Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Daniel Ortega
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Daniel Ortega, właśc. José Daniel Ortega Saavedra (ur. 11 listopada 1945 w La Libertad) – nikaraguański polityk i rewolucjonista, przez większość życia przywódca Sandinistowskiego Frontu Wyzwolenia Narodowego (Frente Sandinista de Liberación Nacional, FSLN)[1][2]. W latach 1979–1985 członek rządzącej krajem Junty Rekonstrukcji Narodowej (Junta de Gobierno de Reconstrucción Nacional), od 4 marca 1981 jej przewodniczący, prezydent Nikaragui w latach 1985–1990 i ponownie od 10 stycznia 2007 (od 30 stycznia 2025 współprezydent). Oskarżany od tej pory o faktyczne sprawowanie władzy dyktatorskiej, wiążącej się z łamaniem reguł demokracji i praw człowieka.
雙邊會晤_(32074399712)_(cropped).jpg)
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Urodził się w 1945 roku w mieście La Libertad[2]. Jego ojciec był weteranem partyzanckiej armii Augusto Sandino. W młodości (pierwsza połowa lat 50.) wraz z rodzicami przeprowadził się do stolicy kraju Managui[3][2]. Do Sandinistowskiego Frontu Wyzwolenia Narodowego dołączył w 1963 roku[2][1], rezygnując przy tym ze studiów[3]. Brał udział w kampanii partyzanckiej Frontu co przypłacił schwytaniem przez siły rządowe w 1967 roku[1]. Do schwytania Ortegi doszło gdy ten wraz z kilkoma innymi bojownikami próbował przeprowadzić napad na bank (fundusze miały trafić na walkę z reżimem)[3]. W trakcie odbywania więzienia wielokrotnie został poddany torturom. Pobyt w więzieniu zakończył w 1974 roku, kiedy to wyszedł na wolność w ramach programu wymiany więźniów[3]. Po wyjściu na wolność trafił na Kubę, gdzie przeszedł kilkumiesięczne szkolenie w zakresie walki partyzanckiej[2]. Po powrocie do kraju przez kolejne lata był jednym z przywódców Frontu nieustannie prowadzącego wojnę partyzancką. Wojna zakończyła się w 1979 roku zwycięstwem rewolucji i dojściem Frontu do władzy[3].
Po zwycięstwie militarnym w 1979 roku został członkiem nowej ekipy rządzącej[1]. W 1981 roku został przewodniczącym rządu[1]. W 1984 roku wygrał wybory prezydenckie[3] a rok później objął urząd[1]. Ortega w trakcie sprawowania rządów spotkał się z twardym sprzeciwem ze strony prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana, który oskarżał Ortegę o marksizm i próbę szerzenia tej ideologii w całej Ameryce Środkowej. Pod kierownictwem CIA Stany Zjednoczone finansowały i zbroiły grupy bojowników antysandinistowskich znane jako Contras[3]. Ze względu na agresywną retorykę USA, Ortega zwrócił się o pomoc do kubańskiego rządu Fidela Castro[3].
Po latach walk wewnętrznych i bojkotu ze strony USA, w 1990 roku oddał władzę opozycji. Nowym prezydentem została Violeta Chamorro[3]. Od tamtej pory stał na czele opozycji skupionej wokół Frontu[1]. Na łamach partii opowiadał się za kursem socjalistycznym. Bezskutecznie brał udział w wyborach prezydenckich w 1996 i 2001 roku[1] (w wyborach w 2001 roku zdobył 42% głosów)[2].
Powrócił do władzy w 2007 roku po wyborczym sukcesie w wyborach prezydenckich[1]. Jego kadencja przedłużyła się w 2011 roku, kiedy to uzyskał reelekcję uzyskując przy tym około 60% głosów[2][3]. Drugi etap rządów Ortegi wiąże się z rezygnacją z antyamerykańskiej retoryki, utrzymywaniem bliskich relacji z Wenezuelą rządzoną przez Hugo Cháveza, wdrażaniem programów eliminacji analfabetyzmu i głodu oraz wspieraniem sektora prywatnego[2].
