Dobutamina

Dobutamina (łac. dobutaminum) – organiczny związek chemiczny, lek z grupy syntetycznych katecholamin zwiększający rzut serca. Jest stosowany głównie w warunkach intensywnej terapii w celu leczenia wstrząsu kardiogennego, oraz w diagnostyce jako echokardiograficzna próba dobutaminowa.

Dobutamina

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (RS)-4-(2-{[3-(4-hydroksyfenylo)-1-metylopropylo]amino}etylo)benzeno-1,2-diol Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. dobutamini hydrochloridum (chlorowodorek dobutaminy)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C18H23NO3
Masa molowa	301,38 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	34368-04-2 49745-95-1 (chlorowodorek)
PubChem	36811
DrugBank	DB00841
SMILES CC(CCC1=CC=C(C=C1)O)NCCC2=CC(=C(C=C2)O)O
InChI InChI=1S/C18H23NO3/c1-13(2-3-14-4-7-16(20)8-5-14)19-11-10-15-6-9-17(21)18(22)12-15/h4-9,12-13,19-22H,2-3,10-11H2,1H3 InChIKey JRWZLRBJNMZMFE-UHFFFAOYSA-N
Właściwości logP 3,6
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki chlorowodorek dobutaminy Uwaga Zwroty H H302, H312, H332, H361 Zwroty P P280
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	C01 CA07
Stosowanie w ciąży	kategoria B
Farmakokinetyka Działanie kardiotoniczne Okres półtrwania 2 min Wydalanie 67% z moczem, 30–35% z kałem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania dożylnie

Mechanizm działania

Dobutamina jest pochodną dopaminy, jedną z syntetycznych amin katecholowych. Działa na mięsień sercowy poprzez receptory β₁ poprawiając jego kurczliwość (działanie inotropowe dodatnie). Zwiększa rzut serca i indeks sercowy. W niewielkim stopniu przyspiesza akcję serca (działanie chronotropowe dodatnie) oraz zmniejsza obciążenie następcze i wstępne. Nie powoduje wyrzutu endogennej noradrenaliny tak jak dopamina.

Zwiększa pojemność minutową serca, przepływ wieńcowy i płucny. Zwiększa zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. W małym stopniu podnosi ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.

Nie rozszerza naczyń krezkowych i nerkowych (wzrost diurezy obserwowany przy stosowaniu dobutaminy jest spowodowany zwiększonym rzutem serca i następowym wzrostem perfuzji nerkowej).

Dobutamina jest rozkładana przez katecholo-O-metylotransferazę (COMT) i wydalana z organizmu pod postacią metabolitów.

Wskazania

Dobutaminę stosuje się głównie w stanach wymagających zwiększenia siły skurczu mięśnia sercowego, przy zachowanym ciśnieniu tętniczym (ciśnienie skurczowe powyżej 80–90 mm Hg).

• ostra niewydolność serca
• zespół małego rzutu
• niedociśnienie tętnicze
• przewlekła niewydolność serca zastoinowa – oporna na leczenia, krótkotrwałe stosowanie
• jako lek drugiego rzutu (po glikozydach naparstnicy) w migotaniu przedsionków z szybką akcją komór i zespołem małego rzutu
• diagnostycznie w próbie dobutaminowej przed planowanym zabiegiem kardiochirurgicznym, w celu diagnostyki wad serca i choroby niedokrwiennej

Przeciwwskazania

• nadwrażliwość na lek
• schorzenia przebiegające ze zwężeniem drogi odpływu z lewej komory serca (zastawkowe zwężenie aorty, kardiomiopatia przerostowa)

Ostrożnie:

• migotanie przedsionków – może poprzez przyspieszenie przewodzenia przedsionkowo-komorowego zwiększać częstość akcji komór
• ostra faza zawału serca
• wstrząs septyczny i kardiogenny z ciśnieniem tętniczym poniżej 80 mm Hg

Nie należy stosować leku równocześnie z furosemidem (powoduje on dezaktywację dobutaminy), salbutamolem, cymetydyną, furazolidonem i inhibitorami MAO. Leki beta-adrenolityczne ograniczają skuteczność dobutaminy w związku z czym konieczne jest stosowanie większych dawek.

Działanie niepożądane

• objawy wynikające z pobudzenia układu współczulnego
  • spadek ciśnienia tętniczego
  • tachykardia
  • zaburzenia rytmu serca
• reakcje uczuleniowe
  • osutka
  • eozynofilia
  • skurcz oskrzeli

Objawy przedawkowania

• tachykardia
• niedokrwienie mięśnia sercowego
• migotanie komór
• duszność
• ból w klatce piersiowej
• nudności, wymioty
• drżenia
• bóle głowy
• hipokaliemia
• hipertermia
• wybroczyny

Dawkowanie

Dobutaminę stosuje się dożylnie w postaci ciągłego wlewu kroplowego (za pomocą pompy infuzyjnej). Dawka początkowa wynosi 2,5–10 μg/kg m.c./min. Można ją zwiększać do maksymalnego poziomu 40 μg/kg m.c./min. Lek stosuje się maksymalnie 2-3 doby. Po tym okresie rozwija się tolerancja (spadek wrażliwości receptorów β).

Preparat do infuzji przygotowuje się rozpuszczając 250 mg dobutaminy w 50 ml 0,9% roztworu NaCl.

Dawkowanie dobutaminy (w μg/kg m.c./min.) w zależności od masy ciała i przepływu pompy^{[potrzebny przypis]}

Przepływ pompy ml/h	Masa ciała kg
	60	65	70	75	80	85	90	95
1	1,4	1,3	1,2	1,1	1,0	1,0	0,9	0,9
2	2,8	2,6	2,4	2,2	2,1	2,0	1,8	1,7
3	4,2	3,8	3,6	3,3	3,1	2,9	2,8	2,6
4	5,6	5,1	4,8	4,4	4,1	3,9	3,7	3,5
5	6,9	6,4	5,9	5,5	5,2	4,9	4,6	4,4
6	8,3	7,7	7,1	6,7	6,2	5,9	5,5	5,3
7	9,7	9,0	8,3	7,8	7,3	6,9	6,4	6,2
8	11,1	10,2	9,5	8,9	8,3	7,8	7,4	7,0
9	12,5	11,5	10,7	10,0	9,4	8,8	8,3	7,9
10	13,9	12,8	11,9	11,1	10,4	9,8	9,2	8,8
11	15,2	14,1	13,1	12,2	11,4	10,8	10,2	9,7
12	16,7	15,4	14,3	13,3	12,5	11,8	11,0	10,6
13	18,1	16,6	15,5	14,4	13,3	12,7	12,0	11,4
14	19,5	17,9	16,7	15,5	14,6	13,7	12,9	12,3
15	20,8	19,2	17,8	16,6	15,6	14,7	13,8	13,2
16	22,2	20,5	19,0	17,8	16,6	15,7	14,7	14,2
17	23,6	21,8	20,2	18,9	17,7	16,7	15,6	15,0
18	25,0	23,0	21,4	20,0	18,7	17,6	16,5	15,8

Dobutaminę odstawia się stopniowo, np. 2 μg/kg m.c./min. na dobę, w celu uniknięcia wtórnej hipoperfuzji i cech zastoju.

Preparaty

• Dobuject
• Dobutamine
• Dubutamin-Hexal
• Dobutrex

Bibliografia

• Indeks leków Medycyny Praktycznej 2007. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2007, s. 195–196. ISBN 978-83-7430-110-7.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Encyklopedie internetowe (grupa stereoizomerów):

• PWN: 3893347
• Britannica: science/dobutamine