But (Zawada)

But (dodatkowa nazwa w j. niem. Neuvorwerk) – przysiółek wsi Zawada w Polsce, położony w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek^[3][4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.

But

przysiółek wsi
Widok wsi
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Głogówek
Część miejscowości	Zawada
Liczba ludności (2022)	48
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-250[1]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0494025
Położenie na mapie gminy Głogówek But
Położenie na mapie Polski But
Położenie na mapie województwa opolskiego But
Położenie na mapie powiatu prudnickiego But
50°24′17″N 17°49′52″E[2]

W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 31 grudnia 2022 przysiółek był zamieszkany przez 48 osób^[5].

Nazwa

Do 1945 niemiecką nazwą miejscowości było Neuvorwerk^[6]. 1 października 1948 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie związanej z Zawadą, polską nazwę But^[7], a 15 grudnia 1949 zmieniono ją na Klików^[8], jednak miejscowa ludność używała wyłącznie nazwy Bud^[9]. W opracowanej w 1971 przez Powiatowy Inspektorat Statystyczny w Prudniku Statystycznej charakterystyce miejscowości w gromadach powiatu prudnickiego, miejscowość została wymieniona pod nazwami Klików i Bud^[10].

W sierpniu 2001 Rada Miejska Głogówka postanowiła formalnie zmienić nazwę miejscowości na Bud^[11], jednak decyzja nie została urzędowo zaakceptowana przez MSWiA, ponieważ uznano, że miejscowa nazwa jest niezgodna z polską ortografią^[9]. Zamiast tego, w 2003 wprowadzono ponownie nazwę But^[12].

Historia

Pomnik poległych w I wojnie światowej w Golczowicach

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. But znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[13]. W latach 20. XX wieku w Golczowicach powstał pomnik upamiętniający mieszkańców Golczowic, Zawady, Czartowic, Buta, Muckowa i Sysłowa, którzy zginęli podczas I wojny światowej.

Po II wojnie światowej, od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim^[14]. Mieszkańcom Buta, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.

W spisie gromad i miejscowości w powiecie prudnickim na dzień 1 stycznia 1953 wymieniono But jako przysiółek Zawady pod nazwą Bud^[15]. Według podziału administracyjnego województwa opolskiego na dzień 31 sierpnia 1964, But (Klików), jako przysiółek Zawady, należał do gromady Mochów^[16]. W 1966 w przysiółku mieszkały 94 osoby^[17].

W 2013 w miejscowości mieszkało 39 osób^[18].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy przysiółka posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Klocołrzy^[19].

Transport

But posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem. W miejscowości znajduje się jeden przystanek autobusowy^[20].

Religia

Katolicy z Buta należą do parafii św. Anny w Golczowicach (dekanat Głogówek)^[21].

Bezpieczeństwo

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)^[22].

Teren miejscowości, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[23]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[24].