Podczas rządów prezydenckich od 2007 roku zarzuca się Ortedze wprowadzenie faktycznej dyktatury, zmarginalizowanie parlamentu i przejęcie wymiaru sprawiedliwości oraz fałszowanie kolejnych wyborów[4]. Wiceprezydentem została jego żona Rosario Murillo[4]. W miejsce swoich poprzednich lewicujących rządów, w nowej konstytucji z 2013 roku wprowadził ustrój korporacyjny, oparty na związku władzy z wielkim kapitałem, ogłaszając zarazem, że Nikaragua ma być państwem chrześcijańskim, socjalistycznym i solidarnym, bez partii politycznych niszczących jedność narodu[4][5]. Zarzuca się, że sam zgromadził przy tym wielki majątek, uwłaszczając się wraz z sojusznikami politycznymi na majątku państwowym przed oddaniem władzy w 1990 roku, w tym przedsiębiorstwach, fabrykach i kanałach telewizyjnych[5]. Wprowadzono urzędowy kult Ortegi jako „zbawcy narodu”, którego symbolem stały się żelazne rzeźby Drzewa Życia[4]. Ortega zyskał początkowo poparcie Kościoła katolickiego, biorąc ślub kościelny z wieloletnią partnerką Rosario Murillo i przegłosowując jeszcze w 2006 roku bezwzględny zakaz aborcji, co między innymi przyniosło mu poparcie Kościoła w wyborach[6][5].
W kwietniu 2018 roku Ortega wprowadził dekretem prezydenckim zwiększenie składek na ubezpieczenie społeczne, co spowodowało kilkudniowe protesty i zamieszki w kraju, krwawo stłumione przez władze[4]. Szacuje się, że władze zastrzeliły 355 osób, wiele tysięcy następnie aresztowano, a kilkadziesiąt tysięcy zostało zmuszonych do ucieczki za granicę[7]. Represje następnie władza skierowała także przeciwko popierającemu ją wcześniej Kościołowi Katolickiemu[6].
W listopadzie 2021 roku Ortega wygrał ponowne wybory, uznane powszechnie przez społeczność międzynarodową za sfałszowane i pozorowane[7]. Przed wyborami władza aresztowała opozycjonistów i przeciwników politycznych oraz przejęła lub zamknęła niezależne media[7]. Kadencję rozpoczął 10 stycznia 2022 roku, równocześnie został wraz z rodziną i współpracownikami obłożony sankcjami przez Unię Europejską i USA za przemoc wobec ludności, tłumienie wolności obywatelskich, łamanie demokracji i rządów prawa[7]. W lutym 2023 roku reżim uwolnił uwięzionych w ostatnich latach 222 więźniów politycznych, równocześnie wypędzając ich z kraju i pozbawiając obywatelstwa oraz konfiskując majątki[6]. Wśród zwolnionych była dawna Komendantka nr 2 w hierarchii sandinistowskiej partyzantki Dora María Téllez[8], jak również inni opozycjoniści i działacze kulturalni[6].
30 stycznia 2025 weszła w życie poprawka do Konstytucji Nikaragui, na mocy której Daniel Ortega i jego żona (dotychczasowa wiceprezydent Rosario Murillo), zostali współprezydentami państwa[9][10].
Remove ads
Zarzuty na tle seksualnym
W 1998 roku Ortega został oskarżony przez pasierbicę Zoilamérikę (córkę Rosario Murillo) o systematyczne wykorzystywanie seksualne i gwałty trwające od 1979 roku, gdy miała 11 lat, przez kolejne 20 lat[5]. Zaprzeczali temu Ortega i Rosario Murillo. Próby dochodzenia przez nią praw przed sądami nikaraguańskimi nie powiodły się, a ostatecznie zarzuty zostały uznane za przedawnione[5]. W 2008 roku strony zawarły ugodę i Zoilamérica wycofała zarzuty, lecz później je publicznie podtrzymała, oświadczając, że działała pod przymusem[5].
Remove ads
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads