Jakob Arcadelt

Jacob Arcadelt, też Arcadelt, Arcadente, Archadet, Archadelt, Harcadelt, Harchadelt; Jacobus, Giaches, Jacques, Jachet^[1]  (ur. ok. 1507^[a] w okolicy Namur^[2], zm. 14 października 1568 w Paryżu^[1] [2]) – franko-flamandzki kompozytor okresu renesansu, przedstawiciel szkoły franko-flamandzkiej.

Jacob Arcadelt

Data i miejsce urodzenia	ok. 1507 k. Namur
Pochodzenie	franko-flamandzkie
Data i miejsce śmierci	14 października 1568 Paryż
Gatunki	muzyka poważna, muzyka renesansowa
Zawód	kompozytor

Il bianco e dolce cigno

W wykonaniu Collegium Vocale Bydgoszcz

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Życiorys

Prawdopodobnie był uczniem Josquina des Prés^[1] . Od 1530 działał na dworze Medyceuszy we Florencji. Po śmierci Aleksandra Medyceusza w 1537 wyjechał do Wenecji, gdzie przebywał przez trzy lata^[1] .

Następnie wyjechał do Rzymu. Mógł być śpiewakiem Jacobusem Flandrusem, który w 1539 dołączył do Cappella Giulia(inne języki), chóru bazyliki św. Piotra w Watykanie^[2] (jednak żadne źródła nie potwierdzają tej hipotezy^[1] ). W grudniu 1540 jako protegowany papieża Pawła III został bez egzaminów przyjęty do papieskiej kapeli kaplicy Sykstyńskiej. Już jako kanonik przy kolegiacie św. Bartłomieja(inne języki) w Liège otrzymał w 1545 od papieża dwa beneficja w Liège: kolegiatę św. Bartłomieja i katedrę św. Pawła^[1] . Po śmierci papieża w 1549, Arcadelt zaczął szukać nowej posady i w 1551 wyjechał do Francji^[2].

Prawdopodobnie w 1552 wstąpił na służbę do kardynała Lotaryngii, Karola de Guise, wpływowego członka francuskiego dworu. Pozostał w służbie kardynała aż do swojej śmierci w 1568^[2]. W paryskim wydaniu swoich mszy z 1557, Arcadelt był określony jako muzyk królewski (regius musicus). Służył zatem również królowi Henrykowi II, a następnie Karolowi IX^[2]. Na znak królewskiej łaski otrzymał kanonię w Paryżu^[2].

Twórczość

Komponował głównie muzykę świecką, zwłaszcza madrygały i chansons. Jako twórca madrygałów uchodził za jednego z najwcześniejszych i najpłodniejszych XVI-wiecznych madrygalistów, obok Costanza Festy i Philippe’a Verdelota. Znanym jego madrygałem jest Il bianco e dolce cigno (1542)^[1] [2][3].

Arcadelt komponował także muzykę religijną i liturgiczną – msze, motety i pieśni^[1] [2].

Kompozycje

• ponad 200 trzy- i czterogłosowych madrygałów, zebranych w 6 księgach
• ok. 120 chanson (wielokrotnie wydawane)
• 3 msze
• 20 motetów
• lamentacje, psalmy i magnificaty

Uwagi

1. Maria Pamuła określa rok urodzenia Arcadelta na ok. 1500^[1] , a Andrzej Chodkowski na rok 1500 lub 1505^[3].