Czechów (Lublin)

Czechów – licząca ok. 40 tys. mieszkańców dzielnica mieszkaniowa Lublina w północnej części miasta. Administracyjnie dzieli się na dwie części: Czechów Północny i Czechów Południowy.

Czechów
(Północny i Południowy)

Dzielnice Lublina
Osiedle Szymanowskiego na Czechowie
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miasto	Lublin
W granicach Lublina	1916 i 1959[1]
Powierzchnia	9,25 km²
Wysokość	210 m n.p.m.
Populacja (2018) • liczba ludności	40 029[2]
• gęstość	4327,5 os./km²
Położenie na mapie Lublina
51°16′09,9840″N 22°32′50,6108″E

Historia

Pierwsza wzmianka o ówczesnej wsi Czechów, należącej do parafii św. Michała w Lublinie, pochodzi z 1326 roku. W latach 1407–1461 właścicielami wsi byli Cebulkowie, a od 1454 część wsi dostał Piotr Koniński herbu Rawicz. W 1470 roku była pierwsza wzmianka o folwarku. W I połowie XVI wieku zostało najprawdopodobniej wybudowane fortalicjum^[3]. W latach 1531–1533 właścicielami wsi byli Jan Bychawski i Rafał Ożarowski. W 1671 roku dwór obronny został przebudowany na pałac^[3]. W 1681 pałac został spustoszony przez wojska kozackie^[3]. W XVIII wieku obiekt stał się własnością Tarłów^[3]. W II połowie XIX wieku nastąpiła stopniowa rozbiórka pałacu, a w 1904 roku wybudowano – być może w jego miejscu – kościół mariawicki.

W 1916 roku Czechówka Górna została przyłączona do Lublina. W latach 70. XX wieku ówczesne władze rozpoczęły budowę wielkiego osiedla-blokowiska. W 1978 lubelskie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne za zgodą władz uruchomiło połączenia przez Czechów. Obecnie Czechów dzieli się na dwie główne części: Czechów Północny i Południowy.

Urbanistyka

Czechów to dzielnica głównie mieszkaniowa z placówkami handlowo-usługowymi. Jej zabudowa to w większości bloki z wielkiej płyty, tylko na skraju części zachodniej, graniczącej z ulicą Północną, występuje – na większym obszarze – dawna zabudowa jednorodzinna (niekiedy pamiętająca lata 30. XX wieku). Dzielnica składa się z osiedli mieszkaniowych nazwanych nazwiskami polskich kompozytorów i wirtuozów (od północy): Szymanowskiego (położone między ulicami Harnasie a Szpinalskiego i zrealizowane w latach 1979–1983), Paderewskiego, Chopina, Karłowicza, Henryka Wieniawskiego, Moniuszki, Lipińskiego i Nowowiejskiego. Południowe osiedla – Osiedle Lipińskiego i Osiedle Moniuszki – przylegają do Śródmieścia i dzielnicy akademickiej.

Od 2005 do 2009 roku na boisku przy ul. Noskowskiego odbywały się rozgrywki Ligi Amatorskich Klubów Piłkarskich, stanowiąc jedyną tego typu piłkarską, regularną atrakcję w Lublinie^[4].

Sieć drogowa dzielnicy jest dobrze rozbudowana, przecinają ją dwupasmowe, przestronne trasy (Al. Kompozytorów Polskich, Al. Smorawińskiego, ulice: Szeligowskiego, Choiny, Koncertowa).

Plan Czechowa Północnego

Instytucje

Na Czechowie znajduje się m.in. hipermarket Auchan (w miejscu dawniej znajdującego się hipermarketu Real), Galeria „Olimp”, market sportowy Decathlon, centrum handlowe „Skende Shopping” m.in. ze sklepem IKEA, centrala telefoniczna i regionalna siedziba Orange Polska, centrum telefonicznej obsługi klienta Orange, dom handlowy Orfeusz, a w bezpośrednim sąsiedztwie południowej granicy dzielnicy dwa szpitale (Uniwersytecki Szpital Dziecięcy i Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4) oraz Komenda Miejska Policji.

Na tym terenie mają swoje siedziby dwie uczelnie wyższe (Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji i Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza), liczne szkoły i przedszkola, Dzielnicowy Dom Kultury SM Czechów – Kino ABC, Spółdzielnia Mieszkaniowa „Czechów” i urząd skarbowy. Znajdują się tam także cztery parafie rzymskokatolickie (pw. Dobrego Pasterza, NMP Nieustającej Pomocy, św. Andrzeja Boboli i św. Jadwigi Królowej), parafia kościoła starokatolickiego mariawitów pw. MB Nieustającej Pomocy oraz zbory Świadków Jehowy^[5].

Plan Czechowa Południowego

Czechów – budynek Telekomunikacji Polskiej i Orange

Kościół Starokatolicki Mariawitów Matki Boskiej Nieustającej Pomocy

Czechow Południowy, widok na os. Moniuszki

Panorama Czechowa z ulicy Króla Rogera

Administracja

Granice dzielnic administracyjnych Czechowa Północnego i Południowego określają statuty dzielnic uchwalone 19 lutego 2009. Granice Czechowa Północnego tworzą: od północy granica miasta, od wschodu al. Spółdzielczości Pracy, od południa ul. Związkowa – ul. Elsnera – al. Kompozytorów Polskich – ul. Koncertowa – ul. Arnsztajnowej, a od zachodu – ul. Poligonowa^[6]. Granice Czechowa Południowego tworzą: od północy ul. Związkowa – ul. Elsnera – al. Kompozytorów Polskich – ul. Koncertowa – ul. Arnsztajnowej, od wschodu al. Spółdzielczości Pracy, od południa al. Smorawińskiego – ul. Szeligowskiego – ul. Północna – al. „Solidarności”, a od zachodu – ul. gen. Ducha (dawniej ul. Michała Wyrwasa) i ul. Poligonowa^[7].

Czechów Północny i Południowy mają powierzchnię odpowiednio: 5,9 i 3,35 km²^[8]. Według stanu na 30 czerwca 2018 na pobyt stały na Czechowie Północnym i Południowym było zarejestrowanych odpowiednio: 16 791 i 23 238 osób^[2].