Gubernia jelizawietpolska

Gubernia jelizawietpolska (ros. Елизаветпольская губерния) – jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego na Kaukazie, utworzona ukazem Aleksandra II w 1868. Stolicą guberni był Jelizawietpol. Wchodziła w skład Namiestnictwa Kaukaskiego. Istniała do 1918.

Gubernia jelizawietpolska

Елизаветпольская губе́рния

gubernia
1868–1918
Herb
Państwo	Imperium Rosyjskie
Siedziba	Jelizawietpol
Powierzchnia	44 136 km²
Populacja (1897) • liczba ludności	878 415
• gęstość	19,9 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba ujezdów	8

Gubernia była położona we wschodniej części Kaukazu Południowego pomiędzy 38°50′ a 41 1/2° długości geograficznej północnej i 44°21′ a 48°21′ szerokości geograficznej wschodniej. Graniczyła od północy z gubernią tyfliską, okręgiem zakatalskim i obwodem dagestańskim, od wschodu z gubernią bakijską, na zachodzie z gubernią tyfliską i gubernią erywańską, na południu z Persją, od której oddzielała ją rzeka Araks, stanowiąca granicę państwową Imperium Rosyjskiego.

Powierzchnia guberni wynosiła w 1897 – 44 136 km² (38 782,5 wiorst ²). Gubernia w początkach XX wieku była podzielona na 8 ujezdów.

Demografia

Ludność, według spisu powszechnego 1897 – 878 415 osób – Azerów (60,8%), Ormian (33,3%), Lezginów (1,7%), Rosjan (1,6%), Białorusinów, Niemców, Kurdów, Tatów i Udynów.

Ludność w ujezdach według deklarowanej narodowości 1897^[1]

Ujezd	Azerowie	Ormianie	Lezgini	Rosjanie	Białorusini	Niemcy	Kurdowie	Tatowie	Udyni
Gubernia łącznie	60,8%	33,3%	1,7%	1,6%	…	…	…	…	…
Areski	70,1%	20,5%	8,7%	…	…	…	…	…	…
Dżewanszyrski	74,1%	23,7%	…	1,1%	…	…	…	…	…
Dżabrailski	71,6%	26,9%	…	…	…	…	…	…	…
Jelizawietpolski	63,9%	26,4%	…	4,4%	1,7%	1,9%	…	…	…
Zangezurski	51,6%	46,1%	…	…	…	…	1,3%	…	…
Kazachski	57,2%	38,9%	…	3,0%	…	…	…	…	…
Nuchiński	69,3%	15,7%	7,1%	…	…	…	…	1,5%	5,8%
Szuszeński	45,3%	53,3%	…	1,0%	…	…	…	…	…

Po przewrocie bolszewickim w Rosji i rozpędzeniu Konstytuanty Rosji przez bolszewików, Sejm Zakaukaski proklamował 10 lutego 1918 powstanie Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej, w której skład weszła gubernia jelizawietpolska. Od 28 maja 1918 Demokratyczna Republika Azerbejdżanu. Po podboju Azerbejdżanu przez Armię Czerwoną w Azerbejdżańskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej (od 28 kwietnia 1920), w tym w latach 1922–1936 w składzie Zakaukaskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej – republiki związkowej ZSRR, w latach 1936–1991 samodzielna republika związkowa ZSRR. Od 1991 niepodległy Azerbejdżan. Region Górskiego Karabachu (z Szuszą i Stepanakertem) funkcjonował w latach 1991–2023 jako nieuznane międzynarodowo quasi-państwo kontrolowane przez miejscowych Ormian wspieranych przez Armenię.