Edward Fenech Adami

Edward „Eddie” Fenech Adami (ur. 7 lutego 1934 w Birkirkarze) – maltański polityk i prawnik, w latach 1977–2004 lider Partii Narodowej, Premier Malty w latach 1987–1996 i 1998–2004, wieloletni parlamentarzysta, od 1989 do 1990 minister spraw zagranicznych, prezydent Malty od 4 kwietnia 2004 do 4 kwietnia 2009.

Edward Fenech Adami

Data i miejsce urodzenia	7 lutego 1934 Birkirkara
Prezydent Republiki Malty
Okres	od 4 kwietnia 2004 do 4 kwietnia 2009
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Pierwsza dama	Mary Fenech Adami
Poprzednik	Guido de Marco
Następca	George Abela
Premier Malty
Okres	od 12 maja 1987 do 28 października 1996
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Poprzednik	Karmenu Mifsud Bonnici
Następca	Alfred Sant
Premier Malty
Okres	od 6 września 1998 do 23 marca 2004
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Poprzednik	Alfred Sant
Następca	Lawrence Gonzi
Odznaczenia

Życiorys

Studiował ekonomię, a następnie prawo na Uniwersytecie Maltańskim. Od 1959 praktykował jako adwokat. Na początku lat 60. dołączył do centroprawicowej Partii Narodowej. Został bliskim współpracownikiem lidera tej partii i premiera George'a Borga Oliviera. Był redaktorem partyjnego gazety „Il-Poplu” i przewodniczącym rady administracyjnej partii. W 1962 i 1966 bez powodzenia kandydował do Izby Reprezentantów^[1].

Mandat poselski uzyskał po raz pierwszy w 1969^[1] w wyniku wyborów uzupełniających przeprowadzanych po śmierci jednego z deputowanych^[2]. Od tego czasu z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w kolejnych wyborach w 1971, 1976, 1981, 1987, 1992, 1996, 1998 i 2003, zasiadając w maltańskim parlamencie nieprzerwanie do 2004.

W 1977 wystartował w wyborach na przewodniczącego Partii Narodowej. W głosowaniu uzyskał dwie trzecie głosów, pokonując Ċensu Tabone i Guida de Marco^[2]. W wyborach w 1981 kierowane przez niego ugrupowanie uzyskało najwięcej głosów, jednak więcej mandatów uzyskała rządząca Partii Pracy, której zarzucano gerrymandering przy kształtowaniu okręgów wyborczych. Doprowadziło to do kryzysu konstytucyjnego i czasowego bojkotu prac parlamentu przez Partię Narodową^[1][2], co skutkowało zmianami w ordynacji wyborczej zapewniającymi większość mandatów zwycięskiej partii^[1].

W 1987 Partia Narodowa uzyskała większość parlamentarną, w maju tegoż roku Edward Fenech Adami objął urząd premiera. Sprawował go przez dwie kadencje do października 1998, gdy jego ugrupowanie przegrało wybory z laburzystami. Przyczyn porażki upatrywano w niepopularnej reformie wprowadzającej na Malcie podatek VAT^[2]. Od marca 1989 do maja 1990 jednocześnie pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych^[3].

We wrześniu 1998 ponownie został premierem, gdy Partia Narodowa zwyciężyła w przedterminowych wyborach parlamentarnych. Zapewnił sobie reelekcję również w wyniku wyborów w 2003. W okresie urzędowania zakończył negocjacje akcesyjne Malty z Unią Europejską. W lutym 2004 ustąpił z funkcji lidera partii, a w marcu 2004 zakończył urzędowanie na stanowisku premiera oraz wykonywanie mandatu poselskiego.

4 kwietnia 2004 został nowym prezydentem Malty, jego pięcioletnia kadencja zakończyła się 4 kwietnia 2009.

Żonaty z Mary, ma pięcioro dzieci^[4]; jego syn Beppe Fenech Adami również zajął się działalnością polityczną.

Odznaczenia

• Narodowy Order Zasługi (1990)^[5]
• Xirka Ġieħ ir-Repubblika (2004, z urzędu)
• Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia, 1994)^[6]
• Krzyż Wielki Orderu Piusa IX (Watykan, 1995)^[7]
• Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy (Estonia, 2003)^[8]
• Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa, 2004)^[9]
• Łańcuch Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 2004)^[10]
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 2005)^[11]
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Łaźni (Wielka Brytania, 2005)^[12]
• Krzyż Uznania I klasy (Łotwa, 2006)^[13]
• Wielki Order Króla Tomisława (Chorwacja, 2006)^[14]
• Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy (Ukraina, 2008)^[15]
• Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia, 2008)^[6]
• Order Orła Białego (Polska, 2009)^[16]
• Komandor Legii Honorowej (Francja, 2010)^[17]