Gmach dawnego Domu Partii w Warszawie

Gmach dawnego Domu Partii^[1][2], także Dom Partii^[3][4] i gmach KC PZPR^[5], zwyczajowo Biały Dom^[6][7], obecnie Centrum Bankowo-Finansowe „Nowy Świat”^[8] – budynek biurowy w Warszawie, znajdujący się przy rondzie Charles’a de Gaulle’a, pod adresem ul. Nowy Świat 6/12. W latach 1951−1990 siedziba Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Gmach dawnego Domu Partii w Warszawie

nr rej. A-896 z 16 listopada 2009[1]
Gmach od strony ronda de Gaulle’a (2019)
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Nowy Świat 6/12 00-497 Warszawa
Typ budynku	biurowiec
Styl architektoniczny	modernizm[2]
Architekt	Wacław Kłyszewski Jerzy Mokrzyński Eugeniusz Wierzbicki
Inwestor	KC PZPR
Rozpoczęcie budowy	1948
Ukończenie budowy	sierpień 1952
Pierwszy właściciel	KC PZPR
Obecny właściciel	Centrum Bankowo-Finansowe „Nowy Świat” S.A.
Położenie na mapie Warszawy Gmach dawnego Domu Partii w Warszawie
Położenie na mapie Polski Gmach dawnego Domu Partii w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Gmach dawnego Domu Partii w Warszawie
52°13′51,75″N 21°01′20,61″E
Strona internetowa

Opis

Budowa gmachu (1949)

Do lat 40. XX wieku w tym miejscu, pod adresem ul. Nowy Świat 14, znajdowała się kamienica Jasińskiego, w której w latach 1827–1918 miała siedzibę Izby Obrachunkowa^[9], w latach 1915–1918 niemiecka Kolej Przewozów Wojskowych, Dyrekcji Generalnej Warszawa (Militäreisenbahn – Generaldirektion Warschau), a w latach 1918–1939 Ministerstwo Komunikacji, choć w 1931 główną siedzibę resortu przeniesiono na ul. Chałubińskiego 4/6^[9][10].

W 1947 roku rozpisano konkurs architektoniczny dla Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej^[5]. W tym samym roku spośród 10 zaproszonych zespołów wybrano projekt zespołu „Tygrysów” (Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński i Eugeniusz Wierzbicki)^[11]. Budowę rozpoczęto w lipcu 1948^[12].

Budynek oddano do użytku 1 maja 1951 jako Dom Partii (siedziba Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Od tego dnia do nowego gmachu sukcesywnie zaczęły się przenosić kolejne wydziały PZPR, jednak wciąż trwały w nim prace wykończeniowe. Ostateczne przekazanie do eksploatacji całości budynku nastąpiło na początku sierpnia 1952^[13]. Zbudowany został oficjalnie ze składek członków partii; tak naprawdę koszty pokryto z kasy państwa i z wymuszonych zakupów cegiełek^[14]. Do budowy wykorzystano m.in. granit ze zniszczonego mauzoleum Hindenburga^[15].

Monumentalny gmach w stylu umiarkowanego modernizm^[2] ma kształt zamkniętego czworoboku z dużym wewnętrznym dziedzińcem, łączącym się w przyziemiu szerokimi podcieniami z otwartą przestrzenią^[3]. Główna elewacja gmachu została zaprojektowana od strony ul. Książęcej^[16].

W latach 1991–2000 w budynku miała siedzibę Giełda Papierów Wartościowych, która później przeniosła się do Centrum Giełdowego. 16 kwietnia 1991 odbyła się tam pierwsza sesja giełdowa^[17]. Na mocy decyzji premiera Tadeusza Mazowieckiego z lipca 1990 środki z wynajmu zostały przeznaczone na budowę nowej Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego.

Właścicielem budynku jest Centrum Bankowo-Finansowe „Nowy Świat” S.A., której udziałowcami są Polska Grupa Zbrojeniowa oraz Fundacja Uniwersytetu Warszawskiego.

W maju 2005 przed budynkiem odsłonięto pomnik Charles’a de Gaulle’a^[18]. W 2009 budynek został wpisany do rejestru zabytków^[1].

Do 2019 na parterze budynku znajdował się salon sprzedaży samochodów marki Ferrari^[19]. Do 2020 w budynku miało swoją siedzibę Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. W 2025 w gmachu dawnego Domu Partii swoje siedziby mają następujące instytucje publiczne: Państwowa Agencja Atomistyki, Agencja Rozwoju Przemysłu oraz znajduje się w nim część departamentów Ministerstwa Infrastruktury. Na terenie kompleksu mieści się także siedziba główna Polskiej Grupy Zbrojeniowej.