Dekiel

Dekiel (z niem. Deckel, m.in. „czapka”)^[1] – rodzaj czapki z daszkiem noszony przez członków korporacji akademickich^[2].

Ten artykuł dotyczy nakrycia głowy. Zobacz też: kołpak w motoryzacji (nazywany również niekiedy deklem).

Dekiel korporacji Magna-Polonia

Znaczenie i forma

Dekle stanowią oznakę przynależności do korporacji i dzielą się na fuksowskie, noszone przez fuksów, oraz barwiarskie, noszone przez barwiarzy^[3]. Najczęściej są okrągłe; w niektórych korporacjach, np. Lechii, stosowano rogatywki (konfederatki)^[4]. Na denku dekla znajduje się wyszyty wzór właściwy dla każdego stowarzyszenia^[3]. Niekiedy pojawia się tam np. cyrkiel danej korporacji, gwiazda siedmioramienna(inne języki)^[2] bądź gwiazda bałtycka, czyli ornament przedstawiający dwa skrzyżowane, wklęsłe kwadraty z kółkiem w środku^[5], lub inne symbole^[4].

W korporacjach istnieją skodyfikowane zasady postępowania z deklami i związane z nimi zwyczaje, wynikające w obowiązku okazywania szacunku barwom stowarzyszenia wszytym w otoku^[3][4].

Historia

Dekiel wpisuje się w długą historię czapek studenckich noszonych w różnych formach na uniwersytetach europejskich co najmniej od XII wieku. Wywodzi się od jednego z typów niemieckich nakryć głowy, które formy obecnego dekla nabrało w pierwszej połowie XIX wieku na uniwersytetach północnoniemieckich, m.in. na Uniwersytecie w Greifswaldzie^[6], oraz na uczelniach w gubernii inflanckiej i guberni estońskiej Imperium Rosyjskiego (Uniwersytet w Dorpacie i Politechnika Ryska), gdzie istniały silne niemieckie wpływy kulturowe^[7]. Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości i przeniesieniem się polskich korporacji akademickich z Dorpatu i Rygi do kraju rozpowszechnił się wśród nowo powstających korporacji akademickich w różnych ośrodkach uniwersyteckich w Polsce.

Galeria

• 
  Dorpat, 1820, pojedynek, tzw. menzura, między członkami niemieckich korporacji, dekiel we wczesnej formie
• 
  Dekiel polskiej Korporacji Akademickiej Sarmatia z lat 30. XX wieku
• 
  Dekiel polskiej korporacji Konwent Polonia (zbiory Muzeum Uniwersytetu w Tartu)
• 
  Dekiel polskiej korporacji Cresovia Leopoliensis z cyrklem na denku
• 
  Warszawa, 2004, przygotowanie do menzury (Korporacja Akademicka Sarmatia). Korporanci w deklach

Zobacz też

• banda
• cyrkiel
• korporacja akademicka