Ilja Kowalczuk

Ilja Walerjewicz Kowalczuk, ros. Илья Валерьевич Ковальчук (ur. 15 kwietnia 1983 w Kalininie) – rosyjski hokeista, reprezentant Rosji, pięciokrotny olimpijczyk.

Ilja Kowalczuk

Илья Ковальчук

Ilja Kowalczuk w 2017
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1983 Kalinin
Obywatelstwo	rosyjskie
Wzrost	188 cm
Pozycja	napastnik (prawoskrzydłowy)
Uchwyt	prawy
Draft	CHL 2000, numer: 10 (1 runda) Cape Breton Screaming Eagles
Draft	NHL 2001, numer: 1 (1 runda) Atlanta Thrashers
Dorobek medalowy
Igrzyska olimpijskie Reprezentacja  Rosja brąz Salt Lake City 2002 hokej na lodzie (turniej mężczyzn) Reprezentacja  Olimpijscy sportowcy z Rosji złoto Pjongczang 2018 hokej na lodzie (turniej mężczyzn)
Odznaczenia

Kariera klubowa

• Spartak Moskwa (1999-2001)
• Atlanta Thrashers (2001-2004)
• Ak Bars Kazań (2004-2005)
• Chimik Woskriesiensk (2005)
• Atlanta Thrashers (2005-2010)
• New Jersey Devils (2010-2013)
• SKA Sankt Petersburg (2012-2013, 2013-2018)
• Los Angeles Kings (2018-2019)
• Montreal Canadiens (2020)
• Washington Capitals (2020)
• Awangard Omsk (2020-2021)
• Spartak Moskwa (2023-2024)

Wychowanek Spartaka Moskwa. Został pierwszym Rosjaninem w historii wybranym z numerem 1 w drafcie NHL. Od 2010 zawodnik klubu NHL New Jersey Devils. W lipcu klub zawarł z nim 17-letnią umowę opiewającą na 102 mln dolarów^[1], jednak kilka dni później władze NHL umowę z uwagi na to, że jej wysokość omija tzw. czapkę płac ligi (salary cap)^[2]. Następnie zapis umowy został skorygowany i we wrześniu 2010 Kowalczuk podpisał kontrakt na 15 lat o wartości 100 mln dolarów^[3]. Od września 2012 do stycznia 2013 roku na okres lokautu w sezonie NHL (2012/2013) w klubie SKA Sankt Petersburg^[4] (został mianowany także kapitanem drużyny^[5]). W styczniu 2013 wystąpił w Meczu Gwiazd KHL i był w nim kapitanem drużyny Zachodu. W lipcu 2013 niespodziewanie oświadczył, że odchodzi z zespołu Devils i opuszcza ligę NHL powracając do Rosji^[6]. W amerykańskim klubie występował z numerem 17. Kilka dni później podpisał czteroletnią umowę ze SKA Sankt Petersburg^[7]. W rosyjskim zespole otrzymał numer 17^[8] (z takim samym gra w reprezentacji Rosji) i został mianowany kapitanem drużyny^[9]. Został wybrany do Meczu Gwiazd KHL 2014 z największą ilością głosów w plebiscycie i został kapitanem drużyny Zachodu^[10]. W czerwcu 2018 podpisał trzyletni kontrakt z Los Angeles Kings w NHL^[11][12]. Na początku stycznia 2020 przeszedł do kanadyjskiego klubu Montreal Canadiens^[13], a pod koniec lutego 2020 został zawodnikiem Washington Capitals^[14]. Pod koniec grudnia 2020 został zawodnikiem Awangarda Omsk, wiążąc się dwuletnim kontraktem^[15][16]. W swoim pierwszym meczu 30 grudnia 2020 zdobył gola na nowej drużyny^[17][18]. Z końcem kwietnia 2021 odszedł z klubu^[19].

