Jądro pasma samotnego

Jądro pasma samotnego (łac. nucleus tractus solitarii, nucleus solitarius) – jedno z jąder ośrodkowego układu nerwowego znajdujące się w rdzeniu przedłużonym. Wraz z innymi częściami mózgowia odpowiada za integrację funkcji autonomicznego układu nerwowego, odgrywa też istotną rolę w funkcjonowaniu zmysłu smaku.

Jądra nerwów czaszkowych – ruchowe (różowe) oraz czuciowe (niebieskie)

Jądro pasma samotnego należy do najstarszych filogenetycznie części mózgowia. Jego obecność stwierdza się u wszystkich ssaków^[1], odpowiedniki istnieją również u innych kręgowców.

Budowa

Jądro pasma samotnego stanowi wydłużone skupisko komórek nerwowych występujące na niemal całej długości rdzenia przedłużonego. Poprzez środkową część jądra przebiega szlak samotny, zawierający włókna aferentne z nerwu twarzowego, nerwu językowo-gardłowego oraz nerwu błędnego, które przekazują doń informacje czuciowe. Impulsy nerwowe z jądra pasma samotnego są przekazywane do znacznych obszarów mózgowia i rdzenia przedłużonego tworząc w ten sposób liczne obwody uczestniczące w regulacji układu autonomicznego.

Komórki nerwowe w obrębie jądra pasma samotnego ułożone są w zależności od swojej funkcji:

• część biorąca udział w asocjacji zmysłu smaku zlokalizowana jest w części przedniej („głowowej”)
• część biorąca udział w regulacji układu krążenia, układu oddechowego oraz układu pokarmowego zlokalizowana jest w części tylnej („ogonowej”)

Połączenia aferentne

Zmysł smaku

• część czuciowa nerwu twarzowego
• część czuciowa nerwu językowo-gardłowego
• część czuciowa nerwu błędnego

Czucie trzewne

Nerw błędny przekazuje do jądra pasma samotnego informacje czuciowe zebrane z:

• baroreceptorów zlokalizowanych w kłębku szyjnym oraz w kłębku aortalnym
• chemoreceptorów oraz mechanoreceptorów zlokalizowanych w
  • płucach
  • sercu
  • drogach oddechowych
  • przewodzie pokarmowym
  • wątrobie

Połączenia eferentne

Impulsy z jądra pasma samotnego są przesyłane do

• podwzgórza (jądro przykomorowe)
• ciała migdałowatego (jądra grupy środkowej)
• wzgórza
• innych części mózgowia, w tym tworu siatkowatego

Funkcja

• Integracja odruchów autonomicznych, np. odruchu Bainbridge’a^[2][3][4]
• Uczestnictwo w przewodnictwie oraz integracji czucia smaku^[5]
• Regulacja łaknienia i masy ciała^[6][7]