Gala Dalí

Gala Dalí, właśc. Jelena Iwanowna Djakonowa, ros. Еле́на Ива́новна Дья́конова (ur. 7 września 1894 w Kazaniu, zm. 10 czerwca 1982 w Portlligat) – rosyjska muza, małżonka francuskiego poety Paula Éluarda oraz w późniejszym czasie hiszpańskiego malarza Salvadora Dalego^[1].

Gala Dalí

Jelena Iwanowna Djakonowa

Data i miejsce urodzenia	7 września 1894 Kazań
Data i miejsce śmierci	10 czerwca 1982 Portlligat
Miejsce spoczynku	Castillo de Púbol, La Pera
Narodowość	rosyjska
Małżeństwo	Paul Éluard (1917–1929; rozwód) Salvador Dalí (1934–1982; jej śmierć)
Dzieci	1

Życiorys

Wczesne lata

Urodziła się w Kazaniu, w Imperium Rosyjskim, a dorastała w Moskwie i Petersburgu^[1]. Ukończyła gimnazjum oraz dodatkowy kurs literatury^[1]. Oczytana i znająca języki obce Gala marzyła o wyjeździe do Paryża^[1]. Przyjaźniła się z rosyjską poetką Mariną Cwietajewą^[1]. Od 1915 pracowała w Moskwie jako guwernantka^[1].

Związek z Paulem Éluardem

W 1917 wzięła ślub z poetą Paulem Éluardem, którego poznała pięć lat wcześniej w szwajcarskim sanatorium dla gruźlików w Clavadel niedaleko Davos^[1]. Ich jedyna córka Cécile (1918–2016) była zaniedbywana i ignorowana przez matkę całe życie^[1][2]. Córka nienawidziła domu w Eaubonne, gdzie ściany i drzwi były pomalowane w upiorne postacie, a matka wyganiała ją z domu, chcąc zostać sam na sam z kochankami^[1]. Z mężem Éluardem zaangażowała się w ruch surrealistyczny^[1]. Była inspiracją dla artystów takich jak: Louis Aragon, Max Ernst czy André Breton^[1]. W latach 1922–1924 Gala i Éluard żyli w seksualnym trójkącie z Maksem Ernstem, który porzucił rodzinę i przeniósł się z Kolonii do Paryża^[1][2].

Związek z Salvadorem Dalím

Salvador Dalí w Paryżu w 1934

W sierpniu 1929 Gala i Paul odwiedzili w Hiszpanii młodego surrealistycznego malarza – Salvadora Dalego, który zafascynował Galę^[1]. Związek Dalego ze starszą o dziesięć lat zamężną kobietą oburzył jego rodzinę – ojciec, notariusz i pobożny katolik, wydziedziczył syna^[1]. Pomimo rozpadu małżeństwa Gala i Éluard pozostawali przez długie lata w bliskich stosunkach^[1]. Para wzięła ślub cywilny w 1934, a katolicki ślub kościelny w 1958 w kaplicy Àngels, niedaleko Girony, po uzyskaniu papieskiej dyspensy, na której szczególnie zależało malarzowi^[1]. Ekstrawaganccy małżonkowie lata wojny spędzili w Stanach Zjednoczonych, gdzie stali się ulubieńcami nowojorskiej socjety^[1]. Po powrocie do Europy Gala nadal kierowała ich interesami, coraz więcej czasu spędzając na miłosnych eskapadach z młodymi kochankami i przy stołach do ruletki^[1]. Słynęła z okrucieństwa i mściwości – nie chciała widywać własnej córki, którą wydziedziczyła, i odgrywała się na dawnych przyjaciołach Dalego^[1]. Zmarła w wieku 87 lat; została pochowana na zamku Púbol^[2].