Wilgotnica ozdobna

Wilgotnica ozdobna (Hygrocybe aurantiosplendens R. Haller Aar.) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)^[1].

Wilgotnica ozdobna

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	wodnichowate
Rodzaj	wilgotnica
Gatunek	wilgotnica ozdobna
Nazwa systematyczna
Hygrocybe aurantiosplendens R. Haller Aar. Schweiz. Z. Pilzk. 32: 86-89 (1954)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrocybe, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy naukowe^[2]:

• Godfrinia aurantiosplendens (R. Haller Aar.) Herink 1958
• Hygrocybe aurantiosplendens R. Haller Aar. 1954 f. aurantiosplendens
• Hygrocybe aurantiosplendens f. luteosplendens Bon 1979
• Hygrophorus aurantiosplendens (R. Haller Aar.) P.D. Orton 1960

Nazwę polską podała Barbara Gumińska w 1997 r.^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica od 2 do 8 cm. Kształt początkowo kulistosklepiony, później szeroko rozpostarty z dzwonkowatym lub wypukłym szczytem, nigdy jednak nie jest on ostro zakończony. Powierzchnia gładka, błyszcząca, lepka. Brzeg nieznacznie prążkowany, ale tylko u wilgotnych okazów. Młode okazy mają szkarłatnoczerwoną barwę, szybko jednak blakną i stają się pomarańczowożółte lub złocistożółte, a w niektórych miejscach ochrowożółte^[4].

Blaszki

Szerokie, dość gęste, średniogrube, wolne lub wąsko przyrośnięte. Mają różną długość, nierówne brzegi, u starszych okazów czasami przy trzonie zrastają się zmarszczkami. Barwa cytrynowo- lub złotożółta, na brzegu jaśniejsza^[4].

Trzon

Wysokość 3–9 cm, grubość 0,6–1,5 cm, kształt cylindryczny, czasami spłaszczony i nieregularnie powyginany. Wewnątrz pusty. Jest dość głęboko wrośnięty w podłoże. Powierzchnia u młodych okazów wilgotna, ale nie lepka, u starszych sucha. Barwa od cytrynowożółtej do ochrowożółtej, czasami z pomarańczowym odcieniem^[4]. U podstawy białawy. Początkowo jest nagi, z wiekiem staje się włókienkowaty^[5].

Miąższ

Miąższ – cytrynowożółty, tylko pod skórką kapelusza czerwonopomarańczowy, kruchy, cienki. Nie zmienia barwy po uciśnięciu. Smak i zapach łagodny^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki nieamyloidalne, gładkie, elipsoidalne, niektóre lekko przewężone w połowie. Mają rozmiar 8–10 × 6–7 μm. W KOH są bezbarwne. Podstawki 4-zarodnikowe, o długości do około 60 μm. W hymenium brak cystyd, Trama równoległa lub niemal równoległa^[5].

Występowanie i siedlisko

Wilgotnica ozdobna notowana jest w wielu krajach Europy i w dwóch tylko miejscach w USA^[6]. W polskim piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano jej występowanie tylko na 3 stanowiskach w Tatrzańskim i Pienińskim Parku Narodowym^[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E– gatunek wymierający^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w wielu krajach Europy^[3].

Od 2014 r. w Polsce jest objęta ochroną częściową grzybów, wcześniej podlegała ochronie ścisłej^[8].

Rośnie wśród traw i mchów. W górach Polski sięga do wysokości 1800 m n.p.m.^[3]

Gatunki podobne

W Polsce występuje wiele gatunków wilgotnic o czerwonej barwie^[4]. Najbardziej podobna jest wilgotnica ostrostożkowata (Hygrocybe acutoconica). Odróżnia się stożkowym i zdecydowanie bardziej suchym kapeluszem oraz większymi zarodnikami (ich długość z reguły przekracza 10 μm)^[5]. Podobna jest także wilgotnica czerniejąca (Hygrocybe conica), ale jej miąższ czernieje po uszkodzeniu^[4].