Hymenoscyphus albidus

Hymenoscyphus albidus (Gillet) W. Phillips – gatunek grzybów z rodziny tocznikowatych (Helotiaceae)^[1].

Hymenoscyphus albidus

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	patyczniaki
Rząd	tocznikowce
Rodzina	tocznikowate
Rodzaj	pucharek
Gatunek	Hymenoscyophus albidus
Nazwa systematyczna
Hymenoscyphus albidus (Gillet) W. Phillips Man. Brit. Discomyc. (London): 138 (1887)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hymenoscyphus, Helotiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1881 r. Claude-Casimir Gillet nadając mu nazwę Phialea albida. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1887 r. William Phillips^[1].

Ma 13 synonimów. Niektóre z nich:

• Helotium robergei Dennis 1956
• Lambertella albida (Gillet) Korf 1982
• Lanzia albida (Gillet) S.E. Carp. 1981^[2].

Morfologia

Owocniki

Typu apotecjum, powstające w obrębie czarnych plam na porażonych ogonkach liściowych roślin, w górnej części mezofilu i zniszczonej skórki. Powstają w rozproszeniu lub po 2–4 i w trakcie dojrzewania przebijają się ponad skórkę. Mają średnicę do 2 mm, kształt płytkiego kielicha na krótkim trzonku, z brzegiem nieco wystającym ponad powierzchnię hymenium. Górna powierzchnia w stanie świeżym o barwie od białej do kości słoniowej lub jasnokremowej, po wyschnięciu płowożółta lub blado żółtobrązowa, dolna powierzchnia gładka lub delikatnie puszysta. Trzon o długości do około 2 mm długości i średnicy 500–750 µm, nieco powiększony i poczerniały u podstawy z powodu częściowego pokrycia przez tkankę naskórka żywiciela^[3].

Cechy mikroskopowe

Ściana złożona ze strzępek o średnicy 4–6 µm, ułożonych prawie równolegle do powierzchni, czasem wystających w postaci krótkich, tępych włosków o długości 10–15 i średnicy 2 µm. Trzon złożony z gęsto upakowanych równoległych strzępek o średnicy 3–4 µm. Parafizy obfite, proste, nierozgałęzione, o średnicy 3–4 µm, z nieco powiększonymi wierzchołkami, zwykle 3-przegrodowe, nie zanurzone w żelu. Worki 60–90(–95) x 7,3–9,8 µm, cylindryczne do cylindryczno-maczugowatych, bez pastorałek, cienkościenne, z krótką szypułką, tępym wierzchołkiem z małym pierścieniem wierzchołkowym, 8-zarodnikowe, amyloidalne. Askospory ułożone ukośnie w jednym szeregu (13,1–)14–17(–18,5), cylindryczne do cylindryczno-elipsoidalnych, z wierzchołkami często z niewielkim ekscentrycznym przedłużeniem, nieco nierównobocznm, przy podstawie lekko zwężające się, dość cienkościenne, bezprzegrodowe, czasem bladobrązowe, bez galaretowatej otoczki, w stanie świeżym z ziarnistą zawartością^[3].

Występowanie i siedlisko

Podano stanowiska Hymenoscyphus albidus w wielu krajach Europy, w Japonii i w jednym miejscu przy zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej^[4]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła kilka stanowisk^[5]. Nowe stanowiska podano także w latach następnych^[6].

Grzyb saprotroficzny i słaby pasożyt. Występuje na ogonkach opadłych liści jesionu (Fraxinus)^[5]. Często występuje z Hymenoscyphus fraxineus, który jest groźnym patogenem jesionów. H. albidus pojawia się w sezonie wegetacyjnym około 1–2 miesiące później od niego, może wywoływać nekrozę liści jesionu, ale ze względu na niską presję infekcyjną najpierw zachodzi ona w tkankach już osłabionych jesiennym starzeniem^[7].