Dom Harcerza w Sanoku

Dom Harcerza w Sanoku (także Willa „Pod Topolami” oraz Zielony Domek) – budynek położony w Sanoku, przy ulicy Zielonej 39 w dzielnicy Błonie. Stanowi siedzibę i własność Hufca Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego.

Dom Harcerza w Sanoku

nr rej. A-117 z 10.05.1988[1]
Państwo	Polska
Miejscowość	Sanok
Adres	ul. Zielona 39 38-500 Sanok (Błonie)
Typ budynku	willa / dworek
Powierzchnia użytkowa	ponad 300 m²
Ukończenie budowy	1932/1935
Kolejni właściciele	Wilhelm Topinek
Obecny właściciel	Hufiec ZHP Ziemi Sanockiej
Położenie na mapie Sanoka Dom Harcerza w Sanoku
Położenie na mapie Polski Dom Harcerza w Sanoku
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Dom Harcerza w Sanoku
Położenie na mapie powiatu sanockiego Dom Harcerza w Sanoku
49°33′25,402″N 22°12′47,401″E

Historia

Budynek stanowił pierwotnie dom prywatny Wilhelma Topinka^[2]. W latach 30. dom pod numerem 23 ulicy Zielonej formalnie należał do jego żony, Walerii Topinek^[3].

W okresie PRL budynek stanowił zaplecze pracowników przy budowie dzielnicy Błonie^[4]. Do lat 70. XX wieku właścicielką domu pozostawała Maria Przybyłek, po czym budynek został nabyty przez miasto Sanok^[5]. W 1986 władze miasta zdecydowały o przeznaczeniu budynku w użytkowanie harcerzom i młodzieży^[6]. Decyzją Naczelnika Miasta Sanoka z 1988, budynek (wpisany wówczas do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), został przekazany w posiadanie na rzecz komendy hufca ZHP w Sanoku^[7]. W 1988 rozpoczęto generalny remont budynku nakładem środków miejskich. Wsparcia udzieliła sanocka Rada Przyjaciół Harcerstwa oraz sanockie przedsiębiorstwa i instytucje (m.in. Autosan, Stomil Sanok, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku). Prace remontowe wykonywali głównie sami harcerze^[5]. 21 kwietnia 1989 odnowiony budynek został udostępniony do użytku sanockiemu hufcowi Związku Harcerstwa Polskiego (w tym czasie prócz harcerzy w klubie działał także klub „Awangarda XX wieku”)^[8][9]. W uroczystości uczestniczyli naczelnik ZHP hm. Krzysztof Grzebyk, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie płk. doc. dr Witold Lisowski, wojewoda krośnieński Tadeusz Kruk, I sekretarz KM PZPR Wiesław Skałkowski i komendant hufca ZHP hm Ryszard Pacławski. Był to wówczas jedyny taki obiekt w województwie krośnieńskim służący harcerstwu.

Od 1991 o odkupienie budynku czyniła starania poprzednia właścicielka, Maria Przybyłek, następnie jej prawny spadkobierca^[5][10]. O odkupienie domu, wnioskował także sam hufiec, który przez lata poczynił nakłady finansowe celem odnowienia budynku, a także sfinalizował wpisanie obiektu do rejestru zabytków^[5]. Do początku XXI wieku hufiec ZHP kilkakrotnie zwracał się do władz miasta Sanoka o zbycie budynku za cenę symboliczną^[5]. Uchwałą Rady Miasta Sanoka z 11 września 2014 prawo własności do budynku zostało bezpłatnie przekazane w formie darowizny na działalność statutową Hufca Ziemi Sanockiej^[11][12].

W budynku funkcjonuje Hufiec Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego^[13]. W 1989 w budynku ulokowano także centra tematyczne: edukacji ekologicznej (pwd. Wojciech Blecharczyk), dziennikarskie (pwd. Waldemar Bałda), „Świat” (hm Irena Słota)^[14]. W latach 1994–1997 w budynku tymczasowo funkcjonował założony w 1990 Klub Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Sanoku^[15][16]. W Domu Harcerza podjęło także działalność zarejestrowane w 2001 Stowarzyszenie Wychowawców „Eleusis” w Sanoku, nawiązujące do tradycji ruchu abstynenckiego, którego prezesem zarządu została hm. Krystyna Chowaniec^[17][18][19].

10 listopada 2008 na fasadzie przy wejściu została odsłonięta tablica pamiątkowa poświęcona patronowi hufca, ks. hm Zdzisławowi Peszkowskiemu, rodowitemu sanoczaninowi^[20]. Inskrypcja głosi: Na pamiątkę nadania Hufcowi ZHP Ziemi Sanockiej imienia Księdza hm. Zdzisława Peszkowskiego zuchy, harcerze, instruktorzy. Sanok 10.11.2008 r.

Budynek został wpisany do wojewódzkiego (1988)^[1] oraz do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka^[21].