Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Florencja

włoskie miasto i gmina Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Florencjamap
Remove ads

Florencja (wł. Firenze, MAF: [fiˈrɛnʦe]) – miasto w środkowych Włoszech, nad Arno, u stóp Apeninów[1], stolica Toskanii i prowincji Florencja, stolica Włoch w latach 1865–1871. W 2022 roku liczyła 362 tys. mieszkańców.

Ten artykuł dotyczy miasta we Włoszech. Zobacz też: inne znaczenia.
Szybkie fakty Państwo, Region ...
Remove ads

Historia

Podsumowanie
Perspektywa

Założone przez Etrusków jako Faesulae[2], zburzone przez Sullę w 82 p.n.e. Następnie odbudowane przez Juliusza Cezara w 59 p.n.e. jako kolonia dla byłych żołnierzy i nazwane Florentia. Zabudowa tego okresu została założona na planie obozu wojskowego. Z tego okresu pochodzi zachowany szachownicowy układ ulic. Początkowo, w czasach Cesarstwa rzymskiego, Florencja była ośrodkiem handlu i rzemiosła. W 405 obroniła się przed najazdem Ostrogotów, w 539 uzależniona od Bizancjum, a od 541 od Gotów. W 570 została podbita przez Longobardów, którzy z kolei utracili miasto na rzecz Franków.

W XI wieku odzyskała znaczenie jako ośrodek handlu, przede wszystkim z uwagi na swoje położenie – na drodze z Francji do Rzymu. W 1078 rozpoczęto budowę nowych fortyfikacji.

Republika Florencka

Thumb
Florencja w XIV w.

Od 1115 miasto uzyskało status niezależnego miasta, od 1167[2] weszło w skład Ligi Lombardzkiej, a w 1183 Florencja ogłosiła się komuną miejską. Mimo trwających w tym okresie zatargów pomiędzy stronnictwami gwelfów i gibelinów, licznych sporów i wojen, był to trwający wiele stuleci czas rozkwitu i rozwoju miasta. Oprócz handlu w XII wieku rozwinęło się sukiennictwo, a później także jedwabnictwo. W XIII wieku powstały pierwsze domy bankowe. W 1252 rozpoczęto bicie złotych monet – florenów, które szybko stały się główną monetą Europy. W mieście działali Brunetto Latini, Dante Alighieri, Giotto di Bondone i Arnolfo di Cambio. Jednocześnie narastał konflikt pomiędzy bogatymi kupcami i rzemieślnikami, reprezentowanymi przez cechy, a pozbawioną praw ubogą ludnością.

Thumb
Florencja w XV w.

Na przełomie XIII i XIV wieku było to jedno z największych miast Europy z ponad 100 tysiącami mieszkańców[3]. Zaraza z 1348[2], która spowodowała dalsze zubożenie społeczeństwa, doprowadziła do wybuchu powstania w 1378, które zmieniło formę sprawowania władzy. Od 1434 miastem począł rządzić ród Medyceuszów, który doprowadził miasto do największej potęgi gospodarczej i kulturalnej (druga połowa XV w.). Pod rządami Wawrzyńca Wspaniałego (Il Magnifico) miasto wzbogaciło się o znaczną liczbę wielkich dzieł sztuki oraz liczne budowle. Po obaleniu Savonaroli w 1498 faktyczną władzę w Republice Florenckiej jako dożywotni gonfalonier przejął Piero Soderini, a jego bliskim współpracownikiem był Niccolò Machiavelli. W 1512, po obaleniu republiki, do władzy powrócili Medyceusze – od 1569 roku jako wielcy książęta Toskanii. Ich rządy trwały do 1737 roku.

Wielkie Księstwo Toskanii

Thumb
Florencja w poł. XIX w.

Był to okres największego rozkwitu miasta zarówno pod względem gospodarczym, jak i kulturalnym. W tym czasie tworzyli w nim Leonardo da Vinci i Michał Anioł (Michelangelo). Pod koniec XVI wieku powstała tam także grupa kompozytorów, poetów i teoretyków muzyki, zwana Cameratą florencką. Z jej działalnością łączy się też powstanie pierwszej w historii światowej muzyki opery – Dafne Jacopa Periego, wystawionej w pałacu Jacopa Corsiego w karnawale 1598.

Thumb
Widok z Dzwonnicy Giotta w stronę dworca kolejowego i SITY

Po wygaśnięciu dynastii Medyceuszy w 1737 roku Toskania wraz z Florencją została podporządkowana bocznej linii austriackich Habsburgów, a stery władzy przejęła rodzina Lorena[4] (wł. Asburgo-Lorena). W latach 1801–1808 Florencja była stolicą Królestwa Etrurii, następnie ponownie znalazła się pod rządami dynastii habsbursko-lotaryńskiej.

Zjednoczone Włochy

Od 1860 włączona do Królestwa Sardynii, przejściowo była stolicą Zjednoczonych Włoch w latach 1865–1870.

Podczas II wojny światowej Florencję w marcu 1944 objął strajk generalny ogłoszony przez włoski ruch oporu. W lipcu 1944 miasto doznało poważnych zniszczeń od bombardowań i ostrzału artyleryjskiego w trakcie walk toczonych po obu stronach Arno przez oddziały nowozelandzkie 8 Armii brytyjskiej i lokalne grupy ruchu oporu z wojskami niemieckimi i oddziałami włoskich faszystów.

4 listopada 1966 Florencję nawiedziła wielka powódź wskutek wylania Arno, co spowodowało podtopienie i zniszczenie wielu cennych zabytków. M.in. zalany został most Ponte Vecchio; woda uniosła część biżuterii ze sklepów na moście, którą mieszkańcy próbowali potem wyłowić[5].

Remove ads

Zabytki i atrakcje turystyczne

Thumb
Mosty Florencji
Thumb
Dzwonnica Giotta
Thumb
Mury miejskie wokół Florencji
Thumb
Katedra Santa Maria del Fiore
Thumb
Grób Michała Kleofasa Ogińskiego w bazylice Santa Croce
Remove ads

Sport

We Florencji działa klub piłkarski ACF Fiorentina, który gra w rozgrywkach Serie A.

Gospodarz finału Ligi Światowej siatkarzy w 2014 roku.

Komunikacja

Thumb
Dworzec kolejowy Firenze Santa Maria Novella

Stacje kolejowe

Miasta partnerskie

Remove ads

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads