III liga polska w piłce nożnej (1976/1977)

III liga polska w piłce nożnej (1976/1977) – 14. edycja rozgrywek trzeciego poziomu ligowego piłki nożnej mężczyzn w Polsce. Liczbę grup zmniejszono z 23 do 8 i tylko 106 z 326 zespołów zachowało miejsce na trzecim poziomie rozgrywek. Dodatkowo w lidze zagrało 6 spadkowiczów z II ligi z poprzedniego sezonu.

Poziomy rozgrywkowe w sezonie 1976/77
Rozgrywki	P	Nazwa
Centralne	I	I Liga
	II	II Liga (2 grupy)
	III	III Liga (8 grup)
Wojewódzkie (49 okręgów)	IV	Liga okręgowa
	V	A klasa
	VI	B klasa
	VII	C klasa

III liga 1976/1977

1975/1976 Okr. 1977/1978
Szczegóły
Państwo	Polska
Organizator	8 Okręgowych ZPN
Poziom ligowy	Trzeci
Edycja	14
Liczba zespołów	112 w 8 grupach
Liczba meczów	1458
Liczba bramek	3462

Reforma

Po wprowadzeniu reformy administracyjnej w 1975 roku postanowiono reaktywować III ligę. Według regulaminu rozgrywek w sezonie 1976/77 każde nowe województwo miało mieć swojego reprezentanta na tym poziomie rozgrywek^[1]. Dodatkowo drużyny rezerwowe zostały przez jeden rok pozbawione prawa gry w III lidze.
Początkowo w lidze miało zagrać 114 drużyn (w 7 grupach 14 zespołowych i jednej grupie 16 zespołowej), ale ostatecznie PZPN zadecydował, że wszystkie grupy będą liczyć po 14 drużyn. Jednakże na ostateczny skład ligi miały wpływ afery barażowe z poprzedniego sezonu.

Afery barażowe

• Zagłębie Konin (które jako zwycięzca jednej z grup barażowych uzyskał awans do II ligi) został oskarżony o przekupienie graczy RKS Błonie. Oba zespoły przed rozpoczęciem sezonu zostały karnie zdegradowane do klasy okręgowej (IV poziom rozgrywek)^[2]. W wyniku postępowania dyscyplinarnego okazało się, że Zagłębie przekupiło również piłkarzy Stilonu Gorzów Wielkopolski. Zespół Stilonu (który zdążył rozegrać 5 kolejek w III lidze) został karnie przesunięty do klasy okręgowej^[3], a w grupie VII grało tylko 13 zespołów.
  W wyniku tzw. „afery konińskiej” awans do II ligi uzyskała Concordia Piotrków Trybunalski^[4], a jej miejsce w III lidze zostało zajęte przez Włókniarza Łódź, natomiast zespół RKS Błonie został zastąpiony przez Marymont Warszawa.
• Kolejną aferą, która wpłynęła na kształt ligi była dyskwalifikacja Stali Brzeg, w której w czasie baraży o awans do II ligi występował nieuprawniony zawodnik. Spowodowało to, że z awans do II ligi uzyskała Unia Tarnów.
  Stal Brzeg pozostała więc na III poziomie rozgrywek i została dokooptowana do grupy VI (która ostatecznie liczyła 15 zespołów), natomiast Unia Tarnów została zastąpiona w grupie IV przez Borek Kraków.

Nowe zespoły

(s) Spadkowicze z II ligi
AKS Niwka Sosnowiec, Korona Kielce, Zagłębie Lubin, Stal Stocznia Szczecin, Polonia Warszawa, Dąb Dębno
(b) Beniaminki z lig okręgowych
I-VIII gr.: Wszystkie pozostałe zespoły awansowały z lig okręgowych i występują jako beniaminki

Grupa I

W grupie grały zespoły z 6 województw: bydgoskiego, elbląskiego, gdańskiego, koszalińskiego, słupskiego i toruńskiego.

