Gronowo Elbląskie

Gronowo Elbląskie^[4] (niem. Grunau)^[5][6] – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Gronowo Elbląskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Gronowo Elbląskie.

Gronowo Elbląskie

wieś
Budynek dworca kolejowego w Gronowie Elbląskim
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Gronowo Elbląskie
Liczba ludności (2010)	1620[1]
Strefa numeracyjna	55
Kod pocztowy	82-335[2]
Tablice rejestracyjne	NEB
SIMC	0150567
Położenie na mapie gminy Gronowo Elbląskie Gronowo Elbląskie
Położenie na mapie Polski Gronowo Elbląskie
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gronowo Elbląskie
Położenie na mapie powiatu elbląskiego Gronowo Elbląskie
54°05′10″N 19°18′23″E[3]

Położenie

Gronowo Elbląskie położone jest na Żuławach Elbląskich, około 13 km od Elbląga.

Historia

Nadanie aktu lokacyjnego wsi nastąpiło w 1370 roku. Okoliczne tereny zasiedlano jednak znacznie wcześniej. Wskazują na to archeologiczne znaleziska z epoki brązu z lat 1500–800 p.n.e. oraz z czasów rzymskich. W czasach świetności osady Truso przez ziemie położone obok Gronowa przebiegał Szlak bursztynowy, co również sprzyjało osiedlaniu się ludności. Podobnie daty lokacji okolicznych miejscowości świadczą o wcześniejszej kolonizacji okolic Gronowa^[7][8].

Wieś okręgu sędziego ziemskiego Elbląga w XVII i XVIII wieku^[9].

W 1852 zakończyła się budowa kolei Malbork – Braniewo, prowadzącej przez Gronowo Elbląskie, co pozwoliło skomunikować miejscowość z siedzibą powiatu – Elblągiem^[10]. Na przełomie XIX i XX wieku we wsi funkcjonowała mleczarnia.

Jeszcze kilka lat temu na budynku dworca znajdowała się tabliczka, która wskazywała poziom wody w Gronowie w czasie wielkiej powodzi z 1888 roku. W niedzielę palmową 25 marca Gronowo Elbląskie i wiele innych miejscowości w powiatach elbląskim i malborskim znalazło się pod wodą, wskutek pęknięcia wału przeciwpowodziowego nad Nogatem^[10].

5 lipca 1982 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę kościoła w Gronowie, a w 1983 rozpoczęto jego budowę. 20 czerwca 1985 roku biskup warmiński Jan Obłąk erygował w Gronowie parafię św. Jana Chrzciciela. Budowa kościoła zakończyła się w 1987 roku^[11].

Transport

Transport drogowy

• 4 km od miejscowości przez Jegłownik przebiega droga krajowa : Grzechotki – Elbląg – Jegłownik – Malbork – Kostrzyn nad Odrą

Transport kolejowy

• Miejscowość położona jest na trasie linii kolejowej nr 204: Malbork – Mamonowo
• Gronowo Elbląskie (stacja kolejowa)

Transport lokalny

• PKS Elbląg, linia: Elbląg Dworzec Autobusowy – Gronowo Elbląskie – Dzierzgoń
• PKS Elbląg, linia: Elbląg Dworzec Autobusowy – Gronowo Elbląskie – Elbląg Dworzec Autobusowy
• PKS Dzierzgoń, linia: Dzierzgoń – Gronowo Elbląskie – Elbląg Dworzec Autobusowy

Instytucje publiczne

• Urząd Gminy
• Urząd Stanu Cywilnego
• Gminny Ośrodek Zdrowia
• Posterunek Policji
• OSP w Gronowie Elbląskim
• Gimnazjum
• Szkoła podstawowa
• Przedszkole
• Gminna Biblioteka Publiczna
• Urząd pocztowy
• Gminne Centrum Informacji
• Świetlica gminna Oaza

Turystyka

Zabytki

• Budynek dworca kolejowego z 1882 roku^[12]

Pomniki przyrody

• dąb szypułkowy o obwodzie pnia 4 m i wysokości 30 m, uznany za pomnik przyrody^[1]

Inne

• Budynek szkoły w Gronowie Elbląskim^[13]
• XX-wieczna willa mieszkalna wybudowana w 1910 roku, stanowiąca charakterystyczny przykład architektury żuławskiej^[13]

Trasy rowerowe

Przez Gronowo Elbląskie przebiegają cztery szlaki rowerowe^[14]:

• Szlak rowerowy I: Markusy – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
• Szlak rowerowy II: Szaleniec – Rozgart – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
• Szlak rowerowy III: Stare Pole – Fiszewo – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Wikrowo – Elbląg
• Szlak rowerowy IV: Markusy – Różany – Gronowo Elbląskie – Jegłownik – Nogat – Kopanka Pierwsza – Michałowo (śluza)

Imprezy cykliczne

• Ogólnopolski Złaz Śladami Powstańców Listopadowych – coroczny rajd pieszy, który upamiętnia zamordowanych przez pruskich żołnierzy w pobliskim Fiszewie weteranów Powstania Listopadowego
• Dożynki Gminne

Kultura

• Gminne Centrum Kultury
• Grupa teatralna EGO

Sport

• Pomowiec Gronowo Elbląskie – piłka nożna (w sezonie 2011/2012 A-klasa, gr. warm.-maz. II)
• UKS Tajfun Gronowo Elbląskie – piłka nożna, tenis stołowy, unihokej
• Koło PZW w Gronowie Elbląskim

Osoby związane z Gronowem Elbląskim

• Bronisław Korko – obrońca Westerplatte, po wojnie mieszkaniec Gronowa, gdzie zmarł na posterunku MO w 1968 roku

Zobacz też

• Parafia św. Jana Chrzciciela w Gronowie Elbląskim