Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego

Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego (IKP UW) – jedna z siedmiu jednostek dydaktycznych wchodzących w skład Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Instytut Kultury Polskiej

Institute of Polish Culture

Uniwersytet Warszawski
Budynek Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego od strony Małego Dziedzińca (2021)
Data założenia	1998
Państwo	Polska
Adres	ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 00-927 Warszawa
Dyrektor	dr. hab. Iwona Kurz
Położenie na mapie Warszawy Instytut Kultury Polskiej
Położenie na mapie Polski Instytut Kultury Polskiej
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Instytut Kultury Polskiej
52°14′23,2″N 21°01′04,9″E
Strona internetowa

Instytut Kultury Polskiej jest jednym z najważniejszych ośrodków kulturoznawczych w Polsce. Studia I i II stopnia na kierunku „kulturoznawstwo – wiedza o kulturze” prowadzone w IKP otrzymały w 2017 roku najwyższą ocenę – wyróżniającą, przyznawaną przez Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

Instytut prowadzi autorski program studiów dziennych (licencjackich i magisterskich) w zakresie kulturoznawstwa, a także podyplomowych pedagogika teatru. W Instytucie stworzono własny unikalny program poświadczony wielokrotnie wznawianą i unowocześnianą, kilkutomową serią podręczników (m.in. „Antropologia kultury”, „Antropologia kultury wizualnej”, „Antropologia ciała”, „Antropologia widowisk”, „Antropologia antyku greckiego”). Podręczniki były wielokrotnie nagradzane Nagrodą Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Konkursie na Najlepszy Podręcznik Akademicki o Nagrodę Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych im. ks. Edwarda Pudełki.

Przy Instytucie Kultury Polskiej (oraz Instytucie Badań Literackich PAN) afiliowane jest czasopismo naukowe „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”. To pierwsze czasopismo naukowe w Polsce (11 pkt na liście MNiSW) poświęcone badaniom kultury wizualnej.

Instytut ma siedzibę w budynku dawnego Szpitala św. Rocha, na terenie głównego kampusu Uniwersytetu Warszawskiego^[1].

Historia

Katedrę Kultury Polskiej na Wydziale Polonistyki UW powołano w 1976 roku, Instytut Kultury Polskiej powstał z jej przekształcenia w 1998 roku. W roku akademickim 1998/1999 Instytut otworzył własny kierunek studiów „kulturoznawstwo – wiedza o kulturze”. W 2016 roku IKP obchodził rocznicę 40-lecia swojej działalności.

Pierwszym dyrektorem Instytutu był prof. Andrzej Mencwel, który pełnił tę funkcję przez trzy kadencje, do 2002 roku (jego zastępcami byli kolejno prof. Grzegorz Godlewski i prof. Leszek Kolankiewicz; prof. Leszek Kolankiewicz i prof. Paweł Rodak; prof. Grzegorz Godlewski i dr Marcin Niemojewski). W latach 2005–2012 dyrektorem Instytutu był prof. Leszek Kolankiewicz (zastępcami byli prof. Wojciech Dudzik i dr. Marta Zimniak-Hałajko). W latach 2012–2016 funkcję tę pełnił prof. Paweł Rodak (jego zastępcami zostali dr. hab. Iwona Kurz i dr hab. Paweł Majewski). W kadencjach 2016-2020 i 2020-2024 dyrektorką Instytutu Kultury Polskiej była dr. hab. Iwona Kurz, jej zastępczyniami kolejno były prof. Agnieszka Karpowicz i dr. Dorota Sosnowska oraz prof. Małgorzata Litwinowicz-Droździel i dr. Paulina Kwiatkowska. Od 2024 r. dyrektorem jest dr hab. Roman Chymkowski, jego zastępczynią ds. naukowych dr. Magda Szcześniak, a kierownikiem studiów dr Łukasz Bukowiecki.

Struktura

Instytut tworzą następujące jednostki:

• Zakład Antropologii Słowa
• Zakład Filmu i Kultury Wizualnej
• Zakład Historii Kultury
• Zakład Kultury Współczesnej
• Zakład Teatru i Widowisk
• Pracownia Studiów Miejskich
• Zespół Sztuk Społecznych

Badania

W Instytucie działa pięć międzyzakładowych zespołów badawczych: Zespół Badań nad Filmem, Zespół Badań Mody i Dizajnu, Zespół Kultury Staropolskiej, Zespół Kultury XIX wieku, Zespół Badań Pamięci o Zagładzie. Pracownicy Instytutu Kultury Polskiej prowadzą wszechstronne, interdyscyplinarne badania antropologicznokulturowe i historycznokulturowe. Badania łączy szerokie, antropologiczne rozumienie kultury oraz nacisk na komunikacyjny wymiar praktyk kulturowych. Stąd znaczenie w badaniach mediów kultury, zwłaszcza podstawowych – słowa, widowiska, obrazu, analizowanych w ich różnych modalnościach historycznych i technologicznych. W perspektywie historycznej podstawowym obszarem badań prowadzonych w Instytucie jest kultura polska, ale często widziana w „sąsiedztwie” kultur obcych: innych krajów środkowoeuropejskich, krajów skandynawskich i kultury żydowskiej.

Podejmowane w Instytucie projekty badawcze realizowane są przede wszystkim w formie grantów pozyskanych w konkursach Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki oraz innych instytucji, także międzynarodowych.