Bronisław Kawałkowski

Urodził się w Narajowie, w ówczesnym powiecie brzeżańskim Królestwa Galicji i Lodomerii jako syn Władysława i Zofii z Kleinpeterów^[1]^[2]. Był starszym bratem Stanisława (1895–1979), żołnierza 3 pułku piechoty Legionów Polskich, odznaczonego Krzyżem Niepodległości, urzędnika Banku Polskiego w Inowrocławiu^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]. 6 lipca 1909 zakończył naukę w klasie VIII c. k. Gimnazjum Wyższego w Brzeżanach ze zdanym egzaminem dojrzałości^[8]^[1]. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie^[1]. Z powodów materialnych, po ukończeniu czterech semestrów, przerwał studia i w 1910 podjął pracę w Zakładzie ubezpieczenia robotników od wypadków we Lwowie, w charakterze urzędnika^[1]. Od 1911 był członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i uczestniczył w ćwiczeniach drużyny sokolej^[1]. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionu Wschodniego^[1]. Po rozwiązaniu Legionu zmuszony był zaopiekować się rodziną, która wyjechała z Lwowa^[1].

15 stycznia 1915 został powołany do cesarskiej i królewskiej armii i wcielony do 55 pułku piechoty^[1]^[9]. Po ukończeniu szkoły oficerskiej został wysłany na front włoski, gdzie walczył do 1918. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1916^[10]. Po upadku Austrii, z Polaków z 55 pułku piechoty zorganizował kompanię i wstąpił do Wojska Polskiego. Jako dowódca 11 kompanii 12 pułku piechoty walczył z Czechami pod Stonawą^[1]^[11]^[12]. 26 maja 1921 były dowódca Frontu Śląskiego, generał porucznik Franciszek Latinik sporządził wniosek na odznaczenie orderem „Virtuti Militari”, w którym napisał:

dnia 25 stycznia 1919 otrzymał por. Kawałkowski dowódca 11 kompanii w pośpiesznym marszu zająć wieś Stonawę pod Karwiną, co też do godz. 21 wykonał. Czesi ostrzeliwali całą noc placówki kompanii Kawałkowskiego, a gdy 26 stycznia o godz. 8 rano ruszyli do ataku na Stonawę, por. Kawałkowski po krótkim ogniu przechodzi do przeciwataku i rozbija Czechów, zmuszając ich do ucieczki aż pod Darków. Czesi musieli wielkie siły rozwinąć aby atak powtórzyć, który trwał cały dzień i wreszcie zmusza kompanię Kawałkowskiego, któremu zabrakło amunicji i stracił z swej kompanii około 60 ludzi (w tym 26 zabitych) do cofnięcia się na tor kolejowy w Olbrachcicach. Por. Kawałkowski dokonał bohaterskiego czynu ze swą kompanią, bo pomimo strat wytrwał przeszło 24 godziny w walce z przeważającymi siłami i zwinął linię obronną dopiero na rozkaz Dowództwa Frontu Śląskiego. Czechom zadał potężne ciosy, bo blisko 122 zabitych naliczono. Swą odpornością przyczynił się w wysokim stopniu do powstrzymania Czechów i nagłego zajęcia Cieszyna przez co Dowództwo Frontu zyskiwało na czasie i otrzymywało posiłki^[1].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 12 pp jako oficer kasy sztabowej komisji gospodarczej^[1]^[13]. Następnie został przeniesiony do korpusu oficerów administracji, dział gospodarczy, wcielony do Wojskowego Okręgowego Zakładu Gospodarczego Nr V w Krakowie i przydzielony do 12 pp w Wadowicach na stanowisko oficera kasowego^[14]^[15]^[16]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 331. lokatą w korpusie oficerów administracji, dział gospodarczy^[17]^[18]^[19]^[20]^[21]. W czerwcu 1930 został przeniesiony do 78 pułku piechoty w Baranowiczach na stanowisko płatnika^[22]^[23]. Z dniem 15 sierpnia 1933 został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów z pozostawieniem na dotychczasowym stanowisku^[24]. Z dniem 30 czerwca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku^[25].

Po zakończeniu służby wojskowej zamieszkał w folwarku Złotów (Złotowo), w gminie Byteń, gdzie otrzymał ziemię w ramach osadnictwa wojskowego^[1]. W latach 1935–1936 był wójtem gminy Byteń^[1]^[26]. Od 1938 mieszkał w folwarku Bordziacze, w gminie Horodeczna^[1].

W nieznanych okolicznościach, po agresji ZSRR na Polskę (17 września 1939), dostał się do niewoli sowieckiej. 18 grudnia 1939 był już osadzony w obozie jenieckim w Kozielsku^[27]. Między 3 a 5 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego (lista wywózkowa bez numeru z 2 kwietnia 1940)^[27]^[2]. Między 4 a 7 kwietnia 1940 został zamordowany w Katyniu^[27] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[28]^[29]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[30]^[31]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji nadzorowanych przez Niemców^[32] pod numerem 2235^[33]^[34]^[2] – dosł. określony jako Kowalkowski Bronislaw^[33] (raport dzienny z 16 maja 1943^[27]), a przy zwłokach znaleziono m.in.: legitymację Krzyża Virtuti Militari, dowód osobisty, świadectwo szczepienia w Kozielsku nr. 3458^[35], legitymację oficerską, prawo jazdy wystawione w Baranowiczach, kwit depozytowy oraz pocztówki^[36]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02235^[35] opisany jako Kowalkowski Bronisław. W Archiwum Robla w pakiecie 04023-09, wymieniony we wpisie z 18 grudnia 1939 w notatniku znalezionym przy zwłokach Zbigniewa Przystasza^[37].

Szybkie fakty

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[38]^[39]^[40]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[41].

Życie prywatne

Był żonaty z Marią z Cywińskich^[2], z którą miał córkę Janinę (ur. 1911) oraz trzech synów: Jerzego (ur. 1913), Czesława (1914–1945), porucznika saperów, kawalera Orderu Virtuti Militari i Tadeusza (ur. 1916)^[1]^[42].

Bronisław Kawałkowski

Życiorys

Życie prywatne

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Wikiwand - on