Lp.	Drużyna	M	Z	R	P	Bramki		Różn.	Pkt.	Uwagi
1	Budowlani Bydgoszcz	26	19	4	3	46	15	+31	42	Awans do II ligi
2	Czarni Słupsk	26	16	5	5	41	32	+9	37
3	Chemik Bydgoszcz	26	15	6	5	42	19	+23	36
4	MRKS Gdańsk	26	15	5	6	53	29	+24	35
5	Wda Świecie	26	11	6	9	33	26	+7	28
6	Pomowiec Gronowo Elbląskie	26	10	6	10	31	21	+10	26
7	Goplania Inowrocław	26	11	4	11	38	40	-2	26
8	Wisła Tczew	26	10	4	12	35	29	+6	24
9	Gryf Słupsk	26	9	6	11	31	35	-4	24
10	Wielim Szczecinek	26	9	5	12	27	37	-10	23
11	Włókniarz Starogard Gdański	26	9	4	13	23	42	-19	22	Spadek do lig okręgowych
12	Stomil Grudziądz	26	7	5	14	33	42	-9	19
13	Darzbór Szczecinek	26	3	5	18	23	56	-33	11
14	Kotwica Kołobrzeg	26	4	3	19	21	54	-33	11
Tabela[5]		364	148	68	148	477	477		364

• Victoria Sianów przed rozpoczęciem sezonu zrezygnowała z gry w III lidze, a jej miejsce początkowo miał zająć Piast Człuchów^[6], ale ostatecznie w lidze wystąpiła Kotwica Kołobrzeg
• Ruch Grudziądz zmienił nazwę na Stomil Grudziądz

Grupa II

W grupie grały zespoły z 7 województw: białostockiego, ciechanowskiego, łomżyńskiego, olsztyńskiego, ostrołęckiego, suwalskiego i warszawskiego.

Lp.	Drużyna	M	Z	R	P	Bramki		Różn.	Pkt.	Uwagi
1	Polonia Warszawa(s)	26	18	4	4	51	21	+30	40	Awans do II ligi
2	Hutnik Warszawa	26	18	3	5	52	15	+37	39
3	Stomil Olsztyn	26	14	8	4	44	14	+30	36
4	Wigry Suwałki	26	13	10	3	34	25	+9	36
5	Gwardia Szczytno	26	14	5	7	48	26	+22	33
6	AZS-AWF Warszawa	26	11	8	7	44	25	+19	30
7	Farmacja Tarchomin (Warszawa)	26	13	2	11	32	33	-1	28
8	Włókniarz Białystok	26	9	8	9	27	25	+2	26
9	Mazur Ełk	26	9	4	13	31	35	-4	22
10	Narew Ostrołęka	26	8	4	14	34	39	-5	20
11	Marymont Warszawa	26	8	4	14	35	44	-9	20	Spadek do lig okręgowych
12	Śniardwy Orzysz	26	6	1	19	20	60	-40	13
13	Błękitni Raciąż	26	3	5	18	24	63	-39	11
14	Warmia Grajewo	26	3	4	19	15	66	-51	10
Tabela[7]		364	147	70	147	491	491		364

• Marymont Warszawa zastąpił karnie zdegradowany (w wyniku afery konińskiej) RKS Błonie
• MZKS Ostrołęka w trakcie sezonu zmienił nazwę na Narew Ostrołęka

Grupa III

W grupie grały zespoły z 8 województw: bialskopodlaskiego, chełmskiego, kieleckiego, lubelskiego, radomskiego, siedleckiego, tarnobrzeskiego i zamojskiego.

Lp.	Drużyna	M	Z	R	P	Bramki		Różn.	Pkt.	Uwagi
1	Radomiak Radom	26	15	7	4	37	19	+18	37	Awans do II ligi
2	Lublinianka Lublin	26	15	6	5	42	15	+27	36
3	AZS AWF Biała Podlaska	26	8	14	4	25	21	+4	30
4	Granat Skarżysko-Kamienna	26	11	7	8	33	27	+6	29
5	Stal Nowa Dęba	26	9	10	7	24	16	+8	28
6	Korona Kielce(s)	26	12	3	11	37	33	+4	27
7	Chełmianka Chełm	26	9	8	9	33	41	-8	26
8	Broń Radom	26	7	11	8	20	24	-4	25
9	Błękitni Kielce	26	7	10	9	18	23	-5	24
10	Stal Poniatowa	26	6	10	10	25	30	-5	22
11	Start–Pogoń Siedlce	26	9	3	14	26	30	-4	21	Spadek do lig okręgowych
12	Tomasovia Tomaszów Lubelski	26	5	11	10	24	35	-11	21
13	Stal Kraśnik	26	9	3	14	30	41	-11	21
14	Czarni Radom	26	4	9	13	18	37	-19	17
Tabela[8]		364	126	112	126	392	392		364

• RAKS Biała Podlaska w trakcie sezonu zmienił nazwę na AZS AWF Biała Podlaska

Grupa IV

W grupie grały zespoły z 6 województw: krakowskiego, krośnieńskiego, nowosądeckiego, przemyskiego, rzeszowskiego i tarnowskiego.

Lp.	Drużyna	M	Z	R	P	Bramki		Różn.	Pkt.	Uwagi
1	Resovia	26	16	6	4	45	18	+27	38	Awans do II ligi
2	Cracovia	26	15	6	5	38	11	+27	36
3	Karpaty Krosno	26	11	8	7	18	13	+5	30
4	Garbarnia Kraków	26	10	8	8	25	19	+6	28
5	Polna Przemyśl	26	8	12	6	37	29	+8	28
6	Sandecja Nowy Sącz	26	9	9	8	22	22	0	27
7	MZKS Jasło	26	11	5	10	35	30	+5	27
8	Glinik Gorlice	26	11	4	11	28	23	+5	26
9	Chemik Pustków	26	6	12	8	15	28	-13	24
10	Tarnovia Tarnów	26	8	8	10	21	29	-8	24
11	Metal Tarnów	26	9	5	12	26	34	-8	23	Spadek do lig okręgowych
12	Prokocim Kraków	26	7	8	11	27	33	-6	22
13	Stal Sanok	26	7	6	13	16	28	-12	20
14	Borek Kraków	26	3	5	18	20	56	-36	11
Tabela[9]		364	131	102	131	373	373		364

• Borek Kraków zastąpił Unię Tarnów, która uzyskała awans do II ligi (po dyskwalifikacji Stali Brzeg)

Grupa V

W grupie grały zespoły z 3 województw: bielskiego, częstochowskiego i katowickiego.

Lp.	Drużyna	M	Z	R	P	Bramki		Różn.	Pkt.	Uwagi
1	Odra Wodzisław Śląski	26	19	4	3	51	22	+29	42	Awans do II ligi
2	Raków Częstochowa	26	16	5	5	39	20	+19	37
3	CKS Czeladź	26	12	6	8	34	28	+6	30
4	Górnik Knurów	26	10	10	6	36	24	+12	30
5	AKS Górnik Niwka(Sosnowiec)(s)	26	11	7	8	32	29	+3	29
6	Unia Racibórz	26	9	10	7	27	25	+2	28	do grupy VI
7	GKS Jastrzębie (Jastrzębie-Zdrój)	26	9	10	7	27	23	+4	28
8	GKS Jaworzno	26	10	7	9	36	21	+15	27
9	Górnik Wojkowice (Będzin)	26	9	9	8	38	28	+10	27
10	AKS Chorzów	26	8	11	7	26	21	+5	27
11	Stal Racibórz	26	7	9	10	26	33	-7	23	Spadek do lig okręgowych
12	Unia Oświęcim	26	6	6	14	18	44	-26	18
13	Bolesław Bukowno	26	2	6	18	16	51	-35	10
14	Chorzowianka Chorzów	26	3	2	21	18	55	-37	8
Tabela[10]		364	131	102	131	424	424		364

• Początkowo grupa miała liczyć 16 drużyn, ale ostatecznie Rafamet Kuźnia Raciborska i Sarmacja Będzin zagrały w klasie okręgowej^[6]
• AKS Niwka zmienił nazwę na AKS Górnik Niwka
• W lutym 1977 roku Wojkowice włączono do Będzina

Grupa VI

W grupie grały zespoły z 6 województw: jeleniogórskiego, legnickiego, opolskiego, wałbrzyskiego, wrocławskiego i zielonogórskiego.

Lp.	Drużyna	M	Z	R	P	Bramki		Różn.	Pkt.	Uwagi
1	Chemik Kędzierzyn-Koźle	28	12	13	3	40	19	+21	37	Awans do II ligi
2	MZKS Jelenia Góra	28	14	7	7	33	26	+7	35
3	Zastal Zielona Góra	28	12	10	6	33	23	+10	34	do grupy VII
4	Lechia Piechowice	28	13	6	9	39	32	+7	32
5	Zagłębie Lubin(s)	28	10	11	7	34	31	+3	31
6	Metal Kluczbork	28	13	5	10	33	24	+9	31
7	Chrobry Głogów	28	11	9	8	38	27	+11	31
8	Stal Brzeg	28	11	8	9	40	31	+9	30
9	Odra Wrocław	28	10	10	8	32	27	+5	30
10	Bielawianka Bielawa	28	12	5	11	40	37	+3	29
11	Pafawag Wrocław	28	9	11	8	33	24	+9	29	Spadek do lig okręgowych
12	Piast Nowa Ruda	28	10	7	11	33	32	+1	27
13	Dozamet Nowa Sól	28	8	6	14	29	45	-16	22
14	Promień Żary	28	5	9	14	16	37	-21	19
15	KKS Kluczbork	28	1	1	26	20	78	-58	3
Tabela[11]		420	151	118	151	493	493		420

• Stal Brzeg została dokooptowana po rozpoczęciu rozgrywek (po tym jak w wyniku dyskwalifikacji straciła miejsce w II lidze)

Grupa VII

W grupie grały zespoły z 5 województw: gorzowskiego, leszczyńskiego, pilskiego, poznańskiego, i szczecińskiego.

Lp.	Drużyna	M	Z	R	P	Bramki		Różn.	Pkt.	Uwagi
1	Warta Poznań	24	17	3	4	37	15	+22	37	Awans do II ligi
2	Stal Stocznia Szczecin(s)	24	16	4	4	45	7	+38	36
3	Stoczniowiec Barlinek	24	13	5	6	29	23	+6	31
4	Sparta Szamotuły	24	10	7	7	28	26	+2	27
5	Grunwald Poznań	24	9	8	7	33	29	+4	26
6	Mieszko Gniezno	24	8	8	8	28	27	+1	24
7	Świt Skolwin (Szczecin)	24	9	4	11	30	38	-8	22
8	Polonia Poznań	24	8	5	11	23	26	-3	21
9	Flota Świnoujście	24	6	7	11	29	34	-5	19
10	Polonia Leszno	24	7	5	12	28	35	-7	19	do grupy VI
11	Grunwald Choszczno	24	7	4	13	27	45	-18	18	Spadek do lig okręgowych
12	Dąb Dębno(s)	24	6	5	13	23	34	-11	17
13	Noteć Czarnków	24	5	5	14	18	39	-21	15
Tabela[12]		312	121	70	121	378	378		312

• Stilon Gorzów Wielkopolski po rozegraniu 5 kolejek został karnie (w wyniku afery konińskiej) przesunięty do klasy okręgowej, a jego wyniki w III lidze zostały anulowane.

Grupa VIII

W grupie grały zespoły z 8 województw: kaliskiego, konińskiego, łódzkiego, piotrkowskiego, płockiego, sieradzkiego, skierniewickiego i włocławskiego.

Lp.	Drużyna	M	Z	R	P	Bramki		Różn.	Pkt.	Uwagi
1	Start Łódź	26	19	6	1	58	19	+39	44	Awans do II ligi
2	Ostrovia Ostrów Wielkopolski	26	13	9	4	36	18	+18	35
3	Boruta Zgierz	26	12	8	6	45	30	+15	32
4	Orzeł-WAM Łódź	26	12	7	7	42	22	+20	31
5	Wisła Płock	26	11	8	7	28	23	+5	30
6	Włókniarz Pabianice	26	10	8	8	35	23	+12	28
7	Pogoń Zduńska Wola	26	10	7	9	35	23	+12	27
8	Victoria Jarocin	26	10	7	9	19	25	-6	27
9	Włókniarz Łódź	26	10	6	10	40	30	+10	26
10	Piotrcovia Piotrków Trybunalski	26	9	7	10	25	24	+1	25
11	Żyrardowianka Żyrardów	26	10	3	13	31	39	-8	23	Spadek do lig okręgowych
12	Stal Ostrów Wielkopolski	26	5	7	14	18	37	-19	17
13	Lech Rypin	26	3	7	16	13	46	-33	13
14	Tur Turek	26	1	4	21	9	75	-66	6
Tabela[13]		364	135	94	135	434	434		364

• Włókniarz Łódź zastąpił Concordię Piotrków Trybunalski (która w wyniku afery konińskiej uzyskała awans do II ligi)