pod Owruczem – walki polskiego oddziału wypadowego kpt. Lode z pododdziałami sowieckich 58., 24., 25. i 47 Dywizji Strzelców toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Ten artykuł dotyczy walk pod Owruczem toczonych w lipcu 1920. Zobacz też: Bitwa pod Owruczem – stronę ujednoznaczniającą.

Bój pod Owruczem

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	10 lipca 1920
Miejsce	pod Owruczem[a]
Terytorium	Ukraińska Republika Ludowa
Przyczyna	ofensywa Frontu Płd.-Zach.
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
brak współrzędnych

Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921^[1] 

Geneza

26 maja na Ukrainie wojska sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego przeszły do ofensywy, a już 5 czerwca trzy dywizje sowieckiej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego przełamały trwale polski front na odcinku obrony grupy gen. Jana Sawickiego^[2][3].

Osobny artykuł: bitwa pod Samhorodkiem.

8 czerwca Naczelne Dowództwo zarządziło na Ukrainie ogólny odwrót wojsk polskich^[4]. 10 czerwca odwrót spod Kijowa w kierunku na Korosteń rozpoczęła polska 3 Armia^[5], 16 czerwca dotarła do Uszy^[6], a 22 czerwca większość sił posiadała już na Uborci^[7]. W ostatnich dniach czerwca poszczególne związki operacyjne Frontu Ukraińskiego, dowodzonego już przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, ugrupowane były w następujący sposób: 6 Armia gen. Wacława Iwaszkiewicza-Rudoszańskiego zajmowała odcinek frontu Dniestr–Chmielnik–Lubar, nowo sformowana 2 Armia gen. Kazimierza Raszewskiego znajdowała się na linii rzek Słucz i Horyń, a 3 Armia gen. Edwarda Rydza-Śmigłego rozlokowana była nad Uborcią^[8][9].

W trakcie wycofywania się wojsk polskich na Polesiu 21 Dywizja Piechoty gen. Andrzeja Galicy zajęła 9 lipca pozycje nad Uborcią^[10].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
21 Dywizja Piechoty	gen. Andrzej Galica	Grupa Poleska
⇒ I Brygada Strzelców Podhalańskich		21 DP
→ 1 pułk strzelców podhalańskich	ppłk Kazimierz Horoszkiewicz
– podgrupa 1 pspodh	por. Hunjada	OW
→ 2 pułk strzelców podhalańskich	ppłk Gustaw Truskolaski	21 DP
– podgrupa 2 pspodh	por. Stanisław Stahlberger	OW
grupa gen. Bułaka-Bałachowicza	gen. Stanisław Bałachowicz
– podgrupa		OW
Armia Czerwona
oddziały 24 Dywizji Strzelców		12 Armia
sztab 25 Dywizji Strzelców
sztab 47 Dywizji Strzelców
sztab 58 Dywizji Strzelców
⇒ 172 Brygada Strzelców		58 DS
→ 514 pułk strzelców		172 BS

Walki pod Owruczem

By zapobiec spadkowi morale wśród własnych wojsk, spowodowanemu permanentnym cofaniem się na kolejne rubieże obronne, dowódca 21 Dywizji Piechoty gen. Andrzej Galica, w porozumieniu z dowództwem grupy gen. Bułaka-Bałachowicza, postanowił dokonać głębokiego wypadu na odległy blisko 100 kilometrów od linii frontu Owrucz^[10][11].

Do akcji tej 1. i 2. pułk strzelców podhalańskich wydzieliły po jednym oficerze i kilkudziesięciu żołnierzy – ochotników^[12]. Gen. Bułhak-Bałachowicz ze swojej grupy wydzielił 170 kawalerzystów i 150 żołnierzy piechoty. Nad tak sformowanym oddziałem wypadowym dowództwo objął kpt. Lode. Wieczorem 9 lipca oddział wyruszył do działań. Jadąc bocznymi leśnymi drogami na podwodach, po południu 10 lipca osiągnięto rejon Owrucza. W tym czasie w mieście stały sztaby sowieckich 58. i 25 Dywizji Strzelców, część sztabu 47 Dywizji Strzelców oraz 514 pułk strzelców.

Piechota polska uderzyła na Owrucz z trzech stron, całkowicie zaskakując nieprzygotowanego do obrony nieprzyjaciela. Mimo to czerwonoarmiści stawili zaciekły opór. Broniący się na rynku oddział, złożony z około 110 żołnierzy z jednym działem, został doszczętnie zniszczony, a 514 pułk strzelców trzykrotnie ruszał do kontrataku. Blisko trzygodzinną walkę rozstrzygnęła szarża oddziału kawalerii gen. Bałachowicza prowadzona ulicami Owrucza, która wywołała panikę w szeregach przeciwnika. Polegli, kierujący walką, szef sztabu 58 Dywizji Strzelców i dowódca 514 pułku strzelców. W drodze powrotnej oddział wypadowy był bezskutecznie atakowany przez pododdziały 24 Dywizji Strzelców^[13].

Bilans walk

Wypad zakończył się zwycięstwem Polaków i miał duże znaczenie moralne dla wojsk polskich. Straty sowieckie szacowano na około czterystu poległych i rannych. Wzięto do niewoli około dwustu jeńców i tabory z zapasem tytoniu i papierosów^[13][14].

Uwagi

1. Owrucz, miejscowość na Ukrainie, nad Noryniem, na północ od Korostenia.