Chrobotek trocinowaty

Chrobotek trocinowaty (Cladonia scabriuscula (Delise) Leight.) – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae)^[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Chrobotek trocinowaty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	miseczniaki
Rząd	misecznicowce
Rodzina	chrobotkowate
Rodzaj	chrobotek
Gatunek	chrobotek trocinowaty
Nazwa systematyczna
Cladonia scabriuscula (Delise) Leight. Flora, Regensburg 58: 447 (1875)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladonia, Cladoniaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował Dominique François Delise nadając mu nazwę Cenomyce scabriuscula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1875 William Allport Leighton, przenosząc go do rodzaju Cladonia^[1].

Synonimy^[3]:

• Cenomyce decurva Taylor ex C. Bab. & Mitt. 1859
• Cenomyce scabriuscula Delise
• Cladonia farinacea (Vain.) A. Evans 1950
• Cladonia flabelliformis var. scabriuscula (Delise) Vain. 1887
• Cladonia furcata var. adspersa Flörke 1821
• Cladonia furcata var. asperata Müll. Arg. 1882
• Cladonia furcata var. gracillima Müll. Arg. 1882
• Cladonia furcata var. hians Müll. Arg. 1882
• Cladonia furcata var. recurva A.L. Sm. 1796
• Cladonia furcata var. scabriuscula (Delise) Coem. 1887
• Cladonia furcata var. subsquamosa Müll. Arg. 1882
• Cladonia furcata var. virgulata Müll. Arg. 1883
• Cladonia gallica var. scabriuscula (Delise) M. Choisy 1951
• Cladonia pungens (Ach.) Flörke 1896
• Cladonia rangiformis var. gracillima (Mont.) Ahti 1978
• Cladonia scabriuscula var. asperata (Müll. Arg.) Abbayes ex Frey 1967

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski^[2].

Charakterystyka

Na podłożu tworzy plechę pierwotną złożoną z drobnych i wcześnie zanikających łuseczek. Są one nieregularnie klapowane, mają długość 7-10 mm długości i szerokość 5-7 mm. Plecha wtórna to podecja o wysokości (9–)14–32 (–60) mm i grubości 1–2 mm. Mają barwę od sino-szarej do brązowej, są dichotomicznie rozgałęzione i zakończone szydlasto (bez kieliszków). Kąty odgałęzień są przeważnie rozwarte lub proste, rzadziej ostre. Na podecjach obficie występują odstające łuseczki o długości 2–5 mm. Na szczytach podecjów czasami (rzadko) występują apotecja pokryte granulkowatymi urwistkami. Apotecja mają szerokość 0,5–2,0 mm. Powstają w nich brązowe askospory o kształcie podłużnie elipsoidalnym i rozmiarach 11–17 × 4–6 μm. Na podecjach licznie występują pyknidy o kształcie urny zwężonej u podstawy. W środku zawierają bezbarwną galaretkę. Powstają w nich pykniospory o rozmiarach 5–8 × 1–1,5 μm^[4].

Reakcje barwne: K +, żółty do brązowego, C, KC–, P+ czerwony, UV–. Kwasy porostowe: kwas fumarioprotocetrariowy^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach świata z wyjątkiem Antarktydy, występuje także na wielu wyspach^[5]. W polskim piśmiennictwie naukowym podane są jego stanowiska w 9 z 18 krain przyrodniczych, na jakie podzielono Polskę^[2].

Należy do gatunków związanych z nadbrzeżem morza, jest gatunkiem charakterystycznym nadmorskich wydm szarych (Helichryso-Jasionetum litoralis)^[6].

Galeria zdjęć

• 
• 
• 
• 

Gatunki podobne

Przez wielu naukowców chrobotek trocinowaty klasyfikowany był jako jedna z odmian chrobotka widlastego (Cladonia furcata)^[3]. Jest bowiem bardzo do niego podobny. Zasadniczą cechą odróżniającą go od chrobotka widlastego są liczne urwistki na podecjach, ale istnieje wiele form pośrednich między tymi gatunkami i w niektórych populacjach gatunki te są niemal niemożliwe do rozróżnienia^[4].