Edward Marczewski

Edward Marczewski, do 1940 roku nosił nazwisko Szpilrajn (ur. 15 listopada 1907 w Warszawie, zm. 17 października 1976 we Wrocławiu^[2]) – polski matematyk pochodzenia żydowskiego, profesor i rektor Uniwersytetu Wrocławskiego^[3].

Edward Marczewski

Data i miejsce urodzenia	15 listopada 1907 Warszawa
Data i miejsce śmierci	17 października 1976 Wrocław
Zawód, zajęcie	matematyk
profesor nauk matematycznych
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1932 – Matematyka Uniwersytet Warszawski
Polska Akademia Nauk
Status	członek rzeczywisty[1]
Uczelnia	Uniwersytet Wrocławski
Okres zatrudn.	1945-
Odznaczenia

Grób profesora Edwarda Marczewskiego na Cmentarzu Świętej Rodziny we Wrocławiu

Życiorys

Po ukończeniu w 1925 Państwowego Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie^[4], podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Już na pierwszym roku spotkał Kazimierza Kuratowskiego, który wraz ze Stefanem Mazurkiewiczem oraz Wacławem Sierpińskim miał duży wpływ na studia i późniejsze prace Marczewskiego. W 1932 roku Marczewski złożył pracę doktorską^[5][6], napisaną pod kierunkiem Sierpińskiego^[7].

Do roku 1940 nazywał się Szpilrajn^[8]. Wojnę przeżył dzięki fałszywym dokumentom na nazwisko Marczewski^[7], otrzymanym od Władysława Bartoszewskiego. Pod koniec wojny uwięziony przez Niemców i wysłany do obozu pracy przymusowej we Wrocławiu. Po wojnie pozostał w tym mieście, od jesieni 1945 roku pracując na Uniwersytecie Wrocławskim.

Od 1945 roku był kierownikiem Katedry Funkcji Rzeczywistych, ale z powodów politycznych przeniesiony został w stan spoczynku w 1969 roku. Ponadto pełnił w latach 1945-1967 funkcję dyrektora Instytutu Matematycznego Uniwersytetu oraz prezesa Polskiego Towarzystwa Matematycznego (1957-1959) i Wrocławskiego Towarzystwa Nauk^[8].

W 1946, razem z Bronisławem Knasterem, Hugonem Steinhausem i Władysławem Ślebodzińskim założył czasopismo matematyczne Colloquium Mathematicum, którego był później długoletnim redaktorem naczelnym^[7].

Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1950)^[9].

Członek korespondent (od 1958), członek rzeczywisty PAN (od 1966)^[1].

Jego żoną była Zofia Bursche, córka pastora ewangelickiego Edmunda Burschego.

Dorobek naukowy i dydaktyczny

Autor około 100 prac naukowych z zakresu topologii, teorii miary, teorii mnogości i algebry. 92 z tych prac zebrano i wydano w 1996 roku w formie dzieł zebranych tego matematyka^[7]:

• Marczewski, Edward: Collected mathematical papers. Edited and with a preface by Stanisław Hartman, Andrzej Hulanicki, Anzelm Iwanik, Zbigniew Lipecki, Czesław Ryll-Nardzewski and Kazimierz Urbanik. With a biography by Roman Duda and Hartman. Polish Academy of Sciences, Institute of Mathematics, Warszawa, 1996. xxxvii+684 pp. ISBN 83-86806-00-1

Twórca wrocławskiej szkoły algebraicznej i algebraicznej teorii niezależności^[8]. Nauczyciel Siemiona Fajtlowicza, Kazimierza Głazka i innych^[5].

Był autorem haseł w Polskim Słowniku Biograficznym.

Zobacz też

• zbiory Marczewskiego