Henryk Nusbaum

Henryk Nusbaum (Nussbaum) (ur. 22 kwietnia 1849 w Warszawie, zm. 19 lutego 1937 tamże) – polski neurolog, fizjolog, filozof medycyny i publicysta.

Henryk Nusbaum

Data i miejsce urodzenia	22 kwietnia 1849 Warszawa
Data i miejsce śmierci	19 lutego 1937 Warszawa
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski w Warszawie (kw. 230–I–1)
Zawód, zajęcie	neurolog, fizjolog i filozof medycyny, publicysta
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Rodzice	Hilary Nussbaum i Ewa z domu Tenenbaum
Małżeństwo	Maria z Mayznerów
Dzieci	Czesław Nusbaum, Jan, Bolesław, Jadwiga, Halina, Wanda
Krewni i powinowaci	Józef Nusbaum-Hilarowicz brat, Rozalia Nusbaum-Hilarowicz bratowa, Henryk Hilarowicz i Tadeusz Hilarowicz bratankowie
Odznaczenia

Grób Henryka Nussbauma na warszawskim cmentarzu Powązkowskim

Życiorys

Ukończył III Gimnazjum w Warszawie w 1867, następnie studiował na Wydziale Lekarskim Szkoły Głównej Warszawskiej, potem przekształconej w Cesarski Uniwersytet Warszawski. W 1872 uzyskał stopień lekarza. Dalsze studia odbył na Uniwersytecie w Dorpacie, tam w 1875 otrzymał cum eximia laude tytuł doktora medycyny. Był członkiem Konwentu Polonia^[1].

W następnym roku odbył „podróż naukową” po miastach europejskich, słuchał wtedy wykładów Theodora Meynerta i Moriza Bededikta w Wiedniu, Alfreda Vulpiana i Jana-Martina Charcota w Paryżu oraz Marcelego Nenckiego w Bernie.

Po powrocie podjął pracę w Zakładzie Fizjologii Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanym przez Feliksa Nawrockiego i od 1879 do 1882 był prosektorem.

W 1882 decyzją Senatu tej uczelni został mianowany docentem fizjologii, jednakże mianowanie nie zostało zatwierdzone przez władze carskie.

Członek Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej w 1908^[2].

W 1920 w uznaniu dla dotychczasowego dorobku naukowego Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego przyznał mu tytuł docenta w dziedzinie filozofii i logiki medycyny, a w 1923 profesora honorowego.

2 maja 1922 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[3] „za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu pracy obywatelskiej i nauki”^[4].

Przez ponad pół wieku praktykował prywatnie jako lekarz chorób układu nerwowego i interny. Jego najbardziej znaną pacjentką i jednocześnie przyjaciółką rodziny była Eliza Orzeszkowa. W 1910 był jednym z założycieli Żydowskiego Domu Starców w Warszawie^[5].

W swoich pracach naukowych zajmował się także filozofią medycyny i należał do szkoły „średniej” w obrębie polskiej szkoły filozofii medycyny^[6].

Redaktor i wydawca miesięcznika społeczno-literackiego „Rozwaga”.

Życie prywatne

Był synem drobnego przemysłowca, pochodzenia żydowskiego^[7], Hilarego Nusbauma i Ewy z domu Tenenbaum. Jego bratem był Józef Nusbaum-Hilarowicz, polski zoolog. Jego bratankami byli Henryk Hilarowicz i Tadeusz Hilarowicz.

Żonaty z Marią z domu Mayzner miał dzieci: Jana (1881-1927), Jadwigę (po mężu Halanderska), Czesława (1887-1965), Halinę i Wandę^[8].

Zmarł 19 lutego 1937^[9]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 230–I–1)^[10].

Przynależność do organizacji naukowych

• Towarzystwo Higieniczne (członek zarządu)
• Towarzystwo Lekarskie Warszawskie (członek)
• Towarzystwo Naukowe Warszawskie
• Stowarzyszenie Lekarzy Polskich (prezes)

Najważniejsze prace naukowe

• O nerwach przyspieszających ruch serca. Przyczynek do anatomii i fizjologii nerwów serca i do działalności fizjologicznej kurary (1875)
• O metodzie rozpoznawania chorób (1877)
• O unerwieniu wyżymacza pęcherza moczowego
• O fizjologicznym działaniu niektórych trucizn na śliniankę żuchwową
• Odczyty i szkice, t. I (1908)^[11], t. II (1909)^[12]
• Pisma z dziedziny nauk lekarskich (1913)^[13]
• Filozofja medycyny (1926)^[14]
• Zarys etyki lekarskiej (1932)