Franciszek Witeszczak

Franciszek Witeszczak^[a] (ur. 1 lutego 1890 w Starym Samborze, zm. 2 października 1945 w Sanoku) – duchowny rzymskokatolicki, kapelan, działacz społeczny.

Nagrobek rodziny Kuś i ks. Franciszka Witeszczaka na cmentarzu w Sanoku

Franciszek Witeszczak

Kapelan
Data i miejsce urodzenia	1 lutego 1890 Stary Sambor
Data i miejsce śmierci	2 października 1945 Sanok
Miejsce pochówku	Cmentarz Centralny w Sanoku
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1914
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 1 lutego 1890 w Starym Samborze^{[1][2][3][4][5]}. Był synem Wojciecha i Marii^[3].

W 1910 ukończył C. K. Gimnazjum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu^[6]. Jako alumn Seminarium Duchownego w Przemyślu w połowie 1914 otrzymał sakrament święceń kapłańskich^[7][8][9][5]. W przemyskim seminarium ukończył studia wyższe teologiczne^[2][3]. Od 1914 do 1917 pracował w szkolnictwie jako ksiądz katecheta w Bieczu^[3]. W tym okresie podczas I wojny światowej był wikarym w tamtejszej Parafii Bożego Ciała, działającej w świątyni pod tym wezwaniem^[10]. W 1917 został przeniesiony z Biecza do Dydni^[11]. Jako wikary z Biecza w 1917 został powołany do wojskowej służby duszpasterskiej w C. K. Armii^[12]. Odbywał służbę wojskową na froncie włoskim^[3]. Według stanu ewidencji c. k. armii z 1918 był wikarym polowym w rezerwie i przebywał w Dydni^[13].

Pod koniec 1918 jako były kapelan wojskowy został mianowany zastępcą katechety w szkole wydziałowej żeńskiej w Sanoku^[3][14][5]. W pierwszej połowie 1920 został mianowany stałym katechetą szkoły wydziałowej w Sanoku^[15]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został awansowany do stopnia kapelana rezerwy Wojska Polskiego ze starszeństwem z 1 czerwca 1919^{[16][17][18][19]}. W okresie II Rzeczypospolitej był kapłanem parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Sanoku, działającej w kościele pod tym wezwaniem^{[20][21][22][23]}. Odprawiał nabożeństwa dla kuracjuszy sanatorium dr. Stanisława Domańskiego. W Sanoku pełnił funkcję nauczyciela-katechety^[2] w szkołach (m.in. w Szkole Żeńskiej nr 4 im. Królowej Jadwigi^[24], Miejskim Prywatnym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim^[3][25][26])^[27], był także był kapelanem w miejscowym szpitalu^[28][29].

W 1927 otrzymał wyróżnienie Expositorium Canonicale^[30][31]. Pod koniec 1938 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi^[3][32]

W Sanoku udzielał się na polu kulturalno-oświatowym^[3]. Działał w zarządach sanockich kół Towarzystwa Szkoły Ludowej^[3][33][34] (pełnił funkcję sekretarza^[35][36]) i Towarzystwa Polskiej Ochronki Dzieci Chrześcijańskich w Sanoku (od 1931^[37], wiceprezes^[3]). Pełnił funkcję kapelana Związku Harcerek^[3]. Sprawował posadę prezesa Sekcji Wyznaniowej w Sekretariacie Porozumiewawczym Polskich Organizacji Społecznych^[3]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”: 1924, 1939^[38][39]. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku^[40]. W latach 20. był członkiem zarządu ekspozytury powiatowej w Sanoku Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów^[41]. W 1930 wygrywał nagrody w losowaniach za rozwiązanie łamigłówek czasopisma „Ziemia Przemyska”^[42][43]. 28 stycznia 1934 został wybrany zastępcą skarbnika zarządu koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych w Sanoku^[44]. Podczas Walnego Zgromadzenia Polskiej Centralnej Kasy Kredytu Bezprocentowego 20 czerwca 1937 w Warszawie został wybrany do rady tejże^[45].

Sprawował mandat radnego w Radzie Miejskiej w Sanoku jako przedstawiciel duchowieństwa^[46] (wybrany w 1939)^[47]. Przed 1939 zamieszkiwał w Sanoku przy ulicy Dworcowej 5^[3]. Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas okupacji niemieckiej pracował jako katecheta w Polskiej Szkole Handlowej (Polnische Öffentliche Handelsschule)^[48][49]. Po zakończeniu działań wojennych w dniu 25 września 1944 z ramienia Koła Demokratycznego został wybrany delegatem do Tymczasowej Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku^[50].

Zmarł 2 października 1945 w szpitalu w Sanoku^{[4][51][52][53]}. Został pochowany w grobowcu rodziny Kuś na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku^[28][29][54].

Uwagi

1. W ewidencji wojskowej C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Franz Witeszczak”. W kościelnym piśmiennictwie diecezji przemyskiej przed 1939 był określany w języku łacińskim jako „Franciscus Witeszczak”.