Cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce

Cerkiew pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego – prawosławna cerkiew parafialna w Jałówce. Należy do dekanatu Gródek diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego

nr rej. A-69 z dnia 20.07.2002.
cerkiew parafialna
Cerkiew po remoncie, po prawej widoczna kaplica-dzwonnica
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Jałówka
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	białostocko-gdańska
Wezwanie	Podwyższenia Krzyża Świętego
Wspomnienie liturgiczne	14/27 września
Historia Data rozpoczęcia budowy 1958 Data zakończenia budowy 1966 Data poświęcenia 16 maja 1982 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Architekt Aleksander Grygorowicz Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 1 Liczba ikonostasów 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy wolnostojąca, murowana, 3-dzwonowa (kaplica pomocnicza)
Położenie na mapie gminy Michałowo Jałówka, cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego
Położenie na mapie Polski Jałówka, cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego
Położenie na mapie województwa podlaskiego Jałówka, cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego
Położenie na mapie powiatu białostockiego Jałówka, cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego
53°00′14,8″N 23°54′24,6″E

Opis

Świątynia mieści się w pobliżu Rynku, przy ulicy Lipowej.

Cerkiew przed remontem

Cerkiew zbudowano w latach 1958–1966 według projektu prof. Aleksandra Grygorowicza, w miejscu poprzedniej, spalonej w 1941 w czasie działań wojennych. Pierwsze nabożeństwo odprawiono 14 listopada 1966. Konsekracji świątyni dokonał 16 maja 1982 arcybiskup białostocki i gdański Sawa.

Cerkiew architektonicznie nawiązuje do wzorów dawnej sztuki bizantyjskiej. Jest to budowla murowana, centralna (tetrakonchos), w kształcie rotundy z apsydami, zwieńczona przeszkloną kopułą, wspartą na czterech profilowanych filarach. Ściany wewnątrz zostały ozdobione polichromią autorstwa Józefa Łotowskiego i Jarosława Wiszenki. Witraże w czterech głównych oknach cerkwi zostały zaprojektowane przez Aleksandra Grygorowicza i wykonane w pracowni Adama Gołembowskiego z Poznania. Ikonostas sprowadzono z nieistniejącej obecnie cerkwi św. Jerzego w Suwałkach.

Obok cerkwi znajduje się dzwonnica (będąca jednocześnie kaplicą pomocniczą) oraz cmentarz. Posesja jest ogrodzona kamiennym murem (z bramą i furtką), zaprojektowanym przez ks. Eugeniusza Konachowicza.

Osobny artykuł: Kaplica Świętych Równych Apostołom Konstantyna i Heleny w Jałówce.

Cerkiew, kaplicę-dzwonnicę, cmentarz cerkiewny i ogrodzenie wpisano 20 lipca 2002 do rejestru zabytków pod nr A-69^[1].

W latach 2008–2011 dokonano zewnętrznego remontu świątyni, m.in. wymieniono krzyż na kopule oraz blaszane pokrycie kopuły i zadaszenia, wykonano orynnowanie, a także przemalowano elewację na kolor biały.