Joseph Breinl von Wallerstern

Joseph Breinl von Wallerstern (ur. 8 grudnia 1800 w Pradze, zm. 18 stycznia 1869 w Grazu)^[1][2][3] – austriacki urzędnik czeskiego pochodzenia, starosta tarnowski w latach 1835–1846^[4].

Joseph Breinl von Wallerstern

Data i miejsce urodzenia	8 grudnia 1800 Praga
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 1869 Graz
Starosta tarnowski
Okres	od 1835 do 1846
Odznaczenia

Siedziba władz cyrkułu w Tarnowie. Miejsce urzędowania Józefa Breinla.

Życiorys

Z pochodzenia był Czechem^[4]. Karierę urzędniczą rozpoczął na stanowisku praktykanta konceptowego przy Gubernium we Lwowie. W latach 1835–1846 pełnił funkcję starosty w Tarnowie. W 1837 był także dyrektorem gimnazjum i studium filozoficznego w Tarnowie^[5].

W 1846 roku krążyła po cyrkule tarnowskim plotka o zbliżającym się powstaniu i planowanym przez szlachtę rzekomym, masowym mordowaniu chłopów i Żydów. Zaniepokojeni dwaj żydowscy piekarze z Ryglic: Mendel Fenchel i Mojżesz Klappholz oraz Izrael Salamon złożyli donos do starostwa^[6]. W jego konsekwencji 10 lutego doszło do kilku rewizji i aresztowań na terenie Ryglic. Donosiciele otrzymali od starosty Breinla nagrodę^[7]. Aby zapobiec wybuchowi powstania niepodległościowego, Joseph Breinl prowokacyjnie wykorzystał antyszlachecki ruch chłopski w Tarnowskiem i skierował go przeciw ziemiaństwu^[8]. W dniu 16 lutego 1846 roku starosta Breinl zwołał na 18 lutego do Tarnowa zebranie wójtów i przedstawicieli chłopstwa. Na spotkaniu gdzie zgromadziło się ok. 70 osób^[9] za obietnicę rychłej poprawy ich sytuacji (zniesienie pańszczyzny) polecił, aby rozbrajali powstańców i odsyłali ich żywych lub martwych do siedziby cyrkułu w Tarnowie. Apelując do ludu o pomoc, Breinl utwierdzał go w przekonaniu, że władze nie będą przeszkadzać w rozprawieniu się ze szlachtą.

Za swój udział w rzezi galicyjskiej starosta Breinl otrzymał Krzyż Leopolda oraz uzyskał awans – został przeniesiony do Brna jako radca gubernialny^[10][11]. W Szematyzmie galicyjskim na rok 1852 znalazła się informacja, że Breinl posiadał tytuł „Honorowego Obywatela Miasta Tarnowa”^[a], co wzbudzało kontrowersje wśród mieszkańców miasta^[4][13]. Kwerenda przeprowadzona w 2019 r. w archiwach miasta przez Radę Miejską w Tarnowie dowiodła jednak, że Breinl takiego tytułu nie otrzymał^[13][14].

Uwagi

1. Zob. też niem. Hof- und Staats-Schematismus des österreichischen Kaiserthums z 1937 r., gdzie opisany jest jako Ehrenbürger der Stadt Tarnow^[12].