Helmut Nowak

Helmut Karol Nowak (ur. 20 stycznia 1938 w Szombierkach, zm. 23 lutego 2020 w Bytomiu) – polski piłkarz występujący na pozycji lewoskrzydłowego napastnika i obrońcy, zawodnik Szombierek Bytom i Legii Warszawa, reprezentant Polski.

Helmut Nowak

Pełne imię i nazwisko	Helmut Karol Nowak
Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1938 Szombierki
Data i miejsce śmierci	23 lutego 2020 Bytom
Wzrost	171 cm
Pozycja	lewoskrzydłowy, lewy obrońca
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1950–1958 Szombierki Bytom[a] 1959–1962 Legia Warszawa 74 (12) 1963–1972 Szombierki Bytom 222 (14)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1956–1957 Polska 2 (0)
Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

Kariera klubowa

Był wychowankiem Górnika Bytom-Szombierki, którego reprezentował w latach 1950–1958 (klub w 1957 zmienił nazwę na Szombierki Bytom). Pod koniec tego okresu występował w drużynie seniorskiej, biorącej udział w rozgrywkach II ligi. W 1959 przeniósł się do Legii Warszawa, której członkiem był do jesieni 1962. W jej barwach rozegrał 74 spotkania ligowe, jeden mecz Pucharu Polski, a także dwa spotkania Pucharu Europy. Zdobył w tych występach czternaście bramek, z czego dwanaście w lidze oraz po jednym w Pucharze Polski i Pucharze Europy. Z wojskowym klubem zdobył dwa medale mistrzostw Polski: srebrny w 1960 i brązowy w 1961. Na boisku słynął z ambicji i waleczności.

Na początku 1963 powrócił do macierzystych Szombierek i przyczynił się do wiosennego awansu tego zespołu do ekstraklasy. W barwach zielonych zagrał w najwyższej lidze 222 razy i strzelił czternaście goli. Najbardziej udany był sezon 1964/65, gdy uzyskał siedem trafień, a Szombierki sięgnęły po wicemistrzostwo Polski. Zapamiętano kwietniowy mecz bytomian z Legią, wygrany 5:4, choć jeszcze sześć minut przed końcem gospodarze przegrywali 2:4. Nowak strzelił w tym meczu dwa gole, w tym rozstrzygającego rywalizację w przedostatniej minucie^[1]. Jego zespół kilkukrotnie brał też udział w rozgrywkach Pucharu Intertoto.

Karierę zakończył w 1972^[2], po spadku Szombierek do II ligi.

Kariera międzynarodowa

Nowak w latach 1956–1957 dwukrotnie wystąpił w reprezentacji Polski, oba te towarzyskie spotkania rozegrano wówczas z Bułgarią. Podróżując na drugi mecz w Sofii kadra z Nowakiem w składzie wystąpiła w Barcelonie jako reprezentacja Warszawy w spotkaniu inaugurującym nowy stadion Camp Nou. Gospodarze z FC Barcelona zwyciężyli w tym towarzyskim wydarzeniu 4:2^[3][4].

Życie prywatne

Nosił pseudonim Unra. Z zawodu był ślusarzem i ratownikiem górniczym, skończył też kurs mechanika aparatowego. Po zakończeniu kariery sportowca proponowano mu pracę trenerską, ale nie był nią zainteresowany. Zatrudniono go zatem w dziale wentylacji kopalni Szombierki. Pracował tam dwanaście lat, przeszedł na emeryturę w 1985^[5].

Zmarł w wieku 82 lat^[6]. Został pochowany na cmentarzu przy kościele św. Małgorzaty w Bytomiu.

Statystyki

Klubowe

Klub	Sezon	Liga	Liga		Puchar[b]		Europa[c][d]		Inne[e]		Suma
			Mecze	Bramki	Mecze	Bramki	Mecze	Bramki	Mecze	Bramki	Mecze	Bramki
Szombierki Bytom	1956	II liga				0	—		—
	1957	II liga				0	—		—
	1958	II liga			—		—		—
	Ogólnie					0	—	—	—	—
Legia Warszawa	1959	I liga	20	1	—		—		—		20	1
	1960	I liga	18	2	—		2	1	—		20	3
	1961	I liga	23	7	—		—		—		23	7
	1962	I liga	11[f]	1	1	1	—		—		13	2
	1962/1963	I liga	2	1	0	0	—		—		2	1
	Ogólnie		74	12	1	1	2	1	—	—	77	14
Szombierki Bytom	1962/1963	II liga				0	—		—
	1963/1964	I liga	25	3		0	—		—		25	3
	1964/1965	I liga	26	7		0	—				26	7
	1965/1966	I liga	21	2		0	—				21	2
	1966/1967	I liga	25	0		0	—				25	0
	1967/1968	I liga	26	0		0	—		—		26	0
	1968/1969	I liga	24	1		0	—				24	1
	1969/1970	I liga	26	0		0	—				26	0
	1970/1971	I liga	23	1		0	—		—		23	1
	1971/1972	I liga	25	0		0	—				25	0
	Ogólnie		222	14		0	—	—			222	14
Ogólnie w karierze			296	26		1	2	1			299	28

Międzynarodowe

Polska
Rok	Mecze	Gole
1956	1	0
1957	1	0
Ogólnie	2	0

Sukcesy

Legia Warszawa

• I liga Wicemistrzostwo: 1960
• I liga Trzecie miejsce: 1961

Szombierki Bytom

• I liga Wicemistrzostwo: 1964/65
• II liga Mistrzostwo i awans do I ligi: 1962/63
• Puchar Intertoto Zwycięstwo^[g]: 1969

Uwagi

1. W latach 1949–1957 jako Górnik Bytom-Szombierki.
2. Do sezonu 1962 włącznie mecze Pucharu Polski rozgrywanego systemem jesień-wiosna przypisano rozgrywkom ligowym zgodnie z rokiem kalendarzowym.
3. Uwzględniono: Puchar Europy – 2 (1).
4. Do sezonu 1962 włącznie mecze Pucharu Europy rozgrywanego systemem jesień-wiosna przypisano rozgrywkom ligowym zgodnie z rokiem kalendarzowym.
5. Uwzględniono: Puchar Intertoto.
6. Uwzględniono: Baraż o 5. miejsce – 2 (0).
7. W grupie 2, rozgrywano tylko fazę grupową (dziewięć grup).