Foroneus

Foroneus (gr. Φορωνεύς Phorōneús, łac. Phoroneus) – w mitologii greckiej pierwszy człowiek na świecie, syn boga rzeki Inachos i Okeanidy Melii, brat kochanki Zeusa Io. Założyciel Argos.

Foroneus

Φορωνεύς

Występowanie	mitologia grecka
Rodzina
Ojciec	Inachos
Matka	Melia
Rodzeństwo	Io

Przodkowie

Jan Parandowski nie wymienia w ogóle postaci Foroneusa. Wspomina on boga rzeki Inachosa, jako jego dziecko podaje jednak tylko Io^[1]. Podobnie podaje słownik Schmidta w opisie Inachosa^[2]. Podaje on też jednak w innym miejscu, że według niektórych podań rzeczywiście istniał w mitologii greckiej Foroneus będący synem tegoż Inachosa i nimfy imieniem Melia^[3]. Jako jego braci Pierre Grimal wymienia Ajgialeusa i Fegeusa^[4].

Uranos

Gaia

Okeanos

Tethys

Inachos

Melia

Io

Foroneus

Ajgialeus

Fegeus

Władanie

Mitologia grecka widzi w Foroneusie założyciela pierwszego miasta. Na zdjęciu powyżej Nowy Jork

Ruiny w Argos

Tenże Foroneus uchodzi za pierwszego władcę Argos^[2]. Wedle mitów z Peloponezu miał być w ogóle pierwszym z ludzi^[4]. Miał on również być tym, który nauczył ludzkość wykorzystywania ognia^[2] i budowania miast^[4].

Jeden z mitów podaje, że Foroneusa wybrano, aby rozsądził spór o Peloponez rozgrywający się między Posejdonem a Herą. Foroneus podjął się zadania, rozstrzygając po myśli bogini. Foroneus podbił Peloponez^[2] i wprowadził na półwyspie kult Hery z Argos^[4]. Po jego odejściu trzej synowie podzielili ziemie ojca: Pelasgos, Agenor i Iasos. Kar natomiast założył Megarę i tam zamieszkał^[2].

Potomkowie

Foroneus pojął za żonę Kerdo, również będącą nimfą^[2]. Jego żonami mogły być też Telediko i Pejto^[4].

Nie ma zgody co do imion ani liczby^[4] dzieci Foroneusa. Za jego dzieci uważa się Pelasgosa, Iasosa, Agenora^[4][2], Lyrkosa^[4] i Kara^[4][2]. W niektórych opracowaniach podaje się też Niobe^[4].

Interpretacja Gravesa

Robert Graves tłumaczy imię Foroneusa jako przynoszący cenę, uznaje go bowiem za wynalazcę rynku^[5]. Uznaje też Foroneusa za wynalazcę ognia, lokalnego herosa i wieszczka^[6][7]. Uważa, że założył pierwsze miasto targowe, Fornikon, które później dopiero otrzymało nazwę Argos^[8]. Łączy go, wraz z siostrą Io, z powstaniem afabetu^[9][10]. Graves przypisuje on Foroneusowi jedno ze świętych drzew: olchę^[11] i czwarty miesiąc^[12]. Drzewo to wiązano także z Kronosem, noszącym przydomek Foroneus. Wśród jego dzieci wymienia Apisa^[13] i Niobe (zaznaczając też, że mogłaby być nie córkę, ale jego matką)^[14]. Po śmierci miał trafić na Pola Elizejskie^[15]. Autor łączy Foroneusa z postacią z innych mitologii: z celtyckim Branem, bogiem-wroną^[16] (jako herosa-wieszczka^[12]), jako warianty imienia podając Barn, Bergn, Vron, Efron, Fearn, Gwern, Brennus^[12]. Czyni też porównania do olbrzymów z Księgi Rodzaju^[17]. Związek wynalazcy ognia z olszą wynikać ma z uznania, jakim cieszyć miał się niegdyś węgiel drzewny z olszy. Graves interpretuje podział Peloponezu na synów Foroneusa jako echo przedachajskiego podziału półwyspu oraz zauważa w tym wydarzeniu podobieństwo do podziału świata między synów Kronosa^[12]. Rozniecenie kultu Hery na Peloponezie przypisuje Kerdo^[18].