Po przeszło dwóch sezonach bez gry i w wieku 40 lat na początku grudnia 2023 ogłoszono, że podpisał kontrakt z macierzystym klubem Spartak Moskwa, tym samym powracając do tegoż po ponad 22 latach^[20]. Ponowny debiut w drużynie zaliczył 24 grudnia 2023 zdobywając gola^[21][22]. Ostatni mecz rozegrał 30 marca 2024, a w marcu 2025 ogłosił zakończenie kariery zawodniczej^[23].

W trakcie kariery zyskał przydomki Kovy^[24], Kapitan Hak^[25].

Kariera reprezentacyjna

W barwach Rosji uczestniczył w turniejach na zimowych igrzyskach olimpijskich 2002, 2006, 2010, 2014, mistrzostw świata w 2003, 2004, 2005, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2013, 2015, 2019 oraz Pucharu Świata 2004. Został bohaterem kadry Rosji w finale Mistrzostw Świata 2008, kiedy w meczu z Kanadą zdobył dwie decydujące bramki. Najpierw – na pięć minut przed końcem regulaminowego czasu gry – wyrównał na 4:4, a w trzeciej minucie dogrywki zapewnił zwycięstwo 5:4 Rosjanom. W ramach ekipy olimpijskich sportowców z Rosji brał udział w turnieju zimowych igrzysk olimpijskich 2018.

Statystyki kariery

Sezon zasadniczy i play-off

				Sezon zasadniczy						Play-off
Sezon	Drużyna	Liga		M	G	A	Pkt	Min		M	G	A	Pkt	Min
1999–00	Spartak Moskwa	RUS-2		49	57	43	100	–		–	–	–	–
1999–00	Spartak-2 Moskwa	RUS-3		2	2	1	3	14		–	–	–	–	–
2000–01	Spartak Moskwa	RUS-2		40	55	38	101	12		14	4	18	38
2001–02	Atlanta Thrashers	NHL		65	29	22	51	28		–	–	–	–	–
2002–03	Atlanta Thrashers	NHL		81	38	29	67	57		–	–	–	–	–
2003–04	Atlanta Thrashers	NHL		81	41	46	87	63		–	–	–	–	–
2004–05	Ak Bars Kazań	RSL		53	19	23	42	72		4	0	1	1	0
2005–06	Atłant Mytiszczi	RSL		11	8	5	13	24		–	–	–	–	–
2005–06	Atlanta Thrashers	NHL		78	52	46	98	68		–	–	–	–	–
2006–07	Atlanta Thrashers	NHL		82	42	34	76	66		4	1	1	2	19
2007–08	Atlanta Thrashers	NHL		79	52	35	87	52		–	–	–	–	–
2008–09	Atlanta Thrashers	NHL		79	43	48	91	50		–	–	–	–	–
2009–10	Atlanta Thrashers	NHL		49	31	27	58	45		–	–	–	–	–
2009–10	New Jersey Devils	NHL		27	10	17	27	8		5	2	4	6	6
2010–11	New Jersey Devils	NHL		81	31	29	60	28		–	–	–	–	–
2011–12	New Jersey Devils	NHL		77	37	46	83	33		23	8	11	19	6
2012–13	SKA Sankt Petersburg	KHL		36	18	24	42	12		–	–	–	–	–
2012–13	New Jersey Devils	NHL		37	11	20	31	18		–	–	–	–	–
2013–14	SKA Sankt Petersburg	KHL		45	16	24	40	38		10	3	2	5	31
2014–15	SKA Sankt Petersburg	KHL		54	25	30	55	69		22	8	11	19	12
2015–16	SKA Sankt Petersburg	KHL		50	16	33	49	24		4	0	0	0	2
2016–17	SKA Sankt Petersburg	KHL		60	32	46	78	47		18	6	3	9	35
2017–18	SKA Sankt Petersburg	KHL		53	31	32	63	26		15	6	4	10	12
2018–19	Los Angeles Kings	NHL		–	–	–	–	–		–	–	–	–	–
NHL łącznie				816	417	399	816	516		32	11	16	27	31
KHL łącznie				298	138	189	327	216		69	23	20	43	92

Międzynarodowe

Rok	Turniej	Wynik	M	G	A	Pkt	Min
2000	MŚJ U-18		6	2	3	5	6
2001	MŚJ U-20	7	7	4	2	6	37
2001	MŚJ U-18		6	11	4	15	26
2002	IO		6	1	2	3	14
2003	PŚ	5	7	4	0	4	6
2004	PŚ	10	6	3	1	4	6
2004	PŚ	5	4	1	0	1	4
2005	PŚ		9	3	3	6	4
2006	IO	4	8	4	1	5	31
2007	PŚ		9	2	5	7	10
2008	PŚ		8	2	6	8	52
2009	PŚ		9	5	9	14	4
2010	IO	6	4	1	2	3	0
2010	PŚ		9	2	10	12	2
2011	PŚ	4	9	3	5	8	6
2013	PŚ	6	8	8	5	13	29
2014	IO	5	5	3	0	3	2
2015	MŚ		10	2	3	5	2
2018	IO		6	5	2	7	4
Juniorskie razem			19	17	9	26	69
Seniorskie razem			117	49	54	103	176

Sukcesy

Ilja Kowalczuk w barwach Atlanta Thrashers (2006)

Ilja Kowalczuk (2009)

Ilja Kowalczuk w barwach SKA (2013)

Reprezentacyjne

• Złoty medal mistrzostw świata juniorów do lat 17: 2000
• Srebrny medal mistrzostw świata juniorów do lat 18: 2000
• Złoty medal mistrzostw świata juniorów do lat 18: 2001
• Brązowy medal zimowych igrzysk olimpijskich: 2002
• Brązowy medal mistrzostw świata: 2005, 2007, 2019
• Złoty medal mistrzostw świata: 2008 i 2009
• Srebrny medal mistrzostw świata: 2010, 2015
• Złoty medal zimowych igrzysk olimpijskich: 2018

Klubowe

• Złoty medal wyższej ligi: 2001 ze Spartakiem Moskwa
• Mistrzostwo dywizji NHL: 2007 z Atlanta Thrashers
• Mistrzostwo konferencji NHL: 2012 z New Jersey Devils
• Prince of Wales Trophy: 2012 z New Jersey Devils
• Puchar Gagarina – mistrzostwo KHL: 2015, 2017 ze SKA, 2021 z Awangardem Omsk
• Złoty medal mistrzostw Rosji: 2015, 2017 ze SKA, 2021 z Awangardem Omsk

