Ciemnobiałka beżowoszara

Ciemnobiałka beżowoszara (Melanoleuca subpulverulenta (Pers.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Ciemnobiałka beżowoszara

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Incertae sedis
Rodzaj	ciemnobiałka
Gatunek	ciemnobiałka beżowoszara
Nazwa systematyczna
Melanoleuca subpulverulenta (Pers.) Singer Schweiz. Z. Pilzk. 17: 56 (1939)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Melanoleuca, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1828 r. Christiaan Persoon, nadając mu nazwę Agaricus subpulverulentus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1939 r. Rolf Singer^[1]. Synonimy:

• Agaricus subpulverulentus Pers. 1828
• Tricholoma subpulverulentum (Pers.) P. Karst. 1879^[2]

Polską nazwę podaje internetowy atlas grzybów^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–7 (9) cm, często z niewielkim garbkiem, a także wklęsły lub lekko lejkowaty. Powierzchnia szarobrązowa do ciemnoczerwonobrązowej, podczas suchej pogody matowa, koncentrycznie nakrapiana, podłużnie włóknista, w środku ciemniejsza, brązowawa^[4].

Blaszki

Zazwyczaj nieco zbiegające, z międzyblaszkami, wypukłe, początkowo białawe, potem kremowobiałe lub kremowożółte, również z różowawym odcieniem^[4].

Trzon

Wysokość 3–5 (6) cm, grubość 3–5 (7) cm, cylindryczny z lekko rozszerzoną podstawą. Powierzchnia biała, lekko brązowawa, czerwonawo-brązowawa, brązowo-beżowa, nieco oprószona brązowymi łuseczkami i włókienkowata, matowa, podstawa biaława^[4].

Miąższ

Biały, białawy, lekko marmurkowy, szybko wodnisty, w smaku łagodny, o typowo grzybowym zapachu^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki białe, 7,5–10,5 × 5–6,5 µm, wąsko elipsoidalne do cylindrycznych, z brodawkami o wysokości ok. 0,5 µm, Q = 1,5–1,9, Qav = 1,5–1,8. Podstawki 30–37 × 9–11 µm, przeważnie czterozarodnikowe, bez sprzążek. Pleurocystyd brak^[4].

Gatunki podobne

Gąsówka kołpaczkowata (Lepista panaeolus), ciemnobiałka ciemna (Melanoleuca melaleuca), ciemnobiałka krótkotrzonowa (Melanoleuca brevipes), ciemnobiałka płowa (Melanoleuca cognata), Melanoleuca microcephala^[4].

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie ciemnobiałki beżowoszarej tylko w Europie i w Rosji^[5]. Jest rzadki, w Niemczech i Szwajcarii jest na liście gatunków zagrożonych^[4]. Brak go w opracowanym w 2003 r. przez Władysława Wojewodę wykazie grzybów wielkoowocnikowych Polski^[6], ale w późniejszych latach podano jego stanowiska^[7]. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[3].

Grzyb naziemny, saprotrof. Występuje w ogrodach i parkach, rzadziej na trawiastych obszarach leśnych, na obrzeżach lasów, leśnych ścieżkach, na kompoście, glebie bogatej w składniki odżywcze. Owocniki tworzy od wiosny do jesieni^[4].

Grzyb jadalny, ale mało smaczny^[4].