Bogdan Bartnikowski

Bogdan Stanisław Bartnikowski, ps. Mały (ur. 24 stycznia 1932 w Warszawie^[1][2]) – polski wojskowy, pułkownik pilot Wojska Polskiego, uczestnik powstania warszawskiego, dziennikarz, pisarz i reportażysta.

Bogdan Bartnikowski

Mały

Bogdan Bartnikowski (2017)
pułkownik pilot
Pełne imię i nazwisko	Bogdan Stanisław Bartnikowski
Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1932 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1944, 1952–1985
Siły zbrojne	Armia Krajowa Ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Siły Powietrzne
Jednostki	OSL, 36 sspl
Stanowiska	pilot, instruktor
Główne wojny i bitwy	powstanie warszawskie
Późniejsza praca	dziennikarz, pisarz
Odznaczenia

Życiorys

Syn Heleny z domu Pieńkowskiej i Stefana Bartnikowskiego. Przed II wojną światową jego ojciec pracował jako pracownik cywilny w Wyższej Szkole Wojennej, a matka zajmowała się domem. Podczas okupacji niemieckiej oboje zajmowali się handlem, ojciec prawdopodobnie zginął podczas powstania warszawskiego^[3].

W czasie powstania warszawskiego Bogdan Bartnikowski był łącznikiem w obwodzie Ochota Armii Krajowej^[4] (ps. Mały)^[5]. 10 sierpnia 1944 wraz z matką zostali przymusowo wysiedleni do obozu przejściowego na Zieleniaku, skąd krótko potem przez Dulag 121 Pruszków wywieziono ich do KL Auschwitz-Birkenau^[1][5]. Był tam więźniem bloku dziecięcego nr 13. W styczniu 1945 wywieziony wraz z matką do Blankenburga, gdzie do kwietnia 1945 pracował przymusowo przy odgruzowywaniu Berlina^[1].

Po powrocie do Polski kształcił się w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, które ukończył w 1951^[6]. W 1952 zaczął naukę w Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie^[2], do początku lat 50. działał również w harcerstwie. Będąc zawodowym wojskowym, do 1968 służył jako pilot–instruktor w Oficerskiej Szkole Lotniczej, przemianowanej z czasem na Wyższą Szkołę Oficerską Sił Powietrznych, a następnie w 36 Samodzielnym Specjalnym Pułku Lotniczym w Warszawie. Następnie zatrudniony w prasie wojskowej, do czasu przejścia w stan spoczynku w 1985^[1][3].

Jaki prozaik debiutował w 1961 zbiorem opowiadań o ludziach lotnictwa^[2]. W 1969 opublikował Dzieciństwo w pasiakach, kilkakrotnie wznawiane i tłumaczone m.in. na język niemiecki^[1]. W 1989 napisał książkę Dni długie jak lata, w której opisał wojnę z perspektywy dziecka. Jest także autorem m.in. powieści Daleka droga i Powrót nad Wisłę.

Zaangażowany w działalność kombatancką^[7]. Uczestnik prelekcji i spotkań dotyczących historii II wojny światowej^[8]. Był członkiem zarządu Stowarzyszenia Więźniów Byłych Dzieci Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych^[9], został też członkiem Mazowiecko-Podlaskiego Stowarzyszenia Pomocy Byłym Więźniom Politycznym Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych, Gett i Więzień Gestapo^[10]. Został członkiem Związku Powstańców Warszawskich^[4]. W 2025 został członkiem rady Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau^[11].

Życie prywatne

Zawarł związek małżeński, ma syna^[3]. Jego żona w dzieciństwie również była więźniarką Dulagu 121 Pruszków^[12]. Zamieszkał w Zalesiu Górnym^[13].

Odznaczenia i wyróżnienia

Bogdan Bartnikowski (2021)

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim (2002)^[14] i Komandorskim (2024)^[15] Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Oświęcimskim.

W 1973 otrzymał Nagrodę Ministra Obrony Narodowej za cykl artykułów napisanych z Władysławem Misiołkiem^[2].

Wybrane publikacje

• Nad chmurami, Wyd. MON, Warszawa 1966
• Dzieciństwo w pasiakach, Nasza Księgarnia, Warszawa 1969
• Zatory, Wyd. MON, Warszawa 1969
• Daleka droga, Nasza Księgarnia, Warszawa 1971
• Powrót nad Wisłę, Nasza Księgarnia, Warszawa 1972
• Spojrzenie w niebo, Wyd. MON, Warszawa 1972
• Atlantycka wyprawa „Kopernika”, Wyd. Morskie, Gdańsk 1975
• Błękitny balet, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1975
• Do zobaczenia na górze!, Wyd. MON, Warszawa 1975
• Nieziemskie przygody, Nasza Księgarnia, Warszawa 1975
• Gdzie diabeł nie może, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1976
• Zielone skrzydła, Wyd. MON, Warszawa 1976
• Fruwające wiatraki: przygody własne i cudze, Nasza Księgarnia, Warszawa 1978
• W misji specjalnej, Wyd. MON, Warszawa 1978
• Kalendarze z hełmem, Wyd. MON, Warszawa 1981
• Chorążowie, Wyd. MON, Warszawa 1983
• Opowieści zastępowego, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1983
• Nocą przychodzi śmierć, Wyd. MON, Warszawa 1985
• Dni długie jak lata, Nasza Księgarnia, Warszawa 1989
• Godzina z Nike, Abrys, Kraków 2000
• Dotknięcie raju: wiersze o Tajlandii, IBiS, Warszawa 2003
• Księżyc dla straceńców, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2006
• Mgnienia, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2009
• Bardzo blisko ziemi, Komograf, Ożarów Mazowiecki 2014^[16]
• Powroty do Auschwitz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2022