Henryk Buszko

Henryk Bronisław Buszko (ur. 3 września 1924 we Lwowie, zm. 31 lipca 2015 w Katowicach^[1]) – polski architekt, przedstawiciel modernizmu, urbanista, nauczyciel akademicki, od 1949 członek Stowarzyszenia Architektów Polskich, jeden z najwybitniejszych architektów doby modernizmu w Polsce.

Henryk Buszko

Henryk Buszko (2014)
Pełne imię i nazwisko	Henryk Bronisław Buszko
Data i miejsce urodzenia	3 września 1924 Lwów
Data i miejsce śmierci	31 lipca 2015 Katowice
Narodowość	polska
Alma Mater	Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Uczelnia	Politechnika Śląska
Praca
Biuro	Miastoprojekt Katowice Pracownia Projektów Budownictwa Ogólnego
Budynki	Teatr Ziemi Rybnickiej w Rybniku Osiedle im. Tysiąclecia Państwa Polskiego w Katowicach
Odznaczenia

Henryk Buszko i Aleksander Franta, 1972

Życiorys

Urodzony we Lwowie, po śmierci ojca przeniósł się z matką do Hrubieszowa (1931), następnie (od 1936) mieszkał w Nowym Targu.

W czasie II wojny światowej walczył w kompanii obrony Podhala^[2]. Po kampanii wrześniowej wrócił do Nowego Targu. Absolwent Technikum Wodno-Melioracyjnego w Nowym Targu (1941–1944).

Po wojnie naukę kontynuował na Wydziale Architektury (włączonym później do Politechniki Krakowskiej) przy Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1945–1949)^[2]. W latach 1949–1958 pracował w biurze architektonicznym Miastoprojekt Katowice, we współpracy z Aleksandrem Frantą i Jerzym Gottfriedem. Od 1958 prowadził z Aleksandrem Frantą państwową Pracownię Projektów Budownictwa Ogólnego (PPBO) w Katowicach. W latach 1970–1978 uczył na Politechnice Śląskiej. W latach 1957–1959 – prezes Zarządu Okręgowego Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) Katowice. W latach 1965–1969 i 1972–1975 – prezes Zarządu Głównego SARP. Przyczynił się m.in. do ustanowienia Honorowej Nagrody SARP (1966), adaptacji zamku w Tucznie na Dom Architekta (ukończona w 1976) oraz budowy pawilonu wystawowego przy Pałacu Zamoyskich – siedzibie SARP w Warszawie. Za swoje dokonania otrzymał wiele odznaczeń i wyróżnień^[3].

Zmarł w Katowicach, pochowany 6 sierpnia 2015 na cmentarzu parafialnym w Zakopanem przy ul. Nowotarskiej^[4].

Główne dzieła

Współpraca – Aleksander Franta i Jerzy Gottfried

• Dom Kultury huty „Zgoda” w Świętochłowicach, 1954–1955
• gmach Okręgowej Rady Związków Zawodowych w Katowicach, 1950–1954
• Teatr Ziemi Rybnickiej (obecnie Rybnickie Centrum Kultury) w Rybniku, 1958–1964
• Dom wczasowy transportowców w Bielsku-Białej Mikuszowicach, 1955–1958

Współpraca – Aleksander Franta

• Osiedle Tysiąclecia w Katowicach, 1958–1979 (z Marianem Dziewońskim i Tadeuszem Szewczykiem)
• Dzielnica Leczniczo-Rehabilitacyjna na Zawodziu w Ustroniu, 1967–1978 (z Tadeuszem Szewczykiem)
• Osiedle Gwiazdy w Katowicach, 1967–1979 (z Tadeuszem Szewczykiem)
• Pawilon pracowni PPBO w Katowicach, 1960
• Dom wczasowy Związku Nauczycielstwa Polskiego w Ustroniu, 1960–1963
• Urząd Stanu Cywilnego – Pawilon Ślubów w Chorzowie, 1963
• Sanatorium Górnik w Szczawnicy, 1959
• Ośrodek wypoczynkowy górnictwa miedzi (obecnie Hotel Malachit) w Świeradowie-Zdroju, 1977–1989
• Kościół pw. Podwyższenia Krzyża św. i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Katowicach, 1977–1991 (z Lidią Baron)
• Katedra Matki Bożej Królowej Apostołów w Częstochowie^[5]

Galeria

Realizacje katowickie

• 
  H. Buszko, A. Franta i T. Szewczyk: Osiedle Roździeńskiego, Katowice, wieżowce mieszkalne – „gwiazdowce”.
• 
  Osiedle Roździeńskiego, zwane też Osiedlem Gwiazdy
• 
  Osiedle Tysiąclecia, Katowice, jeden z pięciu 28-kondygnacyjnych wieżowców mieszkalnych zwanych „kukurydzami”.
• 
  Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych.

Dzielnica leczniczo-rehabilitacyjna – Ustroń Zawodzie

• 
  Sanatorium i szpital uzdrowiskowy Równica.
• 
  Sanatorium i szpital uzdrowiskowy Równica, elewacja boczna.
• 
  Sanatorium i szpital uzdrowiskowy Równica, wnętrze.
• 
  Jeden z 17 domów wczasowych – „piramid”.
• 
  Dom zdrojowy.

Odznaczenia i nagrody

• Złoty Krzyż Zasługi (1956)
• Brązowa Odznaka SARP
• Srebrna Odznaka SARP
• Złota Odznaka SARP (1964)
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1966)
• Srebrna odznaka Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego (1963)
• Odznaka Honorowa Politechniki Krakowskiej (1966)
• Złota odznaka Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego (1968)
• Odznaka 100 Lat Sportu Polskiego (1968)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1969)
• Odznaka Honorowa „Harcerskiej Służbie Ziemi Śląskiej” (1969)
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• Honorowa Złota Odznaka NOT (1972)
• Odznaka „Zasłużony Pracownik Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska” (1974)
• Medal Honorowy Członka Instytutu AIA (1974)
• Medal Honorowy Instytutu Architektów Meksyku (1974)
• Honorowa Nagroda SARP (1975)
• Odznaka Honorowa Miasta Poznania (1975)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
• Złota odznaka honorowa „Za zasługi dla gospodarki przestrzennej i gospodarki komunalnej” (1986)
• Medal Honorowy Związku Architektów Rosji (2001)
• Medal im. Profesora Zygmunta Majerskiego (2010)
• Nagroda im. Karola Miarki (2012)^[6]

Upamiętnienie

Henryk Buszko został upamiętniony w sali ludzi kultury w Panteonie Górnośląskim w Katowicach^[7].

Zobacz też

• Architektura Katowic