Indywidualne

• Mistrzostwa świata juniorów do lat 18 w 2000:
  • Pierwsze miejsce w klasyfikacji strzelców turnieju: 11 asyst
  • Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 15 punktów
  • Najlepszy napastnik turnieju
  • Skład gwiazd turnieju
• Superliga rosyjska 2000/2001:
  • Nagroda dla najlepszego pierwszoroczniaka Superligi (wspólnie z Kiriłłem Kolcowem)
• NHL (2001/2002):
  • NHL All-Rookie Team
• NHL (2003/2004):
  • Maurice Richard Trophy – pierwsze miejsce w klasyfikacji strzelców w sezonie zasadniczym: 41 goli (ex aequo z Jaromem Iginla i Rickiem Nashem)
  • NHL All-Star Game
  • Trofeum Charłamowa dla najlepszego rosyjskiego zawodnika sezonu w lidze NHL
• NHL (2007/2008):
  • NHL All-Star Game
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2008/Elita:
  • Pierwsze miejsce w klasyfikacji minut kar: 52 minut
  • Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2008 – Finał – decydujący gol o mistrzostwie w meczu z Kanadą (5:4 po dogrywce)
• NHL (2008/2009):
  • NHL All-Star Game
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2009/Elita:
  • Drugie miejsce w klasyfikacji asystentów turnieju: 9 asyst
  • Drugie miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 14 punktów
  • Skład gwiazd turnieju
  • Najlepszy napastnik turnieju
  • Najbardziej Wartościowy Gracz turnieju
  • Jeden z trzech najlepszych graczy reprezentacji
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2010/Elita:
  • Pierwsze miejsce w klasyfikacji asystentów turnieju: 10 asyst
  • Pierwsze miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 12 punktów
  • Jeden z trzech najlepszych graczy reprezentacji
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2011/Elita:
  • Jeden z trzech najlepszych graczy reprezentacji
• NHL (2011/2012):
  • NHL All-Star Game
  • Pierwsze miejsce w klasyfikacji strzelców w fazie play-off: 8 goli
• Channel One Cup 2012:
  • Skład gwiazd turnieju
• KHL (2012/2013):
  • Najlepszy napastnik miesiąca: październik 2012
  • Mecz Gwiazd KHL^[26] i wybrany kapitanem drużyny Zachodu^[27]
• Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2013/Elita:
  • Pierwsze miejsce w klasyfikacji strzelców turnieju: 8 goli
  • Czwarte miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 13 punktów
  • Drugie miejsce w klasyfikacji minut kar turnieju: 29 minut
  • Jeden trzech najlepszych zawodników reprezentacji^[28]
• Channel One Cup 2013:
  • Pierwsze miejsce w klasyfikacji asystentów turnieju: 2 asysty
• KHL (2013/2014):
  • Mecz Gwiazd KHL^[29] i wybrany kapitanem drużyny Zachodu^[10]
• KHL (2014/2015):
  • Mecz Gwiazd KHL i wybrany kapitanem drużyny Zachodu^{[30][31][32][33]}
  • Najlepszy napastnik – finał o Puchar Gagarina^[34]
  • Czwarte miejsce w klasyfikacji strzelców w fazie play-off: 11 asyst
  • Mistrz Play-off – Najbardziej Wartościowy Gracz (MVP) fazy play-off (19 punkty za 8 goli i 11 asyst w 22 meczach)^[35]; nagrodę przekazał koledze z drużyny, którym był Jewgienij Dadonow, najskuteczniejszy strzelec fazy play-off^[36]
• KHL (2016/2017):
  • Najlepszy napastnik miesiąca – październik 2016^[37]
  • Trzecie miejsce w klasyfikacji strzelców w sezonie zasadniczym: 32 gole
  • Czwarte miejsce w klasyfikacji asystentów w sezonie zasadniczym: 46 asyst
  • Drugie miejsce w punktacji kanadyjskiej w sezonie zasadniczym: 78 punktów
• Hokej na lodzie na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2018 – turniej mężczyzn^[38][39]:
  • Drugie miejsce w klasyfikacji strzelców turnieju: 5 goli^[40]
  • Czwarte miejsce w klasyfikacji kanadyjskiej turnieju: 7 punktów^[41]
  • Najbardziej Wartościowy Gracz (MVP) turnieju
  • Skład gwiazd turnieju
• KHL (2017/2018):
  • Drugie miejsce w klasyfikacji strzelców w sezonie zasadniczym: 31 goli
  • Trzecie miejsce w klasyfikacji strzelców zwycięskich goli meczowych w sezonie zasadniczym: 6 goli
  • Piąte miejsce w klasyfikacji asystentów w sezonie zasadniczym: 32 asysty
  • Pierwsze miejsce w punktacji kanadyjskiej w sezonie zasadniczym: 63 punkty

Rekord

• Najskuteczniejszy zawodnik klubu Atlanta Thrashers: 615 punktów (328 golu i 287 asyst) w 594 meczach

Wyróżnienia

• Zasłużony Mistrz Sportu Rosji w hokeju na lodzie (2002)^[42]
• Nagroda specjalna „Fonbet Złota Drużyna” – przyznana trenerowi i sześciu zawodnikom wybranym do składu gwiazd na 15-lecie rozgrywek KHL: 2023^[43]

Odznaczenia

• Krzyż św. Michaiła Twerskoja^[44]
• Medal Orderu „Za zasługi dla Ojczyzny” II stopnia (2009)^[45]
• Order Przyjaźni (27 lutego 2018)^[46]