Heptafluoropropan

Heptafluoropropan, apafluran – organiczny związek chemiczny, fluoropochodna propanu, stosowany środek gaśniczy używany w systemach elektromagnetycznych (np. w stałych urządzeniach gaśniczych), oznaczany kodem HFC-227ea. Magazynowany w postaci skroplonej, uwalniany jako bezbarwny, nieprzewodzący prądu elektrycznego gaz o lekkim eterycznym zapachu^[1].

Heptafluoropropan

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 1,1,1,2,3,3,3-heptafluoropropan Inne nazwy i oznaczenia HFC-227ea, R-227ea
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C3HF7
Inne wzory	CF3CHFCF3
Masa molowa	170,03 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz, bezwonny lub o lekki eterycznym zapachu[1]
Identyfikacja
Numer CAS	431-89-0
PubChem	67940
SMILES C(C(F)(F)F)(C(F)(F)F)F
InChI InChI=1S/C3HF7/c4-1(2(5,6)7)3(8,9)10/h1H InChIKey YFMFNYKEUDLDTL-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,0079184 g/cm³ (0 °C, 1013 hPa)[1]; gaz 0,0073525 g/cm³ (15 °C, 1000 hPa)[1]; gaz 1,538 g/cm³ (w punkcie wrzenia)[1]; ciecz Temperatura topnienia −131 °C[1] Temperatura wrzenia −17,3 °C[1] Punkt potrójny −131,2 °C[1] Punkt krytyczny 100,0 °C[1]; 2,95 MPa[1]; 0,592 g/cm³[1] logP 2,11[1] Prężność pary 399,3 kPa (20 °C)[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[1] Uwaga Zwroty H H280 Zwroty P P403 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[2] 0 1 1   Temperatura samozapłonu 532 °C[1] Numer RTECS TZ3885000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Bezpieczeństwo

HFC-227ea został przetestowany i uznany za bezpieczny do użycia w miejscach zamieszkanych, jeżeli jest używany zgodnie ze specyfikacjami ISO 14520:2000, standardem NFPA 2001 oraz wytycznymi US EPA. Badania pokazały, że wystawienie na działanie HFC-227 jest bezpieczne^{[potrzebny przypis]} – środek skutecznie gasi ogień w mniejszym stężeniu, niższym od wartości NOAEL i LOAEL. HFC-227ea został dopuszczony do użycia w stężeniu do 9% (NOAEL) objętościowo w miejscach, gdzie przebywają ludzie, bez ustalonego czasu ewakuacji – lub do 10,5% (LOAEL) z ustalonym czasem ewakuacji.

Wydajność gaśnicza

Mechanizm gaśniczy HFC-227ea jest aktywny. Jego głównym działaniem jest fizyczne chłodzenie ognia w takim stopniu, że proces spalania nie może się sam podtrzymywać. HFC-227ea jest wydajnym przewodnikiem ciepła i należy do tej samej klasy środków, co substancje używane w przemyśle chłodniczym.

Właściwości

• ciepło właściwe:
  • 1,184 kJ/(kg×K) w 25 °C (ciecz)
  • 0,808 kJ/(kg×K) w 25 °C/1 atm (gaz)
• ciepło parowania: 132,6 kJ/(kg×K) (w temperaturze wrzenia)
• przewodność cieplna: 0,069 W/(m×K) w 25 °C (ciecz)
• szacowany czas życia w atmosferze: 31 do 42 lat

Toksyczność

Po wykonaniu ponad siedemdziesięciu badań toksyczności, HFC-227ea został dopuszczony do użytku przez instytucje i agencje na całym świecie. Wskaźnik toksyczności LC50 dla HFC-227ea wynosi powyżej 80% (szczur, 4h), natomiast większość systemów HFC-227ea jest projektowanych dla stężeń 10,5% lub mniej. HFC-227ea rozkłada się z wytworzeniem HCl i HF w bardzo wysokich temperaturach. Powstawanie tych związków jest minimalizowane dzięki użyciu szybkich systemów wykrywania i sterowania oraz odpowiedniemu projektowaniu systemu rur szybko doprowadzających środek^{[potrzebny przypis]}.

Zalety HFC-227ea jako środka gaśniczego

• zajmuje niewielką powierzchnię składowania, do 7 razy mniej niż gazy obojętne
• niska toksyczność
• szybkość działania: 10 sekund do uzyskania stężenia wystarczającego do ugaszenia ognia
• bezpieczny dla środowiska: tzw. zerowy potencjał niszczenia warstwy ozonowej
• może być stosowany do gaszenia pożarów sprzętu elektrycznego pod napięciem
• nie powoduje powstawania tzw. szoku termicznego dla elektroniki
• nie powoduje powstawania osadów i zabrudzeń po zastosowaniu

Producenci i nazwy handlowe

• Dupont – FE-227 FM-200
• Solvay Fluor – Solkaflam 227
• Shanghai Waysmos – MH-227
• Safety Hi-Tech – NAF S 227